Konstytucja RP

Konstytucja RP

Konstytucja RP

W sprawie przyjęcia obecnej Konstytucji RP odbyło się referendum ogólnokrajowe. Oto wyniki:

Frekwencja: 42,86 %

Konstytucja to podstawowy akt prawny, który reguluje funkcjonowanie państwa, określa się ją również ustawą zasadniczą. Obecnie obowiązująca Konstytucja RP została przyjęta w 1997 roku.

Zasady ustroju RP

• Zasada republikańskiej formy rządu
• Zasada demokratycznego państwa prawnego
• Zasada unitarnej formy państwa
• Zasada zwierzchnictwa narodu
• Zasada gwarancji praw i wolności jednostki
• Zasada Konstytucjonalizmu
• Zasada podziału i równowagi władz
• Zasada pluralizmu politycznego i społecznego
• Zasada decentralizacji władzy publicznej
• Zasada samorządności
• Zasada społecznej gospodarki rynkowej

Republikańska forma rządów

Art. 1 Konstytucji RP

Rzeczpospolita Polska jest republiką. To obywatele wybierają swoich przedstawicieli dp organów władzy (Prezydent RP, Sejm RP, Senat RP) Reprezentanci społeczeństwa pełnią swoje funkcje przez określony czas. Nigdy dożywotnio, wykluczona jest również możliwość ich dziedziczenia.

Demokratyczne państwo prawa

Art. 2 i 7 Konstytucji RP

Demokratyczny system rządów w Polsce charakteryzuje się:

• Prawo stanowione jest w parlamencie, którego członkowie zostali wybrani przez społeczeństwo,
• zagwarantowany jest pluralizm polityczny,
• obywatele mają swobodę organizowania się.

Idea sprawiedliwości społecznej - wyznacza cele i kierunek stanowienie norm regulujących stosunki gospodarczo-społeczne. Rządzący powinni dążtć do zapewnienia równych szans życiowych swoim obywatelom.

Funkcjonowanie państwa prawa jest zagwarantowane przez:

• Podział władzy (ustawodawcza, wykonawcza, sądownicza)
• zapewnienie niezależności sądownictwa
• sądowa kontrola administracji
• ograniczenie ingerencji pańśtwa w sferę praw jednostki wyłącznie do przypadków wymienionych w odpowiednich ustawach.

Zwierzchnictwo narodu i jednolitość państwa

Art. 3 i 4 Konstytucji RP

Zwierznictwo narodu - suwerenem, czyli źródłem wszelkiej władzy w kraju jest naród - wspólnota wszystkich obywateli RP.

W Polsce funkcjonuje unitarny system terytorialny, zgodnie z którym na całym terytorium państwa obowiązuje:

• jednolita organizacja władzy,
• jednolity system prawny

Prawa i wolności jednostki oraz konstytucjonalizm

Art. 5 i 8 Konstytucji RP

Konstytucjonalizm - Konstytucja RP jest najważniejszym i najwyższym źródłem prawa w Polsce. Wszystkie inne akty prawne muszą stać z nią w zgodzie

W rozdziale II Konstytucji RP zostały szczegółowo wymienione prawa jednostki, które przysługują obywatelom RP oraz osobom przebywającym na terytorium Polski.

Podział i równowaga władz i pluralizm

Art. 10-12 Konstytucji RP

Władza w Polsce jest podzielona na trzy niezależne części:

Pluralizm polityczny i społeczny - w Konstytucji RP zagwarantowano swobodę tworzenia partii politycznych i innych organizacji, w których obywatele mogą się zrzeszać

Władza ustawodawcza

Władza sądownicza

Władza wykonawcza

Sejm i Senat RP

Rada Ministrów RP i Prezydent RP

sądy i trybunały

Decentralizacja władzy publicznej i Samorządność

Art. 15-17 Konstytucji RP

Mieszkańcy gmin, powiatów i województw mają prawo do samodzielnego podejmowania decyzji w sprawach lokalnych. Zapisy Konstytucji RP pozwalają również tworzyć inne samorządy, np. zawodowe.

