Want to create interactive content? It’s easy in Genially!

Pan Tadeusz

Anna

Created on January 1, 2021

Start designing with a free template

Discover more than 1500 professional designs like these:

Explore all templates

"Pan Tadeusz" - cykl lekcji

Spis lekcji

Inwokacja,soplicowo

Adam Mickiewicz

Analiza tytułu

Historia zamku

Bohaterowie

Jacek Soplica - dzieje

Opisy przyrody

Sąd nad j.Soplicą

Gra Jankiela

Gramy

cechy epopei

Gra na rogu

Temat: Przypominamy biografię Adama Mickiewicza

Po lekcji: - będę znał/a biografię Adama Mickiewicza, - sporzadzę mapę myśli na temat życia i twórczości poety

Kliknij w pieczęć, obejrzyj filmi rozwiąż zadania

Na podstawie poznanych wiadomości sporządź mapę myśli

Śmierć

Narodziny

Najważniejsze utwory

Podróże

ADAM MICKIEWICZ

Działalność

Praca

Rodzina

Określenia

Przypomnij sobie najważniejsze wydarzenia z życia Adama Mickiewicza

przyszedł na świat w Nowogródku lub w Zaosiu pod Nowogródkiem

24 XII1798

październik 1817

założył z przyjaciółmi Towarzystwo Filomatów

wydaje zbiór "Ballad i romansów", który rozpoczyna epokę romantyzmu w Polsce

1822

zostaje wraz z innymi filomatami aresztowany, a w kolejnym roku zesłany w głąb Rosji

1823

odbywa wycieczkę na Krym, czego efektem są Sonety krymskie

1825

odbywa wycieczkę na Krym, czego efektem są "Sonety krymskie"

1825

otrzymuje zezwolenie na opuszczenie Rosji i odbywa podróż po Europie

1829

1832

wydaje w Paryżu III część Dziadów

pojawia się 1. wydanie "Pana Tadeusza"

1834

bierze ślub z Celiną Szymanowską. Z ich związku rodzi się dwie córki i czterech synów

1834

rozpoczyna wykłady na Akademii w Lozannie

1839

1840-1844 obejmuje profesurę literatury słowiańskiej w College de France.

1840 - 1844

zakłada legion w związku z wydarzeniami Wiosny Ludów.

1848

otrzymuje pracę w Bibliotece Arsenału w Paryżu

1852

marzec 185526 XI 1955

umiera żona poety;A. Mickiewicz umiera pod Konstantynopolem.

prochy poety zostają przeniesione z Montmorency na Wawel.

1890

Przykład mapy myśli

Temat: Dlaczego Pan Tadeusz - pierwsze spotkanie z epopeją.

Cel:- poznam znaczenie tytułu utworu, - poznam genezę powstania "Pana Tadeusza" - epilog - ???????

Zastanówcie się nad tytułem

Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie: historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem

na Litwie

Tadeusz

zajazd

czyli ostatni

Pan

wierszem

z roku 1811 i 1812

historia szlachecka

we 12 księgach

EPILOG

Co to jest?

Czego dowiadujemy się z epilogu?

Zastanów się nad:

1. Przedstawicielami: magnaterii, bogatej szlachty, biednej szlachty.

2. Wadami i zaletami szlachty.

3. Zwyczajami przedstawionymi w "Panu Tadeuszu".

4. Koligacjami rodzinnymi.

TEMAT: SŁOWA, KTÓRE ŁĄCZĄ POKOLENIA. ADAM MICKIEWICZ INWOKACJA

Cel: poznam fragment "Pana Tadeusza";zrozumiem, co to jest inwokacja; będę umieć znaleźć środki językowe i określić ich funkcję;

Wysłuchaj utworu. Następnie przeczytaj go i zaznacz słowa, których nie rozumiesz.

Litwo! Ojczyzno moja! – zwrotem do Litwy – rozpoczyna się arcydzieło literatury polskiej napisane przez największego polskiego pisarza. Trzeba jednak pamiętać o ponad czterechsetletniej historii Polaków i Litwinów we wspólnym państwie. Dla poety była to Mała Ojczyzna.

„tęsknię po tobie”, „dusza utęskniona”

Odszukaj w słownikach wyrazów bliskoznacznych i synonimów słowa "tęsknota" i "tęsknić"

Co wiemy o nadawcy?

Kim jest adresat?

Litwa - ojczyzna porównana do zdrowia (aluzja do fraszki Kochanowskiego)

Matka Boska

Nowogródzka

Ostrobramska

Częstochowska

Litwo! Ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie. Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie, Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie. Panno Święta, co Jasnej bronisz Częstochowy I w Ostrej świecisz Bramie! Ty, co gród zamkowy Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem! Jak mnie dziecko do zdrowia powróciłaś cudem (Gdy od płaczącej matki pod Twoję opiekę Ofiarowany, martwą podniosłem powiekę I zaraz mogłem pieszo do Twych świątyń progu Iść za wrócone życie podziękować Bogu), biała,

porównanie

apostrofa

aluzja do fraszki Kochanowskiego

Tak nas powrócisz cudem na Ojczyzny łono. Tymczasem przenoś moję duszę utęsknioną Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych, Szeroko nad błękitnym Niemnem rozciągnionych; Do tych pól malowanych zbożem rozmaitem, Wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem; Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg białaGdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała, A wszystko przepasane, jakby wstęgą, miedzą Zieloną, na niej z rzadka ciche grusze siedzą.

epitety

porównanie

uosobienie

ożywienie

Co to jest przerzutnia?

Gdy od płaczącej matki pod Twoję opiekę Ofiarowany, martwą podniosłem powiekę

Znajdź inne przerzutnie w utworze

Co to jest inwokacja?

Inwokacja (łac. invocatio – wezwanie) – rozbudowana apostrofa otwierająca utwór literacki (zazwyczaj poemat epicki), w której zwykle autor zwraca się do muzy, bóstwa lub duchowego patrona z prośbą o natchnienie, pomoc w tworzeniu dzieła.Zastanów się, czy tekst A. Mickiewicza spełnia te wymagania?

Sprawdź, czego się dziś nauczyłeś/łaś.

Dwór szlachecki - cechy: - budowany na planie prostokąta, - parterowy, - murowana podbudówka, - budowla drewniana, - bielone ściany - ganek zdobiony kolumnami, - wysoki dach WNIOSKI: prosta forma budowli miała odpowiadać ideałowi życia ziemiańskiego (wiejskiego), życia wypełnionego spokojem, pracą i odpoczynkiem. Życia, którego rytm wyznaczają kolejne pory roku. Dwór jako symbol tradycji narodowej: Po utracie niepodległości dwór stał się ostoją patriotyzmu, w nim gromadzono przedmioty, obrazy, ryciny, które wiązały się z historią; tutaj kultywowano tradycje.

Inwokacji uczyli się na pamięć Twoi Rodziece, naucz się więc i Ty. Masz na to 2 tygodnie. POWODZENIA!

Dziękuję

Temat: Bohaterowie "Pana Tadeusza"

Cel:- będę znać bohaterów "PanaTadeusza", - będę umieć scharakteryzować niektóre postacie epopei, - wiem, że bohaterem zbiorowym jest szlachta

pokrewieństwo:

„po mieczu” – pochodzenie ze strony ojca, w linii męskiej; tą drogą potomkowie dziedziczyli nazwisko, herb i tytuł szlachecki

„po kądzieli” – pochodzenie ze strony matki; kobiety nosiły swoje nazwisko rodowe tylko do zamążpójścia, potem przejmowały nazwisko i tytuł męża, a jego herb łączyły z ojcowskim

Szlachta

Nazwy dawnych urzędów królewskich w czasach szlacheckich były honorowymi urzędami ziemskimi

dawniej sprawował pieczę nad stołem królewskim, potem wysoki honorowy tytuł ziemski (Stolnik Horeszko – dziadek Zosi)

stolnik

w dawnej Polsce wysoki urzędnik ziemski, pełnił m.in. funkcję sędziego w szlacheckich sporach granicznych (Podkomorzy goszczony przez Sędziego)

podkomorzy

urzędnik ziemski zajmujący się rodzinami i majątkiem szlachty w czasie pospolitego ruszenia, pełniący też obowiązki sędziego w zastępstwie starosty (Wojski Hreczecha)

wojski

niższy urzędnik sądowy zajmujący się ogłaszaniem dekretów sądowych, wręczania pozwów; nazwany „woźnym”, bo woził dokumenty (Woźny Protazy Brzechalski)

woźny

określenie notariusza, sekretarza kancelarii, urzędnik zajmujący się pisaniem pism, dokumentów (Rejent Bolesta – właściciel charta Kusego)

rejent

asesor

urzędnik sądowy, doradca sędziego, (Asesor – właściciel charta Sokoła)

A. Mickiewicz ukazał polską szlachtę żyjącą w XIX w. - bohater zbiorowy

magnateria

Ród Horeszków

średniozamożna szlachta

Ród Sopliców

biedna szlachta

Ród Dobrzyńskich

Gerwazy, Protazy

gołota

O KIM MOWA?

