antyczny Rzym

Antyczny Rzym

START

Literatura

.Literatura rzymska zawdzięcza swój rozwój wzorcom zaczerpniętym z Grecji. Pierwsze utwory w języku łacińskim zaczęły powstawać w III wieku p.n.e., wówczas przetłumaczono Odyseję Homera, która stała się wzorcem dla rozwoju twórczości literackiej Rzymian aż do czasów Augusta. Dzieje literatury rzymskiej można podzielić na cztery okresy

Okresy

• okres archaiczny – 280 – 80 p.n.e.
• w tym czasie Rzymianie najczęściej sięgali po wzory greckie, np.: wspomniany wyżej Homer. Tworzono również prozę historyczną i epicką czego przykładem był Katon Starszy, czy wybitny poeta rzymski Kwintus Enniusz, który stworzył pierwszą epopeję rzymską. Wielką popularnością cieszył się w tym czasie Tytus Makcjusz Plautus (250 – 184 p.n.e.), jego dzieła komediowe pisane były na wzór grecki, ale za to bardzo bogata łaciną i opisywały stany społeczne Rzymu w okresie republiki. Z twórczości Tytusa Makcjusza Plautusa zachowało się 21 komedii. W innym duchu tworzył Publiusz Terencjusz Afer (190 – 159 p.n.e.), swoją twórczością naśladował głównie komedie Menandra. Kolejnym przedstawicielem literatury tego okresu jest Lucyliusz (180 – 102 p.n.e.), który wprowadził nowy rodzaj literacki w Rzymie, czyli satyry, on również udoskonalił język poetycki.

Okresy

okres augustowski – 30 p.n.e. – 14 naszej ery zwany jest przez historyków literatury „złotym wiekiem poezji rzymskiej”, ponieważ w tym czasie tworzyli m. in.: Horacego (Quintus Horatius Floccus), Wergiliusza ( Publiusz Vergilius Maro) i Owidiusz. Horacy już za życia został nazwany za największego rzymskiego poetę lirycznego, napisał m.in.: Pieśń jubileuszową z okazji obchodów rocznicy założenia Rzymu. Sam wzorował się na wzorach greckich, a jego twórczość z kolei stała się inspiracją dla wielu poetów nowożytnych. Wergiliusza, żyjący w czasach Augusta był autorem m.in. eposu heroicznego, wzorowanego na Iliadzie i Odysei pt. Eneida, poematu dydaktycznego pt.: Georgika oraz zbioru idylli pt.: Bukoliki. Dla Rzymian Wergiliusz był piewcą narodowym. Trzeci z kolei przedstawiciel literacki tego okresu Owidiusz był autorem poematu zatytułowanego Metamorfozy czyli Przemiany, oraz Miłostki, Sztuka kochania, Listy z Pontu i inne.

okres cesarski – I – V wiek naszej ery. Literatura tego okresu nie szczyci się takim dorobkiem, jak w poprzednim czasie, jednak i tu można odnotować wielu ważnych dla niej twórców. Najwybitniejszym przedstawicielem omawianego okresu jest filozof, wychowawca i współpracownik Nerona oraz pisarz dramatów Seneka Młodszy, zwany Filozofem (4 rok p.n.e. -65 naszej ery). Seneka był autorem wielu dzieł przyrodniczych, filozoficznych oraz tragedii. Do najsłynniejszych tych ostatnich należą m.in.: Medea (Medea), Fedra (Phaedra) Edyp (Oedipus), większość swoich dzieł wzorował na filozofii i literaturze greckiej. Według Seneki należy odrzucić niepokoje życia, nie troszczyć się o zaszczyty i majątek, ale zadbać o spokój i równowagę ducha. Warci wymienienia są również inni autorzy tworzący w okresie cesarskim np.: satyrycy Marcjanis (Epigramy) i Juwenalis (Satyry) oraz prozaicy – Petroniusz (romans przygodowo-obyczajowy Satyrikon), Apulejusz i Marek Aureliusz (cesarz, przedstawiciel stoicyzmu żyjący w latach 121 -180) . Najsłynniejszym dziełem ostatniego wśród wymienionych są Rozmyślania.

Literatura

Na terenie państwa rzymskiego prężnie rozwijała się literatura historiograficzna. Pierwsze zapiski dotyczące wojen punickich i wojny macedońskiej pochodzą od Greka Polibiusza, który początkowo był zakładnikiem w rękach Rzymian, a następnie doradzał senatorów.

