Pan Tadeusz - tytuł, księga I

SPOTKANIE Z LEKTURĄAdam Mickiewicz "PAN TADEUSZ"

Temat: Interpretacja tytułu. Księga I: Gospodarstwo.

Monika Szkliniarz

INTERPRETACJA TYTUŁU

Sprawdź, ile informacji na temat utworu kryje jego tytuł.

KSIĘGA I. GOSPODARSTWOTreść: Powrót panicza - Spotkanie się najpierwsze w pokoiku, drugie u stołu - Ważna Sędziego nauka o grzeczności - Podkomorzego uwagi polityczne nad modami - Początek sporu o Kusego i Sokoła - Żale Wojskiego - Ostatni Woźny Trybunału - Rzut oka na ówczesny stan polityczny Litwy i Europy.

INWOKACJA

Inwokacja - rozbudowana apostrofa otwierająca utwór literacki, w której zwykle autor zwraca się do muzy, bóstwa z prośbą o natchnienie w tworzeniu dzieła.

Mickiewicz kieruje swoją wypowiedź do ukochanej ojczyzny - Litwy. Poeta porównuje Litwę do zdrowia, które człowiek zaczyna cenić dopiero wtedy, gdy je utraci. Dlaczego Mickiewicz nazywa swoją ojczyzną Litwę, a nie Polskę? Ponieważ pisze o swojej małej ojczyźnie, a jest nią Nowogródczyzna - miejsce narodzin wieszcza, przed zaborami znajdująca się na terytorium Litwy, która była połączona unią z Polską.

Drugim adresatem jest Matka Boska (trzy jej cudowne wizerunki - z Jasnej Góry w Częstochowie, z Ostrej Bramy w Wilnie oraz najbliższy autorowi obraz nowogródzki). Nawiązuje do wydarzeń związanych z własną biografią. Zwraca się z prośbą do Matki Boskiej o cud przywrócenia ojczyzny wszystkim Polakom: "Tak nas powrócisz cudem na Ojczyzny łono".

KsięGA I. Gospodarstwo

Krajobraz nakreślony przez poetę nie daje się zidentyfikować z żadną konkretną okolicą.

Tadeusz Soplica - jego stryjem jest Sędzia. Otrzymał imię na cześć Tadeusza Kościuszki, gdyż urodził się w czasie insurekcji kościuszkowskiej. Wrócił po 10 latach nauki z Wilna. Młodego panicza zaskoczył fakt, że jego pokój obecnie zamieszkiwała jakaś kobieta.

Tadeusz stał jakiś czas w oknie, zastanawiając się, kim jest mieszkanka jego pokoju, aż dostrzegł w ogrodzie dziewczynę, ubraną w białą koszulkę – strój, w jakim zapewne nie spodziewała się, że kogoś spotka. Na widok Tadeusza dziewczę zawstydziło się i uciekło.

Sędzia w okolicy znany jest jako dobry gospodarz i wielki mentor szlacheckiej obyczajowości. Dbał on o dobre zwyczaje panujące we dworze. Sędzia ubrany jest w strój szlachecki przepasany bogato zdobionym pasem słuckim.

Tadeusza wita przyjaciel domu i krewny Sędziego - Wojski Hreczecha.

KsięGA I. Gospodarstwo

O zamek toczył się spór między Soplicami a Horeszkami. Należał on niegdyś do rodu Horeszków. Gdy zginął jego dziedzic, dobra rozdzielono między krewnych. Zamku nikt nie chciał. Stał więc i niszczał, aż zapragnął go posiąść Hrabia, bogaty krewny Horeszków. Wtedy też Sędzia nabrał na zamek ochoty. Wieczerza w zamku miała ugruntować prawo Sopliców do ruin.

Od Tadeusza i innych mężczyzn oczekiwano, że będzie bawił rozmową oraz służył przy stole pannom (np. nalewał napoje, podawał półmiski)

Sędzia wygłosił ważną naukę o grzeczności, w której podkreślał, że zasady dobrego wychowania powinien znać każdy, gdyż poprzez grzeczność wyrażamy szacunek wobec siebie i innych. Ubolewał, że młodzież nie jest już tak uprzejma, uczynna, dobrze wychowana, wykształcona, jak w czasach jego młodości. Sędzia nakazywał pamiętać o grzecznym zachowaniu zawsze wobec wszystkich osób. Choć nieco inne formy grzeczności obowiązywały w stosunku do ludzi różniących się stanem, wiekiem czy godnością, to zawsze należało mieć dla każdego szacunek.

KsięGA I. Gospodarstwo

Bohaterka przybyła do Soplicowa z Petersburga, gdzie wiodła światowe życie. Zna się na literaturze, malarstwie, muzyce, tańcach, a nawet rzeźbie. Tadeusz pomylił ją z dziewczyną spotkaną o poranku w pokoiku (Asesor nazwał Telimenę ciocią Tadeusza).

Telimena - zadbana brunetka w wieku ok. 40 lat. "Czarniutkie oczęta, biała twarz, usta kraśne jak wiśnie". Zajęła miejsce obok Tadeusza.

Asesor - właściciel Sokoła oraz Rejent - właściciel Kusego spierali się o to, czyj chart dopadł zająca.

Ksiądz Robak - starszy mężczyzna, mnich w kapturze, posiadał bliznę szerokości dłoni nad prawym uchem nieco wyżej skroni, ślad postrzału w brodzie. Charakterystyczne dla niego były głos i ruchy żołnierza. Był emisariuszem napoleońskim.

Podkomorzy uspokaja zwaśnione strony, zarządzając przeniesienie sporu na kolejny dzień. Zapowiada polowanie. Częstuje Wojskiego tabaką z pięknej starej, złotej tabakiery, którą jego ojciec dostał od króla Stanisława.

BOHATEROWIE "PANA TADEUSZA"

związani z zamkiem Horeszków

mieszkańcy Soplicowa

uczestnicy zajazdu na Sopliców

goście Sopliców

Rosjanie

rozważni patrioci

Dziękuję za udział w lekcji.