Konstytucja RP zakłada decentralizację władzy publicznej dzięki funkcjonowaniu samorządu terytorialnego, któremu powierza się część zadań publicznych.

Społeczna gospodarka rynkowa

Art. 20 Konstytucji RP

Konstytucja RP reguluje również model gospodarczy państwa. Określa go jako społeczną gospodarkę rynkową. Opiera się na trzech filarach:

• wolność działalności gospodarczej,
• własność prywatna
• solidarność, dialog i współpraca partnerów społecznych (organy władzy, związki zawodowe, organizacje pracodawców).

System polityczny w Polsce

wybory bezpośrednie

wybory bezpośrednie

Elektorat (wyborcy)

weto ustawodawcze,inicjatywa ustawodawcza

władza wykonawcza

władza ustawodawcza

Prezydent RP

Sejm RP

inicjatywa ustawodawcza

powołuje premiera i na jego wniosek rząd

Senat RP

Rada Ministrów RP

odpowiedzialność polityczna, wotum zaufania, wotum nieufności, pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej

pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej

Zgromadzenie Narodowe

Stany nadzwyczajne

Wyróżniamy 3 stany nadzywczajne:

Stan nadzyczajny to sytuacja szczególnego zagrożenia państwa, w której zwykłe środki są niewystarczające do zapewnienia bezpieczeńśtwa przez co konieczne jest odstąpienie od konstytucyjnego porządku spraowowania władzy.

Stan klęski żywiołowej

Stan wojenny

Stan wyjątkowy

Stan wojenny

Zasady wprowadzenia

restrykcje

• Stan wojenny wprowadza Prezydent RP na wniosek Rady Ministrów na terenie całego kraju lub jego części. W ciągu 48 godzin rozporządzenie prezydenta musi zostać przedstawione Sejmowi RP, który może je przyjąć lub odrzucić.
• Przyczyną ogłoszenia stanu wojennego może być zewnętrzne zagrożenie państwa, np zbrojna napaść, działania terrorystyczne lub wypełnienie zobowiązań sojuszniczych.
• Na czas stanu wojennego prezydent może powołać Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych..

• zawieszenie prawa do strajków, zgromadzeń, imprez masowych, działalności partii politycznych.
• Kontrola korespondencji, rozmów telefonicznych. Ograniczenie swobody poruszania się. Cenzura.
• Ograniczenie dostępu do dóbr konsumpcyjnych i reglamentacja żwyności.
• Obywatele mogą być zobowiązani do przekazania środków transportu na potrzeby armii i wykonywania niezbędnych prac dla obrony kraju.

Stan wyjątkowy

Zasady wprowadzenia

restrykcje

• Może być wprowadzony w sytuacji zagrożenia konstytucyjnego porządku państwa lub porządku publicznego.
• Ustanawia go w drodze rozporządzenia Prezydent RP na wniosek Rady Ministrów na okres 90 dni. Sejm w ciągu 48 godzin musi rozpatrzeć rozporządzenie.

• Ograniczone prawo do strajku, zgromadzeń i imprez masowych, zrzeszania się i przemieszczania.
• Podobnie jak w stanie wojennym istnieje możliwość ograniczenia dostępu do dóbr konsumpcyjnych, cenzura oraz kontrola rozmów i korespondencji.
• Osoby, które zagrażają konstytucyjnemu ustrojowi państwa lub porządkowi publicznemu mogą zostać odizolowane.

Stan klęski żywiołowej

restrykcje

Zasady wprowadzenia

• Ograniczona wolność gospodarcza. Obowiązek oddelegowania pracowników do walki ze skutkami klęski żywiołowej.
• Obywatele mogą być zobowiązani do poddania się badaniom lekarskim, ewakuacji, kwarantannie i stosować się do określonych środków bezpieczeństwa.
• Obywatele są zobowiązani do udostępnienia pomieszczeń na potrzeby ewakuacji ludności, zwierząt hodowlanych lub mienia.

• Może zostać wprowadzony dla zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych.
• Ogłasza go Rada Ministrów na okres nie dłuższy niż 30 dni z możliwością przedłużenia za zgodą sejmu.