+ info

Historia

Najwybitniejszym dziejopisarzem był filozof i retoryk z wykształcenia Tytus Liwiusz (59 p.n.e. – 17 naszej ery). Napisał on dzieło pt.: Od założenia miasta, w którym opisał dzieje Rzymu od legendarnego założenia do 9 roku p.n.e. Całość liczy 142 księgi, jednak nie wszystkie przetrwały do dziś. Kolejnym wybitnym historykiem był Tacyt (ok. 55 – 120 roku naszej ery), starannie wykształcony prawnik, retor i historyk. Napisał m.in. Dialogi o mówcach, Dzieje(Historiae), monografię etnograficzną Germania (poświęconą życiu Germanów) oraz Roczniki (Annales) – obejmujące czasy od 14 do 69 roku naszej ery. Według Tacyta wydarzenia historyczne należy opisywać zgodnie z zasadą : sine ira et studio, czyli „bez niechęci i bez sympatii”. Podchodził bardzo krytycznie do materiałów źródłowych takich jak relacje świadków, czy dokumenty Senatu, a pozyskane informacje sprawdzał z innymi źródłami (wiarygodność). Unikał cytowania plotek, których nie uznawał za wiarygodne źródło informacji. Wśród pisarstwa starożytnego Rzymu na uwagę zasługuje również biografistyka. Najsłynniejszym z tej dziedziny był Swetoniusz twórca Żywotów cezarów oraz Plutarch z Cheronei, któremu największą sławę przyniosły Żywoty sławnych mężów. Ostatnią formą pisarską, na którą należy zwrócić uwagę było pamiętnikarstwo. Za najwybitniejsze przykłady tej dziedziny uznano dzieła Juliusza Cezara wspomniane powyżej. Literatura rzymskiej wyrosła na wzorze greckim stała się w kolejnych czasach wychowawczynią wzorców literackich Europy.

Architektura

Początki architektury Rzymu Rzymska kultura, w tym rzeźba i architektura, ukształtowały się pod wpływem twórczości Etrusków oraz Greków. W pierwszym okresie istnienia miasta Rzym był ośrodkiem niewielkim, o marginalnym znaczeniu politycznym i gospodarczym. Odpowiadała temu prosta zabudowa miasta. Najstarsze budowle wznoszono z drewna i gliny, dachy kryto strzechą. Pod panowaniem etruskich królów wybudowane zostały pierwsze, niewielkie rzymskie świątynie (por. świątynia etruska). W III w. p.n.e. na większą skalę rozpoczęto produkcję wypalanych cegieł, które stały się głównym materiałem budowlanym.

architektura

Forum Romanum (pol. – rynek rzymski), inna nazwa to Forum Magnum – najstarszy plac miejski w Rzymie, otoczony sześcioma z siedmiu wzgórz: Kapitolem, Palatynem, Celiusem, Eskwilinem, Wiminałem i Kwirynałem. Główny polityczny, religijny i towarzyski ośrodek starożytnego Rzymu, miejsce odbywania się najważniejszych uroczystości publicznych..

Wszystkie drogi prowadza do Rzymu

Rzymska cegła Najważniejszym materiałem budowlanym Rzymu były cegły. Rzymianie używali wielu rozmiarów i rodzajów cegieł. Ze względu na skalę wznoszonych budowli w cesarstwie stosowano ujednolicone wymiary, pozwalające na wykorzystywanie materiału dostarczanego przez różnych producentów. Specjalistów w dziedzinie wytwarzania cegieł oraz niezbędny sprzęt miały także rzymskie legiony, co umożliwiało budowę obiektów militarnych także w odległych prowincjach. Drogi Rzymianie konsekwentnie rozbudowywali sieć dróg i mostów. Sieć komunikacyjna powstała ze względów militarnych, ułatwiała szybkie przerzucanie wojska na znaczne odległości. W czasie pokoju szlaki ułatwiały handel.

Beton i łuk Choć Rzymianie bazowali na greckiej tradycji, rozwinęli też własne technologie. Największe znaczenie miało wprowadzenie nowego materiału budowlanego, betonu. Umożliwił on realizację budynków o nowych formach, trudnych lub niemożliwych do uzyskania w kamieniu, jak przekryta wielką kopułą bryła rzymskiego Panteonu. Rzymianie wykorzystywali w swoich budowlach łuk i kopułę, znane wcześniej, ale stosowane na niewielką skalę. Tymczasem rzymscy inżynierowie i architekci wprowadzali je do wielu budowli, wznosząc mosty, akwedukty, łuki tryumfalne, wielkie publiczne gmachy, termy, bazyliki, cyrki i inne obiekty. Wykorzystanie łuku umożliwiło uzyskiwanie dużych wolnych przestrzeni, większych niż dawniej prześwitów (np. arkady akweduktów), ułatwiało budowę wielkich gmachów. Nowym rozwiązaniem była spiralna klatka schodowa.

Prawo dwunastu tablic, ustawa dwunastu tablic (łac. lex duodecim tabularum) – pierwsza konsolidacja prawa zwyczajowego, rzymskiego (nie była to jednak kodyfikacja) dokonana w latach 451-449 p.n.e. Formalnie obowiązywało aż do kodyfikacji justyniańskiej w VI w. n.e. Do kodyfikacji doszło na fali walk plebejuszy z patrycjuszami o wpływ na rządy państwem. Jednym z postulatów plebejuszy było spisanie prawa zwyczajowego. Jego znajomość i interpretacja zarezerwowane były dla pontyfików wywodzących się z patrycjuszy, co umacniało ich władzę.

Wideo

Siedem Cudów Starożytnego Rzymu

Thanks!