Wdż Kl.8 Wobec choroby, cierpienia i śmierci.

Klasa 8

WDŻ

Wobec choroby, cierpienia i śmierci.

Na tej lekcji dowiecie się:

- o doświadczeniach choroby i różnych reakcjach najbliższych osób na cierpienie i ból,- o przeżyciach związanych ze śmiercią w rodzinie, etapach żałoby i pamięci o zmarłych.

Nie ma rodziny, w której nie byłoby doświadczenia choroby lub śmierci.

Pierwszą reakcją na ból czy cierpienie jest często zaskoczenie i niedowierzanie. Człowiek w szoku nie myśli racjonalnie, nie przyjmuje złych wiadomości i próbuje zaprzeczyć rzeczywistości.

Informacja o ciężkiej chorobie dziadka czy poważnej wadzie genetycznej nienarodzonego brata może wywołać strach i panikę. Gdy emocje opadną, z trudną sytuacją można się zmierzyć na dwa sposoby.

Psychologowie mówią o tak zwanym reagowaniu konstruktywnym i reagowaniu destrukcyjnym.

Reakcje na chorobę w rodzinie

Konstruktywne

Destrukcyjne

• Odrzucenie lub izolacja osoby chorej lub niepełnosprawnej.
• Wyparcie informacji o chorobie, snucie czarnych scenariuszy.
• Szukanie kolejnych specjalistów, brak zaufania do lekarzy.
• Zrzucenie opieki tylko na jedną osobę (np. na mamę, jeśli choruje dziecko). Izolowanie się od osoby chorej, unikanie jej.
• Popadanie w rozpacz, bezsilność, wzajemne oskarżenia, szukanie winnych wśród rodziny lub lekarzy.

• Akceptacja choroby lub niepełnosprawności.
• Zdobywanie wiedzy na temat choroby.
• Zaufanie dobremu lekarzowi i stosowanie się do jego zaleceń.
• Przystosowanie mieszkania do potrzeb osoby chorej, taki podział obowiązków, aby wszyscy domownicy pomagali w opiece nad potrzebującym członkiem rodziny.
• Szukanie rozwiązań, na przykład zwrócenie się z prośbą o poradę lub pomoc do organizacji i stowarzyszeń zrzeszających osoby chore lub niepełnosprawne.

Czasami mówi się, że choroba bliskiego człowieka jest egzaminem z miłości.

Zdajemy ten egzamin, jeśli starość i niedołęstwo czy niepełnosprawność osoby bliskiej wyzwala w pozostałych członkach rodziny pokłady troskliwości, empatii, cierpliwości i życzliwości.

Osoba chora lub niepełnosprawna nie pragnie, aby cała rodzina żyła tylko jej cierpieniem. Wprost przeciwnie, energia i zaangażowanie członków rodziny w inne sprawy może wyzwolić w niej siłę do pogodnej walki z trudnościami.

Śmierć w rodzinie

Jednym z najtrudnieszych życiowych doświadczeń jest śmierć bliskiej osoby. W wierszu Nic dwa razy poetka Wisława Szymborska napisała, że umierania nie można się nauczyć ...

Nic dwa razy się nie zdarza i nie zdarzy. Z tej przyczyny zrodziliśmy się bez wprawy i pomrzemy bez rutyny.

Tak jak umierający człowiek nie może nabrać wprawy w spotkaniu ze śmiercią, tak jego bliscy nie mogą przygotować na jego odejście.

Osoby, które deklarują wiarę w Boga uważają, że śmierć nie jest końcem, ale początkiem nowego życia, przejściem do wieczności. Zdaniem ateistów człowiek nie ma nieśmiertelnej duszy, więc śmierć ciała definitywnie kończy jego istnienie. Jednak wszyscy ludzie, niezależnie od przekonań religijnych, troszczą się o godny pochówek dla ciała zmarłego. Obrzędy pogrzebowe są oznaką szacunku do osoby, która odeszła. Nazywa się ją ostatnią posługą, ostatnim pożegnaniem, ostatnim aktem miłości.

Na żałobę nie można się przygotować, nie można mieć realnego wpływu na sposób jej doświadczenia. Można spróbować zrozumieć rządzące nią mechanizmy, jednak gdy nadejdzie, trzeba ją poprostu przeżyć według własnej wrażliwości i w swoim tempie.

