Sahel i rolnictwo Afryki

Klasa 8

Dziś na lekcji

Strefa Sahelu 1. Leży na południe od Sahary, jest to równoleżnikowy pas terenu niebędący ani pustynią, ani typową sawanną (przejściowy wąski pas ciągnący się od Oceanu Atlantyckiego na zachodzie Afryki aż po Wyżynę Abisyńską na wschodzie). Granice tego regionu wyznaczają dwie izohiety roczne (linie jednakowej sumy opadów) – 200 mm na północy i 500 mm na południu. W przybliżeniu wzdłuż 15 równoleżnika na półkuli północnej. 2. Suma opadów rocznych ok. 200‑500 mm. 3. Średnia temperatura powietrza powyżej 20 stopni Celsjusza. 4. Roślinność - jedynie różne gatunków traw, krzaczastych zarośli i gdzieniegdzie drzewa. Termin Sahel wywodzi się z języka arabskiego, w którym oznacza "brzeg, krawędź, pas graniczny". Kliknij, aby uruchomić podglądKliknij, aby uruchomić podglądGranice regionu wyznaczają izohiety roczne 200 mm i 500 mm Do charakterystyki klimatu w regionie Sahelu wykorzystamy diagram klimatyczny dla stacji Abecher. Kliknij, aby uruchomić podglądKliknij, aby uruchomić podglądŹródło: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0.Klimat Sahelu cechuje się bardzo wysoką średnią roczną temperaturą powietrza wynoszącą od 25°C do 30ºC. Pory roku wyznaczane są przez opady. Pora deszczowa trwa krótko, ok. 2–3 miesięcy; przez pozostałą część roku trwa gorąca pora sucha. Ważną cechą klimatu w strefie Sahelu jest nieregularność opadów, które nawet w ciągu dwóch kolejnych lat znacznie się różnią. Corocznie zmienia się wysokość opadów, ale także następuje ich przesunięcie na inne miesiące. Zdarzają się kilkuletnie okresy bardziej wilgotne, a następnie czas, w którym opady całkowicie zanikają. Ważną cechą klimatu na tym obszarze są nocne spadki temperatury powietrza w porze suchej o ok. 10°C. Te cechy klimatu mają wpływ na pozostałe elementy środowiska przyrodniczego Sahelu:

• kształtują sieć rzeczną, wpływając na wielkość przepływu w rzekach;
• ograniczają rozwój roślinności;
• oddziałują na gleby i faunę w tym regionie.

