Treny - Kochanowski

Jak wyrazić ból po stracie? - cykl trenów JanaKochanowskiego

Cel: zapoznam się z treścią trenów: I, V, VII, VIII

GENEZA

TRENY

ZŁAMANIE ZASADY

NAWIĄZANIA

TREN I

Heraklit z Efezu (filozof)

Symonides (poeta)

TREN I

TREN I

Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe I lamenty, i skargi Symonidowe, Wszytki troski na świecie, wszytki wzdychania I żale, i frasunki, i rąk łamania, Wszytki a wszytki za raz w dom sie mój noście, A mnie płakać mej wdzięcznej dziewki pomoście: Z którą mię niepobożna śmierć rozdzieliła I wszytkich moich pociech nagle zbawiła. Tak więc smok, upatrzywszy gniazdo kryjome, Słowiczki liche zbiera, a swe łakome Gardło pasie; tymczasem matka szczebiece Uboga, a na zbójcę coraz sie miece. Prózno, bo i na samę okrutnik zmierza, A ta nieboga ledwe umyka pierza. "Prózno płakać" - podobno drudzy rzeczecie. Cóż, prze Bóg żywy, nie jest prózo na świecie? Wszystko prózno; macamy, gdzie miękcej w rzeczy, A ono wszędy ciśnie: błąd - wiek człowieczy. Nie wiem, co lżej: czy w smutku jawnie żałować, Czyli się z przyrodzeniem gwałtem mocować?

Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe I lamenty, i skargi Symonidowe, Wszytki troski na świecie, wszytki wzdychania I żale, i frasunki, i rąk łamania, Wszytki a wszytki za raz w dom się mój noście, A mnie płakać mej wdzięcznej dziewki pomoście, Z którą mię niepobożna śmierć rozdzieliła I wszytkich moich pociech nagle zbawiła. Tak więc smok, upatrzywszy gniazdo kryjome, Słowiczki liche zbiera, a swe łakome Gardło pasie; tymczasem matka szczebiece Uboga, a na zbójcę co raz się miece, Prózno! bo i na samę okrutnik zmierza, A ta nieboga ledwe umyka pierza. „Prózno płakać” – podobno drudzy rzeczecie. Cóż, prze Bóg żywy, nie jest prózno na świecie? Wszystko prózno! Macamy, gdzie miękcej w rzeczy, A ono wszędy ciśnie: błąd – wiek człowieczy. Nie wiem, co lżej: czy w smutku jawnie żałować, Czyli się z przyrodzeniem gwałtem mocować?

TREN I

Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe I lamenty, i skargi Symonidowe, Wszytki troski na świecie, wszytki wzdychania I żale, i frasunki, i rąk łamania, Wszytki a wszytki za raz w dom się mój noście, A mnie płakać mej wdzięcznej dziewki pomoście, Z którą mię niepobożna śmierć rozdzieliła I wszytkich moich pociech nagle zbawiła. Tak więc smok, upatrzywszy gniazdo kryjome, Słowiczki liche zbiera, a swe łakome Gardło pasie; tymczasem matka szczebiece Uboga, a na zbójcę co raz się miece, Prózno! bo i na samę okrutnik zmierza, A ta nieboga ledwe umyka pierza. „Prózno płakać” – podobno drudzy rzeczecie. Cóż, prze Bóg żywy, nie jest prózno na świecie? Wszystko prózno! Macamy, gdzie miękcej w rzeczy, A ono wszędy ciśnie: błąd – wiek człowieczy. Nie wiem, co lżej: czy w smutku jawnie żałować, Czyli się z przyrodzeniem gwałtem mocować?

Kim jest podmiot liryczny?

TREN V

TREN V

TREN V

Porównanie homeryckie: "Jako oliwka mała pod wysokim sadem [...] Tak ci się mej najmilszej Orszuli dostało..."

Porównanie homeryckie: rodzaj porównania, którego jedna część jest bardzo rozbudowana, stanowi samodzielny obraz. Ten rodzaj porównania służy uwydatnieniu cech opisywanej osoby, sytuacji, ukazaniu zaskakującego podobieństwa.

TREN V

Orszulka porównana do gałązki oliwnej

TREN V

Apostrofa i pytanie retoryczne do Persefony: "[.........................................]O zła Persefono, Mogłażeś tak wielu łzam dać upłynąć płono?

TREN VII

Praca w zespołach GRA O TREN

Girl with Death Mask, 1938 - by Frida Kahlo

TREN VII

Runda I

Wysłuchajcie i przeczytajcie z uwagą tren VII - zapiszczie w zeszycie spostrzerzenia wg rutyny:widzę myślę zastanawiam się

Nieszczesne ochędóstwo, żałosne ubiory Mojej namilszej cory, Po co me smutne oczy za sobą ciągniecie? Żalu mi przydajecie. Już ona członeczków swych wami nie odzieje, Nie masz, nie masz nadzieje! Ujął ją sen żelazny, twardy, nieprzespany. Już letniczek pisany I uploteczki wniwecz, i paski złocone, Matczyne dary płone. Nie do takiej łóżnice, moja dziewko droga, Miała cię mać uboga Doprowadzić, nie takąć dać obiecowała Wyprawę, jakąć dała. Giezłeczkoć tylko dała a lichą tkaneczkę; Ociec ziemie bryłeczkę W główki włożył. Niestetyż, i posag, i ona W jednej skrzynce zamkniona!

TREN VII

Runda II

Słownik języka polskiego

Korzystając ze słownika języka polskiego, wyjaśnijcie znaczenie słów i razem z wyjaśnieniem zapiszcie w zeszycie. Czasami podane są dwa lub więcej znaczeń, musicie wybrać to, które pasuje do utworu. ochędóstwo, członeczki, letniczek, uploteczki, wniwecz, dary płone, łóżnice, wyprawa, giełzeczkoć, tkaneczka, skrzynka

TREN VII

Runda III

Podmiot liryczny zwraca się do dwóch adresatów. Kim oni są?

TREN VII

Runda IV

Przeczytajcie jeszcze raz tren VII i: - znajdźcie 3 epitety, 3 zdrobnienia, 2 przerzutnie, 1 pytanie retoryczne, 1 eufemizm. Zapiszcie je w zeszycie razem z przykładami. Wyjaśnijcie użycie przynajmniej jednego środka stylistycznego. - policzcie i zapiszcie ile sylab jest w wersach - zapiszcie informacje na temat rymów

TREN VII

Podsumowanie

TREN VIII

TREN VIII

Kompozycja:

Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim, Moja droga Orszulo, tym zniknieniem swoim! Pełno nas, a jakoby nikogo nie było: Jedną maluczką duszą tak wiele ubyło.

Zasada, na której poeta oparł konstrukcję wiersza

Tyś za wszytki mówiła, za wszytki śpiewała, Wszytkiś w domu kąciki zawżdy pobiegała. Nie dopuściłaś nigdy matce się frasować Ani ojcu myśleniem zbytnim głowy psować, To tego, to owego wdzięcznie obłapiając I onym swym uciesznym śmiechem zabawiając.

Teraz wszystko umilkło, szczere pustki w domu, Nie masz zabawki, nie masz roześmiać się nikomu. Z każdego kąta żałość człowieka ujmuje, A serce swej pociechy darmo upatruje.

TREN VIII

Środki stylistyczne: - apostrofa - epitet - eufemizm -personifikacja Określ funkcję jednego z nich

TREN VIII

Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce.

Terencjusz

1. adresatem są ubiory dziewczynki 2. adresatem jest Urszulka