System edukacji w Holandii.

· System edukacji w holandii ·

Weronika Marcinkowska

Wprowadzenie do tematu:

Dzieci i młodzież w wieku 5-18 lat mają obowiązek nauki do czasu uzyskania podstawowych kwalifikacji lub ukończenia 18 roku życia. Ustawa o obowiązkowej edukacji dotyczy uczniów w wieku 5-1, przy czym większość dzieci rozpoczyna szkołę podstawową już od 4 roku życia.

Główne cechy systemu edukacji

szkolnictwo średnie pierwszego stopnia

• Pierwsze trzy lata szkoły ogólnokształcącej i szkoły przygotowującej do studiów wyższych (HAVO i VWO) stanowią część szkolnictwa średniego pierwszego stopnia (ISCED 2), natomiast w przypadku VMBO poziom ISCED 2 to pełne 4 lata kształcenia przygotowującego do zawodu.
• W niższych klasach nacisk kładzie się na zdobywanie i stosowanie wiedzy i umiejętności, jak również na realizację zintegrowanego programu nauczania. Nauczanie opiera się na celach edukacyjnych określających wiedzę i umiejętności, które uczniowie muszą opanować (źródło: Krajowy Instytut Rozwoju Programów Nauczania, SLO).
• Szkoły samodzielnie interpretują wyznaczone cele definiując przedmioty, projekty i obszary uczenia się oraz sposoby łączenia tych obszarów, np. nauczanie w oparciu o kompetencje.
• Poza językiem angielskim, który jest obowiązkowy dla wszystkich uczniów, uczniowie szkół HAVO i VWO uczą się dwóch innych języków nowożytnych, natomiast uczniowie szkół VMBO jednego.

• 8 lat kształcenia w szkole podstawowej (uczniowie w wieku 4-12 lat)
• Obowiązek szkolny: rozpoczyna się w wieku 5 lat i kończy w wieku 18 lat.
• Wybór różnych ścieżek kształcenia w wieku 12 lat.
• Bardzo zróżnicowane ścieżki kształcenia już na poziomie szkoły średniej pierwszego stopnia.
• Dwie z sześciu ścieżek kształcenia prowadzą do szkolnictwa wyższego.
• Cztery z sześciu ścieżek prowadzą do szkolnictwa wyższego o charakterze zawodowym.

Zarządzanie i nadzór :

• Za system edukacji odpowiedzialne jest państwo, w szczególności Minister Edukacji, Kultury i Nauki, oraz Sekretarz Stanu.
• Minister Edukacji, Kultury i Nauki określa ustawowe wymogi dotyczące wczesnej edukacji, szkolnictwa podstawowego i średniego, oraz średniego szkolnictwa zawodowego. Sprawuje również ogólny nadzór nad ogólnokształcącymi szkołami średnimi dla dosrosłych (VAVO).
• Minister Edukacji ustanawia regulacje prawne i inne zasady dotyczące funkcjonowania poszczególnych szkół. Brak jest krajowej podstawy programowej, jednak obowiązują określone cele dotyczące planowanych wyników w nauce w szkolnictwie ogólnokształcącym.
• Rząd ustanawia regulacje prawne dotyczące funkcjonowania instytucji szkolnictwa wyższego , niemniej odpowiednie władze poszczególnych instytucji szkolnictwa wyższego są zobowiązane do określenia dalszych szczegółów zasad w zakresie dydaktyki i trybu egzaminowania.
• Rola władz na szczeblu prowincji w obszarze edukacji ogranicza się do zadań związanych z nadzorem i przestrzeganiem regulacji prawnych. Szkoły podstawowe i średnie, w tym średnie szkoły zawodowe są administrowane i zarządzane przez władze lokalne.
• Rada szkoły jest odpowiedzialna za daną placówkę i jakość kształcenia, w tym za realizację zaplanowanych wyników w nauce.
• Holenderski system edukacji jest w pewnych obszarach scentralizowany, a w innych - zdecentralizowany.

szkolnictwo średnie drugiego stopnia

• Ostatnie dwa lata szkoły ogólnokształcącej i ostatnie trzy lata szkoły przygotowującego do studiów wyższych (HAVO i VWO) są klasyfikowane jako szkoły średnie drugiego stopnia (ISCED 3).
• Na etapie szkolnictwa średniego drugiego stopnia rozpoczyna się przygotowanie do studiów wyższych. Praca uczniów polega głównie na przygotowaniu do egzaminu ogólnokrajowego za pomocą dossier egzaminacyjnego.

szkolnictwo średnie zawodowe

• Szkoły MBO przygotowują uczniów do zawodu.
• Po ukończeniu szkoły typu VMBO, w wieku około 16 lat uczniowie mogą przejść do średniej szkoły zawodowej (MBO). Uczniowie, którzy pomyślnie ukończą program teoretyczny w ramach VMBO mogą również przejść do kształcenia w szkołach HAVO.

szkolnictwo wyższe

swoboda organizowania kształcenia

W dziedzinie zarządzania oświatą art. 23 Konstytucji stanowi:

1. Edukacja jest przedmiotem stałej uwagi Rządu;
2. Każda osoba ma prawo oferować kształcenie, a władze mają prawo do jego nadzorowania.

• Osoby, które uzyskały świadectwo ukończenia szkoły HAVO lub VWO mogą w wieku odpowiednio około 17 i 18 lat zdecydować się na podjęcie studiów wyższych. Szkoły HAVO mają na celu przygotowanie uczniów do podjęcia kształcenia wyższego zawodowego/studiów na uniwersytecie nauk stosowanych (HBO). Absolwenci szkół HAVO mogą również przejść na wyższe lata szkoły VWO i do średniej szkoły zawodowej (MBO).
• Szkoła VWO ma na celu przygotowanie uczniów do studiów na uniwersytecie. W praktyce wielu posiadaczy świadectw ukończenia szkoły VWO przechodzi do HBO. Osoby, które uzyskały świadectwo ukończenia szkoły MBO mogą kontynuować naukę w wyższej szkole zawodowej, natomiast posiadacze świadectwa ukończenia szkoły HBO mogą podjąć studia na uniwersytecie.
• W Holandii wiele szkół HBO (hogescholen) finansowanych jest przez rząd. Pozostałe są oficjalnie uznawane, ale nie otrzymują finansowania od rządu.
• W Holandii działają liczne uniwersytety oferujące szeroki zakres kierunków studiów, kilka uniwersytetów technicznych oraz szereg uczelni specjalizujących się w niewielkiej liczbie dziedzin akademickich.
• Ponadto istnieje możliwość przystąpienia do dwuletniego programu studiów (ISCED 5), który:
• jest realizowany w ramach programu szkoły HBO (uniwersytet nauk stosowanych); stanowi część programu studiów licencjackich w instytucji szkolnictwa wyższego;
• jest na poziomie pomiędzy 4. poziomem kształcenia zawodowego (MBO-4) a licencjatem HBO (uzyskiwanym na uniwersytecie nauk stosowanych);
• jest skierowany zwłaszcza do uczniów szkół zawodowych (poziom 4) i osób z kilkuletnim stażem pracy, dając im możliwość zwiększenia szans na rynku pracy dzięki uzyskaniu Associate degree. Po zyskaniu tego tytułu absolwenci mogą kontynuować naukę, aby uzyskać tytuł licencjata HBO (na uniwersytecie nauk stosowanych) związany z danym programem prowadzącym do uzyskania Associate Degree.

W Holandii funkcjonuje powszechne prawo do zakładania szkół i nauczania w oparciu o przekonania religijne, światopoglądowe czy edukacyjne. W rezultacie istnieją zarówno szkoły publiczne, jak i prywatne.

Diagram systemu edukacji

Organizacja i struktura systemu edukacji

Opieka nad dziećmi:

Wet Kinderopvang (Ustawa o opiece nad dziećmi) wyróżnia następujące formy opieki nad dziećmi:

• opiekę dzienną
• opiekę w niepełnym wymiarze godzin
• opiekę w domowych przedszkolach
• opiekę sprawowaną z udziałem rodziców przedszkola

Ustawa nie reguluje nieformalnej opieki dziennej sprawowanej np. przez opiekunki i nianie, przyjaciół lub rodzinę, ani też nieformalnych klubów bądź grup. Dzieci w wieku od 6-8 tygodni do 4 lat mogą uczęszczać do przedszkola, natomiast z nieformalnych klubów i grup mogą korzystać dzieci w wieku 2-4 lat.

wczesna edukacja i opieka nad dzieckiem (WE):

• Przeznaczona jest dla dzieci w wieku 2-5 lat zagrożonych lub mających problemy z nauką i realizowana jest w nieformalnych klubach lub grupach oraz w szkołach podstawowych.
• Ich celem jest zapewnienie dzieciom w trudnej sytuacji, które zagrożone są trudnościami w nauce bądź językowymi, optymalnych szans rozwoju oraz przygotowanie ich do nauki w szkole podstawowej.

szkolnictwo podstawowe (ISCED 1)

• Większość dzieci rozpoczyna naukę w szkole podstawowej w wieku 4 lat, chociaż obowiązek szkolny dotyczy dzieci od 5 . roku życia. Nauka trwa (średnio) do 12 roku życia.
• Nauka w szkole podstawowej trwa 8 lat.

szkolnictwo średnie

• Po ukończeniu szkoły podstawowej w wieku 12 lat, dzieci mogą wybrać jeden z trzech rodzajów szkół średnich:
• VMBO (szkoła średnia przygotowująca do zawodu: 4lata)
• HAVO (ogólnokształcąca szkoła średnia: 5lat)
• VWO (szkoła średnia przygotowująca do studiów wyższych: 6lat)

Szkoły VMBO oferują cztery ścieżki kształcenia: 1. Podstawowy program zawodowy (VMBO-B) 2. Program zawodowy dla kierownictwa średniego szczebla (VMBO-K) 3. Program łączony (VMBO-G) 4. Program teoretyczny (VMBO-T)