Większość rzek w strefie Sahelu to cieki okresowe. Woda pojawia się wraz z nadejściem deszczu, a w porze suchej rzeka zanika i pozostaje tylko sucha dolina. Stałymi rzekami są te, których źródła znajdują się w obszarach o wilgotniejszym klimacie. Na zachodzie jest to rzeka Senegal i środkowy odcinek rzeki Niger, na wschodzie środkowy odcinek największej rzeki w Afryce – Nilu. W środkowej części Sahelu leży okresowe jezioro Czad o zmiennej powierzchni – w porze deszczowej ma 26 tys. km², w porze suchej tylko 7 tys. km². Duże parowanie zmniejsza powierzchnię jeziora i powoduje wytrącanie się pokładów soli, które są eksploatowane. W całym Sahelu występuje sporo słonawych jezior i bagnisk, które ożywają w porze deszczowej. Wzrost roślinności jest całkowicie uzależniony od rozkładu opadów w ciągu roku. Nawet w tak wąskim pasie, jakim jest Sahel, nieco inne zespoły roślinne występują na północy regionu, a inne na południu. W części północnej nie występują drzewa, a jedynie płaty wieloletnich traw. Na południu roślinność tworzy zwartą pokrywę, pojawiają się drzewa akacji, a w dolinach okresowych rzek lasy galeriowe.Fauna w tym regionie w różny sposób przystosowała się do długiego okresu suszy. Typowymi zwierzętami kopytnymi są antylopy adaks i oryks doskonale znoszące brak wody, np. antylopa oryks w okresie, gdy trawa jest zielona, nie musi pić przez miesiąc. Liczną grupą są gryzonie: pieski pustynne, skoczki pustynne, a także węże, jaszczurki oraz ptaki. Niektóre gatunki gryzoni gromadzą zapasy w norach, aby przetrwać okres suszy lub nawet zapadają w sen w tej porze roku. Ćwiczenie 1zadanie interaktywneŹródło: Robert Wers, licencja: CC BY 3.0.Ćwiczenie 2zadanie interaktywneŹródło: Edward Dudek, licencja: CC BY 3.0.Kliknij, aby uruchomić podglądKliknij, aby uruchomić podglądPrzejdź do następnej ilustracjiTypowy, suchy, półpustynny krajobraz strefy SaheluZazielenione pastwiska naturalne podczas krótkiej pory deszczowej w strefie SaheluZdjęcie satelitarne Jeziora Czad z 1968 roku – obecnie ze względu na rabunkową gospodarkę człowieka jego powierzchnia jest 20-krotnie mniejszaAdaksy pustynne – gatunek antylop będący na wyginięciu z powodu częstych polowań na te zwierzętaWysuszona gleba, którą porasta uboga roślinność niestanowiąca dla zwierząt wystarczającego pożywienia2. Sahel – tradycyjne formy wykorzystania obszarów półsuchychNa obszarach półsuchych od dawna wykształcił się specyficzny system hodowli polegający na wędrówce ludzi ze stadami zwierząt. Ten tradycyjny sposób wykorzystania naturalnych pastwisk nazywa się pasterstwem koczowniczym. Polega on na bezpośrednim użytkowaniu dzikiej roślinności i przepędzaniu stad zwierząt na nowe pastwiska, gdyż skąpa roślinność nie pozwala na pozostawienie zwierząt przez dłuższy czas na tym samym miejscu. Nieregularne opady oraz przesuwanie się ich w czasie zmuszają pasterzy do wędrówek za deszczem, który umożliwia wzrost roślin. Nomadzi, czyli wędrowni pasterze doskonale znający warunki naturalne, co roku przepędzają stada zwierząt tradycyjnie ustalonymi szlakami. Taki sposób wypasu może być jednak zakłócony w latach suszy – wówczas pasterze zmieniają trasy, poszukując terenów bardziej wilgotnych ze świeżą roślinnością.W strefie Sahelu możliwości uprawy roślin są mocno ograniczone, gdyż pora deszczowa jest bardzo krótka. Pastwiska mają niską jakość i można je użytkować tylko sezonowo. Brak też jest środków dla stacjonarnego chowu zwierząt, dlatego pasterstwo koczownicze to najkorzystniejszy sposób użytkowania obszarów półsuchych.Wędrówki nomadów nie są zbyt długie i nie przekraczają 150–200 km. Hoduje się głównie owce, kozy, wielbłądy i długorogie bydło zebu. Ograniczeniem wędrówek w kierunku południowym jest występowanie muchy tse‑tse roznoszącej naganę – chorobę zwierząt, która praktycznie uniemożliwia hodowlę bydła i koni w Afryce Środkowej.Dla koczowników hodowla zwierząt jest podstawą bytu. Dostarcza pożywienia, odzieży, materiału na namioty, nawozu na opał, zapewnia transport. Nadwyżki produktów pozyskiwanych od zwierząt są przedmiotem handlu.W wielu państwach regionu Sahelu dąży się do ograniczania wędrówek zwierząt i próbuje skłonić koczowników do osiadłego trybu życia. Jedną z takich form przejściowych jest transhumacja, czyli półkoczownictwo. Polega ono na wędrówkach pasterzy ze stadami zwierząt, lecz ich rodziny pozostają w stałym miejscu zamieszkania i zajmują się uprawą roślin. Na obszarze Sahelu do dzisiaj koczownikami są różne grupy etniczne: Tuaregowie, ludy Fulbe, liczne szczepy arabskie, a także ludy Kanuri żyjące nad jeziorem Czad.Co kilka, kilkanaście lat Sahel dotyka katastrofalna susza. Wówczas to zaczynają się na wielką skalę procesy