Zdania złożone podrzędnie

Zdania złożone podrzędnie

Jola Żukowska

Materiał z podstawy programowej poszerzony o rodzaje zdań podrzędnych

Układy dwóch zdań

Zakończę pracę, kiedy odpocznę.

Kiedy odpocznę, zakończę pracę.

zdanie nadrzędne

zdanie nadrzędne

kiedy?

kiedy?

zdanie podrzędne

zdanie podrzędne

zdanie nadrzędne

zdanie nadrzędne

której?

zdanie podrzędne

Zakończenie pracy, którą mi zadano, nastąpi po odpoczynku.

Rodzaje zdań podrzędnych :

podmiotowe

orzecznikowe

przydawkowe

dopełnieniowe

ćwiczenia

okolicznikowe

zdania podrzędne podmiotowe

Które zdania są podrzędne, a które nadrzędne?

Kto szuka, nie błądzi.

Co ma wisieć, nie utonie.

Kto dobrze orze, ten ma chleb w komorze.

Co się odwlecze, to nie uciecze.

Kto chce psa uderzyć, ten zawsze kij znajdzie.

Kto się na gorącym sparzył, ten na zimne dmucha.

Kto późno przychodzi, sam sobie szkodzi.

Kto się nie leni, zrobi złoto z kamieni.

Ten się nie myli, kto nic nie robi.

Kto milczy, ten się zgadza.

zdania podrzędne orzecznikowe

Wigilia stała się dla nas tym, czego najbardziej się obawialiśmy.

Mama była taka, że łzy cisnęły się do oczu.

Choinka stała się taka, jaką sobie wymarzyłem.

Prezenty były tymi, które sobie zażyczyli.

Tata stał się dla nas tym, kim dla ludzi jest święty Mikołaj.

Dziś pięknych chwil było tyle, że w końcu musiałam przemówić.

wykład

zdania podrzędne przydawkowe

Pies, który dużo szczeka, nie gryzie.

Zrób tyle, ile możesz.

Sędzia, który puszcza winnego, winien grzechu jego.

Jeszcze się taki nie narodził, co by wszystkim dogodził.

Jaskinia, do której boisz się wejść, zawiera prawdziwy skarb.

Jaką miarką kto mierzył, taką mu odmierzą.

Krowa, która dużo ryczy, mało mleka daje.

Ile kto ma cierpliwości, tyle ma mądrości.

zdania podrzędne dopełnieniowe

Czego oko nie widzi, tego sercu nie żal.

Wiedzą sąsiedzi, jak kto siedzi.

Czego głuchy nie dosłyszy, to zmyśli.

Nie wie lewica, co czyni prawica.

Zapomniał wół, jak dziecięciem był.

Powiedziały jaskółki, że niedobre są spółki.

Co pan każe, sługa musi.

Komu w drogę, temu czas.

zdania podrzędne okolicznikowe

czasu

miejsca

sposobu

przyczyny

celu

przyzwolenia

warunku

stopnia

zdania podrzędne okolicznikowe czasu

Dopóty dzban wodę nosi, dopóki się ucho nie urwie.

Kuj żelazo, póki gorące.

Nie budź licha, kiedy śpi.

Gdy jesteś w cudzym domu, nie zawadzajże nikomu.

Bierz, kiedy dają.

Gdy szukasz rady, strzeż się zdrady.

Kiedy rozum śpi, budzą się demony.

zdania podrzędne okolicznikowe miejsca

Gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta.

Gdzie drwa rąbią, tam wióry lecą.

Nie pchaj się tam, gdzie cię nie chcą.

Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga.

Gdzie nie ma kary, tam nie ma miary.

Uciekł tam, gdzie pieprz rośnie.

Gdzie chłop nie może, tam babę pośle.

zdania podrzędne okolicznikowe sposobu

Jak sobie pościelesz, tak się wyśpisz.

Jak cię widzą, tak cię piszą.

Rób tak, żeby było dobrze.

Każdy orze, jak może.

Tarktuj innych tak, jak sam byś chciał być traktowany.

Żyj tak, jakby jutra miało nie być.

zdania podrzędne okolicznikowe przyczyny

Dlatego dzwon głośny, że wewnątrz próżny.

Nie pchaj rzeki, bo sama płynie.

Sprawiedliwości nie wymierza się z nienawiści, albowiem to celebracja człowieczeństwa.

Ludzie boją się, bo odczuwają lęk przed nieznanym.

Uwierzyli, bo zobaczyli.

Pozwoliła mu odejść, ponieważ nie chciała żebrać o miłość.

zdania podrzędne okolicznikowe celu

Bądźmy niewolnikami prawa, abyśmy mogli być wolni.

Nie pędź przez życie, abyś nie przegapił rzeczy najważniejszych.

Aby zapalić innych, samemu trzeba płonąć.

Aby dojść do celu, nie zawsze trzeba iść na skróty.

Patrz pod nogi, abyś w drodze na szczyt nie potknął się o kamyk.

Uważaj, aby w życiu nie rozmieniać się na drobne.

zdanie podrzędne okolicznikowe przyzwolenia

Zwyciężył, choć nikt w niego nie wierzył.

Chociaż miał wiele do stracenia, podjął rękawicę.

Choćbym szedł ciemną doliną, zła się nie ulęknę.

Chociaż kobiety wiele mówią, najważniejsze rzeczy przemilczają.

Będę szczęśliwa, choćbym miała stanąć na rzęsach.

Choćbym był zamknięty w skorupce orzecha, i tak będę władcą bezkresnych przestrzeni.

zdanie podrzędne okolicznikowe warunku

Gdyby kózka nie skakała, toby nóżki nie złamała.

Jeśli nie potrafisz, nie pchaj się na afisz.

Gdyby babcia miała wąsy, toby była dziadkiem.

Gdyby człowiek wiedział, że się przewróci, toby się położył.

Jeśli będzie potrzeba, znajdzie się rada.

Wszyscy ludzie byliby sobie równi, gdyby nie mieli potrzeb.

Nie wydawaj wyroku, zanim nie wysłuchasz przeciwnej strony.

Gdyby kobiety ubierały się tylko dla jednego mężczyzny, nie trwałoby to tak długo.

zdanie podrzędne okolicznikowe stopnia

Fałszował tak bardzo, że zatkaliśmy uszy.

Wody przybyło o tyle, o ile przewidywaliśmy.

Tańczył tak długo, że aż padł.

Najadłem się tak, że mało nie pękłem w szwach.

Cieszyła się tak bardzo, że aż nie mieściła sie w sobie.

Powtórzył wiadomość tyle razy, że w końcu zapamiętałem.

Podane zdania pojedyncze połącz w dowolny rodzaj zdań złożonych podrzędnie:

Poszedł do szkoły.

Był chory.

Chciał zdążyć na autobus.

Musiał się pospieszyć.

Dzisiaj będzą ćwiczenia.

Poinformowała klasę.

Mogły powitać gości.

Posprzątały pokój.