blondyn
szkicownik
dowódca szwadronu
krewny Zosi
ma prawo do zamku

O KIM MOWA?

honorowy gość Sędziego
tabakiera z wizerunkiem króla Poniatowskiego
ojciec dwóch córek

O KIM MOWA?

przyjaciel Sędziego
ojciec Tekli
packa na muchy
znawca obyczajów
gra na rogu

O KIM MOWA?

narzeczony Tekli Hreczeszanki
właściciel charta Sokoła
przeciwnik Rejenta

o kim mowa?

młody
uczył się w Wilnie
zauroczony Telimeną
zakochany w Zosi
wychowany przez Sędziego

O KIM MOWA?

króliki
Rózeczka
autorytet dla szlachty zaściankowej
nienawidzi Rosjan

O KIM MOWA?

patriota
dawny właściciel zamku
ojciec Ewy
zabity przez Jacka Soplicę

o kim mowa?

zajmuje się ogrodem
karmi drób
popiera pomysł uwłaszczenia chłopów
szczerze kocha Tadeusza

Ustal, kim są dla siebie wymienieni bohaterowie.

a) Jacek jest dla Tadeusza ojcem, dla Sędziego bratem, dla Ewy byłym narzeczonym .

............

b) Tadeusz jest dla Jacka synem , dla Zosi narzeczonym , dla Sędziego bratankiem.

............

c) Zosia jest dla Ewy córką , dla Stolnika Horeszki wnuczką, dla Telimeny podopieczną .

............

d) Ewa jest dla Zosi matką , dla Stolnika Horeszki córką , dla Jacka ukochaną .

............

e) Telimena jest dla Zosi opiekunką , dla Rejenta przyszłą żoną .

............

f) Sędzia jest dla Jacka bratem , dla Tadeusza stryjem .

............

g) Stolnik jest dla Ewy ojcem , dla Zosi dziadkiem .

............

SPRAWDŹ, CO ZAPAMIĘTAŁEŚ

Zaścianek Dobrzyńskich

Matyjasz Dobrzyński – stał na czele szlachty zaściankowej, był uosobieniem mądrości, rozwagi, weteranem wielu walk; na zywano go Kurkiem na kościele (zmieniał stronnictwa), Zabokiem (od zapomnienia, po zaborach nie nosił już swojej szabli Rózeczki, ale na wspomnienie Moskala uderzał się w lewy bok, gdzie zwykle miał szablę), Królikiem (hodował króliki), Maćkiem nad Maćkami (był powszechnie szanowany

Temat: Dzieje zamku Horeszków.

Cel:- znam historię zamku Horeszków, - umiem nazwać strony konfliktu, - oceniam postawę Gerwazego.

Zamek Horeszków - wizja Andrzeja Wajdy

Zamek w Mirze- pierwowzór zamku Horeszków

O co i dlaczego toczy się spór?

Sędzia – właściciel części majątku Stolnika przekazanej mu po śmierci gospodarza zamku, chce zwiększyć swój prestiż, wzbogacić się.

Hrabia – daleki krewny Stolnika Horeszki ma pieniądze, zamek mu się podoba, odzyskanie go to kaprys.

Klucznik Gerwazy – wierny sługa Horeszków

Gerwazy - ocena postaci

Klucznik pozostał wiernym sługą swego pana, był nieprzejednany w dążeniu do zemsty na Soplicach. Jego działania przyniosły jednak wielezła, udaremniły działania patriotyczne szlachty.

Gerwazy był bardzo odważny, ale zupełnie zaślepiony zemstą. Wszystkie swoje działania podporządkował temu uczuciu

Co zapamiętaliście z dzisiejszej lekcji?

START

pytanie 1

Kto opiekował się Zamkiem

Gerwazy

Stolnik

Sędzia

Pytanie 2

Gerwazego zwano

Scyzorykiem

Klucznikiem

Asesorem

Pytanie 3

Stronami konfliktu byli:

Hrabia i Sędzia

Gerwazy i Hrabia

Pan Tadeusz i Jacek Soplica

Pytanie 4

Kto napadł na zamek Horeszków?

Jacek Soplica

Moskale

Soplicowie

Pytanie 5

Kto był ostatnim właścicielem zamku?

Hrabia

Stolnik

Sędzia

To tyle na dzisiaj

ZadanieNapisz opowiadanie: Jeden dzień w Soplicowie Opowiadanie musi zawierać: -wstęp: sposób przeniesienia się do Soplicowa, -opis miejsca, postaci, przeżyć, -krótki dialog, -punkt kulminacyjny, -puentę - zakończenie

Temat: "Jako Robak w prochu..." - spowiedź Jacka Soplicy.

Cel: - wiem, kim jest bohater dynamiczny,- umiem scharakteryzować Jacka Soplicę.

Obejrzyj fragment

Relacje Jacka Soplicy z Horeszkami

Brak przychylności Stolnika

Przyjaźń Jacka ze Stolnikiem

Zabójstwo Stolnika

Miłość Jacka i Ewy

Zerwanie relacji

JACEK SOPLICA W MŁODOŚCI

– urodziwy, przystojny młody szlachcic

– emocjonalny, kierujący się uczuciami, równie mocno przeżywał miłość, jak i nienawiść

– porywczy, gwałtowny, łatwo wpadał we wściekłość

– dumny, pewny siebie, bardzo czuły na punkcie swego honoru

– doskonały strzelec

– miał posłuch wśród braci szlacheckiej, cieszył się autorytetem

JACEK SOPLICA JAKO KSIĄDZ ROBAK

Jacek Soplica zdecydował o całkowitym odmienieniu życia, przyjęcia postawy pokory i chęci zadośćuczynienia za wyrządzone krzywdy.

Ksiądz Robak został emisariuszem (tajnym wysłannikiem politycznym)

Bohaterski szlak Jacka Soplicy:

– walczył w Legionach (pod Hohenlinden z narażeniem życia przenosił rozkazy, pod Somosierrą – dwa razy ranny, pod Jeną)

– uwięziony w Prusach pracował przy budowie fortec (Pracowałem przy taczkach rok w pruskiej fortecy)

– prowadził działalność emisariusza (Rozkazy wodzów nosić, wiadomości zbierać / Układać zmowy… Znają i Galicyjanie / Ten kaptur mnisi – znają i Wielkopolanie)

– odbył kary chłosty (Trzy razy Moskwa kijami zraniła mi plecy)

– był wieziony na Sybir (Raz już wiedli na Sybir)

– więziony przez Austriaków (Potem Austyriacy / W Szpilbergu zakopali mnie w lochach do pracy)

JACEK SOPLICA - BOHATER DYNAMICZNY

Etapy życia Jacka Soplicy

Pokuta

Upadek

Młodość

ucieczka z kraju, wstąpienie do zakonu i przybranie imienia Robak
tajna działalność jako emisariusz na rzecz wolności ojczyzny
próby zorganizowania powstania przeciwko Moskalom na Litwie
poświęcenie własnego życia, by uratować Hrabiego i Gerwazego

częste wizyty na zamku Stolnika
fałszywa przyjaźń Stolnika
odwzajemniona, ale tragiczna miłość do Ewy Horeszkówny
podanie czarnej polewki
wiadomość o ślubie Ewy z innym mężczyzną

ślub z kobietą, której nie kochał
alkoholizm
śmierć żony z rozpaczy
chęć zemsty na Stolniku - zabójstwo Stolnika
pragnienie śmierci
oskarżenie o zdradę przez Gerwazego

Temat: "Na wokandzie sprawa Jacka Soplicy .

Cel:- wiem, jak zbudowane jest przemówienie, - argumentuję swoje stanowisko

Przeanalizujcie mowę Gerwazego:

Jaki jest jej cel?

Jaka teza?

W jaki sposób pozyskuje przychylność słuchacza?

Wskaż wykrzyknienia. W jakim celu ich używa?

Wskaż pytania retoryczne. W jakim celu ich używa?

Zwróć uwagę na nagromadzone czasowniki. Jaki jest ich cel?

Zwróć uwagę na użycie mowy ciała.

Wnioski. Zaapelowanie do emocji

Czy Gerwazy osiąga zamierzony skutek?

W roli oskarżyciela lub obrońcy

Obrońca Soplicy Przedstawione argumenty dowodzą niewinności… Zarzuty stawiane Jackowi Soplicy są nieprawdziwe… Wnoszę o uniewinnienie…

Oskarżyciel Soplicy Wysoki Sądzie! Wnoszę o ukaranie… Obwiniam Jacka Soplicę o … Żądam najwyższego wymiaru kary… Proszę o surowe potraktowanie oskarżonego…

Rehabilitacja Jacka Soplicy

ekspiacja

rehabilitacja

Zadanie

Napisz rozprawkę na temat: Czy każdy błąd można naprawić? Odwołaj się do Jacka Soplicy z"Pana Tadeusza". Twoja praca musi liczyć co najmniej 200 słów.

Temat: Koncert nad koncertami - odgłosy historii w grze Jankiela

Cel:-

Kim był Jankiel?

Na czym gra Jankiel?

Obejrzyj film