Etapy żałoby

Etap 1: szok i wyparcie

Etap 2: dezorganizacja życia

Etap 3: bunt

Etap 4: przejmujący smutek

Etap 5: akceptacja

Początek żałoby to szok i zaprzeczenie. Siła i długość wstrząsu zależą od tego, jak bardzo było się zżytym ze zmarłym. Tuż po śmierci pojawia się poczucie odrealnienia. Osoba przeżywająca stratę może mieć wrażenie, że jest aktorem w filmie, że patrzy na wszystko z boku, jakby to się nie działo naprawdę. Dziwi się, nie dowierza, jest otępiała, mówi: "Przecież to niemożliwe". W tej fazie rzadko pojawia się płacz i rozpacz. Osoba ta funkcjonuje jak maszyna, sprawy związane z pogrzebem załatwia automatycznie. Niektórzy potrzebują kilku minut, inni kilku dni, a jeszcze inni tygodni lub nawet miesięcy, by dotarła do nich informacja, że strata jest autentyczna.

Osoba, która straciła kogoś bliskiego, ma trudności ze sprostaniem codziennych obowiązków. Zwykłe sytuacje wywołują w niej strach i przerażenie. Często czuje się nieporadna, zmęczona, brakuje jej energii do pracy lub nauki. Mogą się pojawić zaburzenia snu - jedni mogliby spać bez przerwy, inni mają problemy z zasypianiem; zdarzają się zaburzenia łaknienia. Myśli i emocje osoby przeżywającej żałobę skoncentrowane są głównie na zmarłym. Tej fazie często towarzyszą poczucie winy i krzywdy, izolowanie się od innych oraz wzbudzanie nadziei na spotkanie zmarłego, bo ta śmierć to tylko nieporozumienie.

Osierocona osoba buntuje się, złości się na los, na Boga, na osobę zmarłą, na wszystkich i wszystko. Może też odczuwać zazdrość, że inni cieszą się szczęściem rodzinnym, a ona nie.

Później najczęściej pojawia się głęboki smutek lub depresja. Żal, rozpacz, apatia, uczucie ciągłego zmęczenia i wyczerpania, ogromna potrzeba snu - to wszystko jest normalne. Osoba przeżywająca stratę ma tendencję do zaniedbywania siebie i innych. Unika przyjaciół i znajomych, zamyka się w sobie, często płacze, czuje się osamotniona i niezrozumiana. Nie potrafi planować, żyje z dnia na dzień. Uważa, że życie jest bezsensowne i wszystko widzi w czarnych barwach.

Ostatnim etapem żałoby jest pogodzenie się ze stratą. Osoba, która pożegnała kogoś bliskiego, powoli wraca do aktywności, odzyskuje zainteresowanie życiem towarzyskim, rodzinnym, zawodowym. Ma motywację i chęć do podejmowania zadań życiowych. Temat straty nie wywołuje już w niej bólu. Czuje się pogodzona ze śmiercią bliskiej osoby. Czy to znaczy, ze już nie tęskni? Nadal tęskni, ale chce żyć.

Zachowanie, słowa wobec osoby przeżywającej żałobę:

• Pocieszenie: "Wszystko będzie dobrze."
• Empatyczne wczucie się w sytuację cierpiącej osoby.
• Bycie blisko, okazanie wsparcia swoją obecnością (gestem, przytuleniem).
• Pozwolenie na wyrażenie buntu, złości, poczucia niesprawiedliwości.
• Słowa: "Czas leczy rany."
• Cierpliwe słuchanie i zrozumienie.
• Rozmowa o zmarłym, wspominanie dobrych i szczęśliwych chwil.
• Pouczanie: "Musisz żyć dalej."
• Proponowanie wyjścia, np. do kina, na basen, na spacer.
• Ofiarowanie pomocy, nawet jeśli spotyka cię odmowa.
• Zapewnienie, ze jesteś do dyspozycji i można na ciebie liczyć.
• Proponowanie leków psychotropowych i środków uspokajających.
• Zapewnienie o tym, że wiesz i rozumiesz, co czuje osoba będąca w żałobie.