I. Datowanie i odtwarzanie dziejów ziemi R

Ewolucja życia na Ziemi

Datowanie i odtwarzanie dziejów Ziemi

Zasada aktualizmu geologicznego

wg James Huttona

Present is the key to the past” – „Teraźniejszość jest kluczem do poznania przeszłości”

Czynniki fizyczne i chemiczne oddziałujące na Ziemię były w przeszłości podobne do obecnychi wywoływały podobne procesy geologiczne, stąd obserwacja procesów zachodzących współcześnie, umożliwia orzekanie o przebiegu podobnych zjawisk w przeszłości.

Zasada superpozycji

Najstarsze osady znajdują się najniżej (jeżeli nie nastąpiło żadne zaburzenie)

NAJSTARSZE

NAJMŁODSZE

Metody określania wieku skał

Wiek bezwzględny- podaje się w latach.

Wiek względny- Ustala się w stosunku do wieku innych skał lub zjawisk. Mówimy wtedy, że skały są ,,starsze” lub ,,młodsze”

Metody określania wieku względnego skał

• Paleogeograficzna
• Stratygraficzna
• Paleontologiczna (biostratygraficzna)
• Tektoniczna (diastroficzna)- analiza deformacji
• Analiza pyłkowa
• Metoda petrograficzna
• Metoda archeologiczna

Geologia historyczna zajmuje się badaniem historii skorupy ziemskiej, odtwarzaniem i uszeregowaniem zmian w niej zachodzących.

Paleogeografia

Nauka zajmująca się rekonstrukcją położenia dawnych lądów, mórz i oceanów na kuli ziemskiej w przeszłości geologicznej.

Stratygrafia

• Jest to dział geologii historycznej, który zajmuje się ustaleniem wieku skał i przyczyn ich rozmieszczenia w skorupie ziemskiej.

Paleontologia

Jest to nauka zajmująca się organizmami kopalnymi, wyprowadzająca na podstawie skamieniałości i śladów działalności życiowej organizmów wnioski ogólne o życiu w przeszłości.

Jak powstały skamieniałości?

Skamieniałości przewodnie

Amonity Od dewonu do kredy

Trylobity Kambr-ordowik

Brachiopody Dewon-karbon

sylur

Ramienionogi podobne do małży

Metody okreslania wieku bezwzględnego

• Metoda radiometryczna- czas połowicznego rozkładu pierwiastków promieniotwórczych np. z 1 g uranu po 4,5 mld lat pozostanie 0,5 g.

- rozpadu uranu i ołowiu- stosowana przy datowaniu bardzo starych skał- rozpadu węgla- stosowana jest przy datowaniu stosunkowo młodych skał, ale tylko tych zawierających szczątki organiczne (drewno, kości) mających nie więcej niż 50 tys. lat.

Metody okreslania wieku bezwzględnego

• Metoda termoluminescencji- niektóre minerał świeca po podgrzaniu. Starsze świecą silniej niż młodsze. Intensywność świecenia pozwala określić wiek skał. Zakres takiego datowania to około 1 mln lat.

Metody okreslania wieku bezwzględnego

• Metoda dendrochronologiczna- opiera się na analizie rocznych przyrostów pierścieni drzew. Zakres czasowy- kilkanaście tysięcy lat.

Możemy także panujące warunki klimatyczne: słoje grubsze wskazują na istnienie lepsze warunków (bardziej wilgotny lub ciepły klimatem) słoje cienkie – mniej sprzyjające warunki( bardziej sucho lub chłodno)

Metody okreslania wieku bezwzględnego

• Metoda warwowa- polega na badaniu warw, czyli warstewek osadów

w zbiorniku wodnym. Zakres czasowy tej metody to kilkadziesiąt tysięcy lat.

Akumulacja letnia

Akumulacja zimowa

Metody okreslania wieku bezwzględnego

• Metoda lichenometryczna- pozawala datować wiek skał na podstawie ich pokrycia przez porosty. Zakres czasowy kilka tysięcy lat.

Metody okreslania wieku bezwzględnego

• Metoda sedymentacyjna- określa wiek skał powstających w przeszłości na podstawie znajomości współczesnego tempa edymentacji (osadzania) skał.
• W zależności od warunków fizyczno-geograficznych warstwa różnych osadów o grubości 1 m powstaje w różnym czasie:

- wapienie, dolomity, sole, skały krzemionkowe: 2 000 – 500 000 lat;- iły, margle: 800 – 6 000 lat;

Oblicza geografii Nowa Era, podręcznik Geografia fizyczna PWN Geologia dynamiczna, PWN www.pig.gov.pl www.geografia24.eu www.zpe.gov.pl pixeles, cc

Bibliografia: