oświecenie

W podróży do oświecenia

oświecać=szerzyć wiedzę

Inne nazwy epoki: wiek rozumu, wiek filozofów

Europa: koniec XVII - początek XIX wieku Polska: lata 40. XVIII wieku - 1822 r.

Ramy czasowe

Najważniejsze wydarzenia

lata 70. XVIII wieku

rewolucja przemysłowa w Anglii

1776 r.

Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych - początek państwa

1789 r.

Wielka Rewolucja Francuska

1791 r.

uchwalenie Konstytucji 3 maja w Polsce (pierwszej w Europie, drugiej na świecie)

1794

powstanie kościuszkowskie

1772, 1792, 1795 r.

rozbiory Polski

Filozofia i światopogląd

• racjonalizm - rola rozumu w poznawaniu prawdy;
• empiryzm - położenie nacisku na rolę doświadczenia , odrzucanie wszystkiego, czego nie można było potwierdzić w praktyce;
• utylitaryzm - filozofia zdrowego rozsądku, zasada użyteczności - najważniejszym dobrem jest pożytek jednostki lub społeczeństwa;

• liberalizm - równość wszystkich ludzi;
• ateizm - odrzucenie wiary w Boga;
• deizm - pogląd, według którego Bóg jedynie stworzył świat, ale nie ingeruje w jego istnienie (Bóg-zegarmistrz);
• krytycyzm - wszystko wymaga sprawdzenia i udowodnienia.

Hasło epoki:"Cogito ergo sum" - "Myślę, więc jestem"

René Descartes (Kartezjusz)

Myśliciele doby oświecenia

Immanuel Kant

Wolter

Jean Jaques Rousseau

Sztuka

Rokoko

Klasycyzm

• najważniejszą wartością - piękno,
• bogactwo stylu.
• zdobienia,
• lekka tematyka.

• nawiązanie do antyku,
• harmonia, umiar, symetria,
• lekkość budowli,
• tematyka mitologiczna.

oraz

Sztuka

Rokoko

Klasycyzm

oraz

Pałac Schonbrunn w Wiedniu

Zamek Królewski w Warszawie

Osiągnięcia

• rozwój wielu dziedzin nauki (biologii, fizyki, astronomii),
• wydanie pierwszych encyklopedii i słowników,
• rozwój szkolnictwa - zakładanie szkół, wprowadzenie języków narodowych oraz innych języków nowożytnych, powstanie Komisji Edukacji Narodowej,
• pierwsze konstytucje,
• założenie pierwszego teatru publicznego w Polsce - Teatr Narodowy w Warszawie,
• rozwój prasy - "Monitor", "Zabawy przyjemne i pożyteczne".

Literatura

• hasło: bawiąc nauczać,
• utwory dydaktyczne,
• szerzenie ideału człowieka wykształconego, tolerancyjnego,
• krytyka ciemnoty i zacofania,
• najpopularniejsze gatunki: powieść, bajka, satyra, sielanka, powiastka filozoficzna.

Ważni twórcy

Julian Ursyn Niemcewicz

Franciszek Karpiński

Name Surname

Ignacy Krasicki

• najważniejszy twórca epoki oświecenia,
• nazywany księciem poetów polskich,
• pisał pod pseudonimem X.B.W. (książę biskup warmiński),
• uznawany za prekursora polskiej powieści nowożytnej- Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki,
• znany ze swoich bajek i satyr.

Podsumowanie

Zadania

1. Wykonaj notatkę graficzną dotyczącą epoki oświecenia. Zwróć uwagę na wskazówkę, co powinno się w niej znaleźć: 2*. Które z osiągnięć tej epoki jest najważniejsze dla współczesnych ludzi? Podaj jeden argument na uzasadnienie swojego zdania. 3*. W imieniu Ignacego Krasickiego wypełnij formularz osobowy: