Od Piastów do Jagiellonów

Od Piastów do Jagiellonów

dział II

Przygotowała: Aleksandra Stefaniuk

Spis treści

1. Mieszko I i chrzest Polski
2. Bolesław Chrobry - pierwszy król Polski
3. Polska Kazimierza Wielkiego
4. Jadwiga i Jagiełło - unia polsko-litewska
5. Zawisza Czarny i bitwa pod Grunwaldem
6. Mikołaj Kopernik - wielki astronom
7. Powtórzenie wiadomości.

Temat: Mieszko I i chrzest Polski.

Burza mózgów!

Napisz w zeszycie słowo chrzest, a następnie wypisz wszystkie skojarzenia do tego słowa.

O początkach państwa polskiego wiemy mało, ponieważ do naszych czasów przetrwało niewiele źródeł historycznych. Naukowcy ustalili, że w IX wieku tereny dzisiejszych ziem polskich zamieszkiwały plemiona słowiańskie. Każde z nich zajmowało określone terytorium. Jednym z najsilniejszych plemion okazali się Polanie, którzy mieli swoje siedziby w Wielkopolsce. W X wieku podbili oni sąsiednie terytoria i zorganizowali państwo. Od nazwy ich plemienia pochodzi nazwa Polska (w języku łacińskim – Polonia). Najważniejszym grodem Polan było Gniezno, stąd określenie państwo gnieźnieńskie. Pierwszym historycznym władcą w państwie gnieźnieńskim był książę Mieszko I, według legendy potomek Piasta.

Gród - osada otoczona wałem obronnym. Plemię - wspólnota, która powstała z połączenia sąsiednich rodów.

Pytania: 1. Odczytaj nazwę rzeki, która przepływa przez tereny zasiedlone przez Polan.2. Wymień nazwy plemion, których terytoria weszły w skład państwa Mieszka I.3. Wskaż na mapie najważniejsze grody znajdujące się na obszarze państwa Mieszka I.4. Odszukaj i wskaż siedzibę pierwszego biskupstwa na ziemiach polskich.5. Odczytaj z mapy nazwę największego grodu Wiślan

Chrzest Polski

Gdy w X wieku większość państw europejskich – a wśród nich również Czechy – była chrześcijańska, książę Mieszko i jego poddani wciąż czcili wielu słowiańskich bogów. Jedną z najważniejszych decyzji, które wówczas podjął Mieszko, było wprowadzenie nowej religii – chrześcijaństwa. W tym celu poślubił czeską księżniczkę Dobrawę i za pośrednictwem jej kraju w 966 roku przyjął chrzest. Tym samym książę zrównał się z innymi władcami Europy, którzy przed nim zdecydowali się na takie posunięcie. W Poznaniu ustanowiono pierwsze biskupstwo. Na dwór Mieszka przybyli duchowni i zakonnicy, którzy umieli czytać i pisać po łacinie – w języku, którym posługiwała się chrześcijańska Europa. Prowadzili korespondencję z innymi dworami, spisywali dokumenty, kroniki i roczniki. Zaczęto także budować pierwsze kościoły i klasztory.

W czasie swojego panowania Mieszko I toczył wiele wojen. Podbijał okoliczne plemiona słowiańskie i walczył z sąsiednimi państwami – Niemcami, Czechami i Rusią. Sukcesy odnosił dzięki licznej i silnej drużynie, która była podstawową siłą zbrojną państwa. To na jej czele książę wyruszał na wojnę. Drużyna towarzyszyła mu w czasie objazdów po kraju i pomagała w obronie grodów. Władca opłacał swoich wojów i dbał o ich rodziny. W razie najazdu wroga książę powoływał do obrony wszystkich wolnych mężczyzn.

Plan działania:

Obejrzyj film pt. Jak mieszkał MIeszko?

Zagraj w grę, a następnie przepisz notatkę do zeszytu.

Wykonaj pracę domową.

Powtórka!

Bolesław Chrobry - pierwszy król Polski.

Temat:

Bolesław Chrobry i św. Wojciech

Po śmierci Mieszka I w 992 roku władzę w państwie przejął jego najstarszy syn Bolesław, zwany Chrobrym. Staropolski przydomek „Chrobry” oznacza człowieka dzielnego, mężnego. Z inicjatywy Bolesława Chrobrego w 997 roku została zorganizowana misja chrystianizacyjna. Jej celem było nawrócenie na chrześcijaństwo pogańskiego plemienia Prusów, które mieszkało na wschód od ujścia Wisły, czyli na dzisiejszej Warmii i Mazurach. Misją kierował pochodzący z Czech biskup Wojciech. Prusowie zamordowali misjonarza. Bolesław Chrobry wykupił jego ciało i pochował je w Gnieźnie. Wkrótce papież ogłosił Wojciecha świętym, a od tego czasu szczątki ciała biskupa były uważane za cenne relikwie.

Spotkanie w Gnieźnie

1000 r. - do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie przybywa z pielgrzymką cesarz rzymski i król niemiecki Otton III; Otton III chce zjednoczyć Europę i szuka u Bolesława Chrobrego poparcia tego pomysłu; Spotkanie to nazwano zjazdem gnieźnieńskim; Ogłoszona zostaje decyzja papieża o utworzenia arcybiskustwa w Gnieźnie i trzech biskupstw - w Krakowie, we Wrocławiu i w Kołobrzegu; Skutek zjazdu - umocnienie pozycji Polski w Europie.

Zjazd gnieźnieński - 1000 r.

Gall Anonim o zjeździe gnieźnieńskim [fragment](...) cesarz Otto [...] przybył do [grobu] św. Wojciecha dla modlitwy i pojednania, a zarazem w celu poznania sławnego Bolesława [...]. Bolesław przyjął go tak zaszczytnie i okazale, jak wypadało przyjąć króla, cesarza i dostojnego gościa [...]. Bo za czasów Bolesława każdy rycerz i każda niewiasta dworska zamiast sukien lnianych lub wełnianych używali płaszczy z kosztownych tkanin, a skór, nawet bardzo cennych, choćby były nowe, nie noszono na jego dworze bez [podszycia] kosztowną tkaniną i bez złotych frędzli. Złoto bowiem za jego czasów było tak pospolite u wszystkich jak [dziś] srebro, srebro zaś było tanie jak słoma. Zważywszy jego chwałę, potęgę i bogactwo, cesarz rzymski zawołał w podziwie: „Na koronę mego cesarstwa! to, co widzę, większe jest, niż wieść głosiła!” I za radą swych możnych dodał wobec wszystkich:” Nie godzi się takiego i tak wielkiego męża, jakby jednego spośród dostojników, księciem nazywać lub hrabią, lecz [wypada] chlubnie wynieść go na tron królewski i uwieńczyć koroną”. A zdjąwszy z głowy swej diadem cesarski, włożył go na głowę Bolesława na [zadatek] przymierza i przyjaźni, i za chorągiew tryumfalną dał mu w darze gwóźdź z krzyża Pańskiego wraz z włócznią św. Maurycego, w zamian za co Bolesław ofiarował mu ramię św. Wojciecha [relikwię św. Wojciecha]. I tak wielką owego dnia złączyli się miłością, że cesarz mianował go bratem i współpracownikiem cesarstwa i nazwał go przyjacielem i sprzymierzeńcem narodu rzymskiego.

Drzwi Gnieźnieńskie

Jednym z najcenniejszych zabytków związanych ze św. Wojciechem są Drzwi Gnieźnieńskie. Wykonano je w XII wieku dla katedry gnieźnieńskiej. Dwa skrzydła zostały podzielone na 18 kwater, które przedstawiają życie i męczeństwo św. Wojciecha.

Wojny z sąsiadami i koronacja

Kilka lat po zjeździe gnieźnieńskim Otton III zmarł. Władzę w Niemczech objął Henryk II. W Bolesławie Chrobrym widział swojego poddanego, a nie partnera. Stosunki polsko‑niemieckie uległy pogorszeniu. Bolesław Chrobry sprawował władzę przez 33 lata. Jego panowanie wypełniły liczne wojny z sąsiadami – Niemcami, Czechami i Rusinami. Książę włączył w granice swego państwa nowe terytoria. W 1025 roku Bolesław Chrobry został koronowany na króla. Był to ostatni rok jego życia. Koronacja - uroczystość, w czasie której na głowę władcy nakładano koronę, a jego samego namaszczano świętymi olejami. Ceremonia odbywała się w kościele katedralnym. Prowadził ją biskup. Dzięki koronacji rosło znaczenie panującego i jego państwa.

NOTATKA do zeszytu

Plan działania:

Zrób zadania w zeszycie ćwiczeń:

Wysłuchaj rapu. Zapisz refren piosenki w zeszycie.

Wykonaj pracę domową.

Powtórka!

Jadwiga i Jagiełło - unia polsko-litewska.

Temat:

Powtórka!

Polska Kazimierza Wielkiego.

Temat:

Kazimierz Wielki zostaje królemWładzę po królu Władysławie Łokietku w Królestwie Polskim odziedziczył jego syn Kazimierz (nazwany później Wielkim). Został on koronowany w katedrze wawelskiej. Władca musiał uporać się z wieloma problemami. Państwo było wyniszczone długotrwałymi wojnami, co nie sprzyjało rozwojowi gospodarczemu. Jednak król okazał się dobrym gospodarzem. Za jego długiego panowania (panował w latach 1333–1370) Polska stała silnym się państwem z dobrze rozwiniętą gospodarką. Był ostatnim władcą z dynastii piastowskiej na polskim tronie.

Wielka przebudowaKról Kazimierz Wielki zadbał przede wszystkim, by dla lepszego zagospodarowania jego kraju powstały nowe osady. Tak pisał na ten temat anonimowy kronikarz krakowski: za czasów tego króla, w lasach, gajach i dąbrowach tyle założono wsi i miast, ile bodaj nie powstało kiedy indziej w Królestwie Polskim. W miastach powstało wiele nowych budowli murowanych (ratusze, kościoły, domy mieszkalne). Były one bezpieczniejsze niż wcześniejsze konstrukcje drewniane, które łatwo mogły się zapalić. Wiele miast otoczonych zostało murami obronnymi.Król dbał o bezpieczeństwo państwa, dlatego finansował budowę zamków. Powstawały one wzdłuż granic Polski i w ważnych dla obronności kraju miejscach.

"Kazimierz Wielki zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną"

Kaziu, jesteś WIELKI!

Założenie uniwersytetu w Krakowie Do XIV wieku polscy studenci mogli się kształcić jedynie w zagranicznych szkołach zwanych uniwersytetami. Król doceniał wagę wykształcenia. Zależało mu, by w państwie było wielu wykształconych prawników, lekarzy, urzędników. Postanowił otworzyć własny uniwersytet w Krakowie. W 1364 roku została otwarta pierwsza polska wyższa uczelnia – Akademia Krakowska. Wola królewska została ogłoszona podczas uroczystości na Wawelu.

NOTATKA DO ZESZYTU

Plan działania:

Zrób zadania w zeszycie ćwiczeń:

Wysłuchaj rapu o Kaziu Wielkim. Refren zapisz w zeszyie.

Wykonaj pracę domową.

Powtórka!

Jadwiga i Jagiełło - unia polsko-litewska.

Temat:

Ostatnim królem z dynastii Piastów był Kazimierz Wielki. Kto ojął władzę po jego śmierci?

Ludwik Andegaweński

Jadwiga

Władysław Jagiełło

Unia w Krewie

Jagiełło i panowie małopolscy uzgodnili, że zanim dojdzie do ślubu, Jagiełło, a wraz z nim wszyscy Litwini, przyjmą chrzest. Władca Litwy zobowiązał się odzyskać ziemie utracone wcześniej przez Polskę. Na potwierdzenie tego ustalenia został zawarty w 1385 roku w miejscowości Krewo na Litwie specjalny układ, zwany unią polsko‑litewską.

Zgodnie z ustaleniami najpierw przyjął chrzest Jagiełło – nadano mu wtedy imię Władysław, a wraz z nim jego otoczenie. W 1386 roku Władysław Jagiełło poślubił Jadwigę, a następnie został koronowany na króla Polski. Zapoczątkował on w Polsce nową dynastię, która od jego imienia została nazwana dynastią Jagiellonów. Unia wywołała zaniepokojenie w państwie zakonnym. Litwa przyjęła chrzest z rąk polskich. Odebrało to Krzyżakom pretekst do kolejnych najazdów. Zawarta w 1385 roku unia polsko‑litewska w Krewie dała podstawy istnienia państwa polsko‑litewskiego. Składało się ono z dwóch części: Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Łączyła je osoba króla.

Powiedz, co przedstawiają herby.

NOTATKA DO ZESZYTU

Plan działania:

Zrób zadania w zeszycie ćwiczeń:

Zagraj w grę:

Wykonaj pracę domową.

Zawisza Czarny i bitwa pod Grunwaldem.

Temat:

Jak doszło do wielkiej wojny?

Pod koniec XIV wieku państwo zakonne było bardzo silne i dobrze rozwinięte gospodarczo. Jednak unia Polski z Litwą zaniepokoiła Krzyżaków. Chrzest Litwy podważył sens ich misji chrystianizacyjnej na tych terenach. Mimo to państwo zakonne wciąż najeżdżało ziemie polskie i litewskie. Ponadto Polsce bardzo zależało na odzyskaniu Pomorza Gdańskiego.

tzw. wielka wojna z zakonem krzyżackim (1409 - 1410)

Zawisza Czarny z Garbowa

• znany średniowieczny rycerz;
• dzielny i silny wojownik, zwycięzca licznych turniejów rycerskich;
• służył Władysławowi Jagielle jako dyplomata - reprezentował króla na dworach innych władców i przed papieżem;
• godny zaufania;
• honorowy.

osoba zaufana, która dotrzymuje danego słowa = można na niej polegaćjak na Zwiszy

Polska Litwa

Państwo Zakonu Krzyżackiego

Subtitle

Władysław Jagiełło

Urlich von Jungingen

BITWA POD GRUNWALDEM

1. czerwiec 1410 r.- armia polsko-litewska rusza w kierunku krzyżackiej stolicy - Malborka; 2. 15.07.1410 r. w pobliżu wsi Grunwald dochodzi do jednej z największych bitew średniowiecza; a) Krzyżacy wysyłają do polskiego króla poselstwo (dwa nagie miecze i obraźliwe wezwanie do walki); b) Jagiełło nie daje się sprowokawać i czeka, aby zmęczyć przeciwników stojących w słońcu. 3. Starcie zaczyna się koło południa i trwa ponad sześć godzin. 4. Wojska polsko-litewskie odnoszą zwycięstwo. 5. Wojna kończy się pokojem w Toruniu w 1411 r.: a) Litwa zyskuje utraconą wcześniej Żmudź; b) Polska - ziemię dobrzyńską.

NOTATKA DO ZESZYTU

Plan działania:

Zrób zadania w zeszycie ćwiczeń:

Mikołaj Kopernik - wielki astronom.

Temat:

klik!

Przepisz notatkę do zeszytu!

Powtórzenie wiadomości.

Temat:

Wykonaj zadania w zeszycie ćwiczeń, s. 46 -47. Historyczna zagadka

Za tydzień piszemy sprawdzian z działu II!

Dziękuję!