kroniki

KRONIKA POLSKA

Gall Anonim

Po obejrzeniu tej prezetacji powinieneś wiedzieć: - Kim był Gall Anonim? - Czym charakteryzuje się kronika? - Znać nazwiska innych słynnych kronikarzy - Czy kronika jest rzetelnym źródłem wiedzy o dziejach polski? - W jaki sposób Gall idealizuje władcę? Przeczytaj fragmemty, obejrzyj filmy.

• Gall (bo prawodopodobnie Francuz) Anonim (bo niewiele o nim wiemy).
• Kronikę pisał na dworze Bolesława Krzywoustego (wizerunek władcy obok).
• Idealizował władcę oraz dynastię Piastów - pisał kronikę, by oddać potęgę państwa polskiego (Krzywousty okaleczywszy brata Zbigniewa stracił szacunek i zaufanie rycerstwa polskiego - kronika miała je przywrócić).
• Dzieło Galla nie jest klasycznym rocznikiem, w którym zapisane są kolejna zdarzenia. Pojawiają się tam też fragmenty poetyckie (Pieśń o cudownych narodzinach Bolesława) oraz zmyślenia. Mowa więc o tekście literackim.

Przyjrzyj się filmowym scenom, w których przedstawiona zostaje scena koronacji. Zwróć uwagę na liczną symbolikę tego wydarzenia. Władca był „pomazańcem Bożym” - zwróć więc uwagę na namaszczenie świętymi olejami, nałożenie nowego stroju - zwykły człowiek nabiera teraz cech boskości, a to, co widoczne dla poddanych - to bogactwo, złoto (symbol władzy i świętośći), czerwień. Insygnia władzy królewskiej (tzw. regalia) to korona (wynosi władcę ponad innych), jabłko królewskie (symbolizuje umiłowanie wiary chrześcijańskiej oraz władzę nad światem, jaką posiada Bóg - władca jest tym, który reprezentuje go na ziemi, zaś kolisty kształt jest symbolem pełni i doskonałości), berło (władca ma przewodzić narodowi, opiekować się nim, a także w jego imieniu prowadzić wojny - berło jest symbolem militarnym, to symbol królewskiej cnoty i sprawiedliwości). Warto pamiętać, że polskich władców koronowano mieczem koronacyjnym, który nosił nazwę Szczerbiec. Większość polskich insygniów koronacyjnych zaginęła -

*Dodatkowo: Jeśli interesuje Cię ten temat - kliknj i posłuchaj „Polimatów” o Szczerbcu - lub przejdź dalej.

O wspaniałości i mocy sławnego Bolesława ' Większe są zaiste i liczniejsze czyny Bolesława, aniżeli my to możemy opisać lub prostym opowiedzieć słowem. Bo jakiż to rachmistrz potrafiłby mniej więcej pewną cyfrą określić żelazne hufce, a cóż dopiero przytoczyć opisy zwycięstw i triumfów takiego ich mnóstwa! […] wszyscy waleczni i wprawni w rzemiośle wojennym występowali do boju za czasów Bolesława Wielkiego. […] by wam oszczędzić żmudnego wyliczania, podam wam bez liczby ilość tego mnóstwa: więcej mianowicie miał król Bolesław pancernych, niż cała Polska ma za naszych czasów tarczowników; za czasów Bolesława tyle prawie było w Polsce rycerzy, ile za naszych czasów znajduje się ludzi wszelakiego stanu.

O cnocie i szlachetności sławnego Bolesława Taka była okazałość rycerska króla Bolesława, a nie mniejszą posiadał cnotę posłuszeństwa duchowego. Biskupów mianowicie i swoich kapelanów w tak wielkim zachowywał poszanowaniu, że nie pozwolił sobie usiąść, gdy oni stali, a nie nazywał ich inaczej, jak tylko „panami”, Boga czcił z najwyższą pobożnością, Kościół święty wywyższał i obsypywał go królewskimi darami. Miał też ponadto pewną wybitną cechę sprawiedliwości i pokory; gdy mianowicie ubogi wieśniak lub jakaś kobiecina skarżyła się na któregoś z książąt lub komesów, to chociaż był ważnymi sprawami zajęty i otoczony licznymi szeregami magnatów i rycerzy, nie pierwej ruszył się z miejsca, aż po kolei wysłuchał skargi żalącego się i wysłał komornika po tego, na kogo się skarżono. A tymczasem samego skarżącego powierzał któremuś ze swych zaufanych, który miał się o niego troszczyć, a za przybyciem przeciwnika sprawę podsunąć z powrotem królowi – i tak wieśniaka napominał, jak ojciec syna, by zaocznie bez przyczyny nie oskarżał i aby przez niesłuszne oskarżenie na siebie samego nie ściągał gniewu, który chciał wzniecić na drugiego. O jakże wielką była roztropność i doskonałość Bolesława, który w sądzie nie miał względu na osobę, narodem rządził tak sprawiedliwie, a chwałę Kościoła i dobro kraju miał za najwyższe przykazanie! A do sławy i godności doszedł Bolesław sprawiedliwością i bezstronnością, tymi samymi cnotami, które początkowo zapewniły wzrost potędze państwa rzymskiego. Bóg wszechmogący udzielił Bolesławowi tyle dzielności, potęgi i zwycięstw, ile w nim samym obaczył dobroci i sprawiedliwości wobec siebie oraz wobec ludzi. Taka sława, taka obfitość dóbr wszelakich i taka radość towarzyszyła Bolesławowi, na jaką zasługiwała jego zacność i hojność.

„długo byłoby o tym mówić” „gdy przeciw grzechowi grzech zastosował” „my zaś ani nie usprawiedliwiamy biskupa-zdrajcy, ani nie zalecamy króla”

„prześwięty biskup krakowski” „on [Stanisław] zwrócony w stronę nieprawości” król Bolesław - tyran jego świta - służalcy Znaki (cztery orły, które nadleciały) przypisują ingerencję sił boskich.

Dziękuję za uwagę!