pustynnienia, czyli procesy przyczyniające się do degradacji środowiska na obszarach leżących na obrzeżach pustyni. Zaczynają się one od zniszczenia naturalnej roślinności: w czasie suszy stada zwierząt nie wędrują ustalonymi szlakami, ale przemieszczają się tam, gdzie jeszcze występuje żywność. Wypas jest rabunkowy, następuje ubicie gleby i jej erozja. Zniszczenie systemu korzeniowego roślin umożliwia wywiewanie cząstek gleby. Do zniszczenia gleby pośrednio przyczyniają się też ludzie, zbierając roślinność na opał. Po długiej suszy następuje spadek produktywności rolnej na danym obszarze. Pogarsza się jakość życia ludzi i zwierząt, a w skrajnych przypadkach na tereny poprzednio użytkowane rolniczo wkracza pustynia. Kliknij, aby uruchomić podglądKliknij, aby uruchomić podglądŹródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY 3.0.Ćwiczenie 3zadanie interaktywneŹródło: Edward Dudek, licencja: CC BY 3.0.Kliknij, aby uruchomić podglądKliknij, aby uruchomić podglądPrzejdź do następnej ilustracjiNomadzi z plemienia Tuaregów w poszukiwaniu pastwisk dla swojego stadaBydło hodowlane przy naturalnym wodopoju w strefie SaheluZwierzęta zgromadzone przy studni na obszarze pozbawionym naturalnych wodopojówWokół studni z życiodajną wodą zawsze gromadzą się ludzie i zwierzętaWioska w strefie Sahelu – spotkać tam można głównie kobiety, gdyż mężczyźni zazwyczaj zajmują się zwierzętami z dala od domówTargowisko wielbłądów, które są głównym środkiem transportu dla ludzi żyjących w klimacie suchym i półsuchym3. Strefa Sahelu – państwaObszar Afryki leżący na południe od Sahary nazywany jest Afryką Subsaharyjską, która została wyróżniona ze względu na odrębności historyczną i kulturową od Afryki Północnej. Na północy Afryki żyją ludy arabskie należące do białej odmiany człowieka. Na południe od Sahary dominują ludzie odmiany czarnej. Na pograniczu tych obszarów leży kilkanaście państw, w obrębie których znajduje się strefa Sahelu. Kliknij, aby uruchomić podglądKliknij, aby uruchomić podglądŹródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY 3.0.Polecenie 1Odczytaj z mapy nazwy państw, w granicach których znajduje się strefa Sahelu. Poniżej przedstawiono bardzo krótką charakterystykę państw leżących w strefie Sahelu. Państwa te cechują się niskim poziomem rozwoju gospodarczego, o czym świadczą małe wartości dochodu narodowego na 1 mieszkańca wynoszące od 460 dolarów USA w Nigrze do 1900 USD w Sudanie. W krajach tych dominuje ludność wiejska: w Nigrze stanowi ponad 81% ogółu ludności. Są to też państwa silnie zróżnicowane etnicznie, ale we wszystkich z nich przeważają wyznawcy islamu. Bardzo wysoki jest udział analfabetów, np. w Nigrze aż 78%. We wszystkich tych państwach mimo bardzo trudnych warunków naturalnych, dużego ubóstwa, krótkiej średniej długości życia (ok. 50 lat) występuje wysoki przyrost naturalny. Okres podwojenia liczby ludności we wszystkich państwach Sahelu mieści się w przedziale 20–30 lat, np. w Mali jest to zaledwie 21 lat.Na tym tle elementem wyróżniającym się są stolice państw. To duże miasta liczące ok. 1 mln mieszkańców. Zauważ jednak, że wszystkie one leżą nad stałymi rzekami lub w ich pobliżu, np. stolica Mali – Bamako (2,5 mln mieszkańców) leży nad Nigrem, a stolica Czadu – Ndżamena (1,5 mln) – nad rzeką Szari. Ćwiczenie 4zadanie interaktywneŹródło: Edward Dudek, licencja: CC BY 3.0.Kliknij, aby uruchomić podglądKliknij, aby uruchomić podglądPrzejdź do następnej ilustracjiBamako nad rzeką Niger – stolica Mali i jedno z największych miast strefy Sahelu liczące 2,5 mln mieszkańcówUlica w Ndżamenie – stolicy Czadu liczącej ok. 1,5 mln mieszkańcówChartum, stolica Sudanu – wraz z Chartumem Północnym i Omdurmanem tworzy największą aglomerację miejską strefy Sahelu, która liczy ponad 5 mln mieszkańcówNiamey, stolica Nigru, liczy ok. 1,5 mln mieszkańcówZabytkowy meczet Sankore z XVI wieku w mieście Timbuktu w środkowym Mali4. Strefa Sahelu – formy gospodarowania a zasoby wodneStrefa Sahelu zalicza się do obszarów suchych, na których roczna suma opadów jest niska, a parowanie bezpośrednie i transpiracja roślin – wysokie. Obszary te wykorzystuje się gospodarczo, ale tamtejszy ekosystem jest niezwykle delikatny i podatny na zmiany. Tradycyjne formy wędrówek ze stadami zwierząt w rytmie wyznaczonym przez opady i cykle wegetacji roślin ulegają przemianom. Na obszarze Sahelu stale i szybko rośnie liczba ludności. Granice państw nieco zahamowały swobodną migrację koczowników. Nastąpiły także przemiany społeczne. Najsilniej działającym czynnikiem, który wpływa na pogorszenie stanu dzikich terenów pastwiskowych, jest źle prowadzony chów zwierząt. Jednak znaczny wzrost produktywności można uzyskać przez:

• wpływanie na rozmieszczenie zwierząt, zmieniając liczbę i umiejscowienie wodopojów;
• udostępnienie zwierzętom soli mineralnych w odpowiednio usytuowanych punktach;
• poznanie ekologii wykorzystywanych roślin i określenie ram czasowych, w których dany gatunek musi być bezwzględnie chroniony;
• lepszą regenerację pastwisk dzięki bardziej rotacyjnemu wypasowi w określonych sezonach;
• kontrolowane wypalanie pastwisk – pożary są zjawiskiem naturalnym, ale zbyt duża ich częstotliwość niszczy glebę i systemy korzeniowe roślin;
• sadzenie pasów zieleni, drzew i krzewów w celu powstrzymania procesów pustynnienia.

Jednym z najważniejszych sposobów, które zapewne mogą przyczynić się do poprawy jakości życia w strefie Sahelu, jest pełniejsze wykorzystanie doświadczenia, nawyków, tradycji i obyczajów, które wykształciła ludność żyjąca na tym obszarze.Od dawna podejmowane są próby zwiększenia ilości wody w strefach półsuchych. Należy do nich budowa studni głębinowych o dużej wydajności. Jednym z celów było też skłonienie koczowników do nieco bardziej osiadłego życia. Jednak w okresie suszy wokół studni gromadziło się zbyt wiele zwierząt, które całkowicie wyjadały roślinność. Dochodziło nawet do sytuacji, że część z nich padała z głodu mimo dostępności wody. Kliknij, aby uruchomić podglądKliknij, aby uruchomić podglądPrzejdź do następnej ilustracjiSudański pasterz ze swoim stadem w strefie SaheluBydło pojone wodą ze studni głębinowej w prowincji Darfur na pograniczu Sudanu i CzaduGłównym zagrożeniem w strefie Sahelu jest pustynnienie wynikające z niedoboru wodyStrefa Sahelu nie jest obszarem spokojnym, ponieważ lokalnie działają tam bandy rebeliantówLudność strefy Sahelu często zmuszana jest do ucieczki ze swoich terenówĆwiczenie 5zadanie interaktywneSkutki wywiercenia studni w strefie Sahelu Schemat przedstawia niekorzystne zmiany, jakie mogą zaistnieć, gdy w strefie Sahelu podczas pory suchej zostanie wywiercona studnia głębinowa o dużej wydajności. Ułóż w odpowiedniej kolejności zjawiska, jakie jedno po drugim mogą się pojawić, doprowadzając do niekorzystnych zmian.

• Widok pełnoekranowy

procesy pustynnieniaobniżenie poziomu wód gruntowychwyjedzenie trawy na pastwiskach wokół studniwzrost liczby zwierząt wokół studniSprawdź

• Widok pełnoekranowy

Źródło: Edward Dudek, licencja: CC BY 3.0.Podsumowanie

• Sahel to pas terenu leżący na południe od pustynnych piasków Sahary, mający powierzchnię ok. 2 mln kmIndeks górny 22; jego granice wyznaczają izohiety roczne – 200 mm na północy i 500 mm na południu.
• Środowisko przyrodnicze strefy Sahelu kształtuje się pod wpływem bardzo wysokich temperatur powietrza w ciągu roku i skąpych, nieregularnych opadów.
• Sieć wodna w strefie Sahelu uzależniona jest od nieregularnych opadów; rzeki okresowe prowadzą wodę w porze deszczowej, jeziora zmieniają swoją powierzchnię w zależności od pory roku, a małe zbiorniki wysychają w porze suchej, zmieniając się w solniska.
• Koczownictwo było i do dzisiaj jeszcze jest tradycyjną, ekstensywną formą korzystania z zasobów środowiska przyrodniczego Sahelu.
• Delikatny ekosystem półsuchej strefy Sahelu powinien być użytkowany gospodarczo w taki sposób, by nie „rabować” jego elementów i nie przyspieszać procesów pustynnienia.

Praca domowaPolecenie 2.1Określ położenie geograficzne strefy Sahelu. Wyjaśnij znaczenie terminu Sahel. Polecenie 2.2Na podstawie map tematycznych opisz cechy środowiska przyrodniczego w strefie Sahelu. Polecenie 2.3Przedstaw sposoby gospodarczego wykorzystania środowiska przyrodniczego strefy Sahelu. Polecenie 2.4Przedstaw własną wizję zagospodarowania strefy Sahelu. Zastanów się, jakie mogą być pozytywne, a jakie negatywne następstwa wybranego sposobu gospodarowania. Polecenie 2.5*Wyjaśnij przyczyny wielkiego przyrostu liczby ludności w strefie Sahelu. Jakie czynniki wpływają na rozwój dużych miast w strefie Sahelu? Słowniczektranshumacjapółkoczowniczy tryb życia mieszkańców obszarów półsuchych, np. strefy Sahelu w Afryce; polega on na tym, że pasterze wędrują ze swoimi stadami zwierząt po pastwiskach naturalnych, a ich rodziny pozostają w gospodarstwach, gdzie zajmują się uprawą roślin ZadaniaĆwiczenie 6zadanie interaktywneŹródło: Robert Wers, licencja: CC BY 3.0.Ćwiczenie 7zadanie interaktywneŹródło: Edward Dudek, licencja: CC BY 3.0.Ćwiczenie 8zadanie interaktywneŹródło: Robert Wers, licencja: CC BY 3.0.Ćwiczenie 9zadanie interaktywneŹródło: Edward Dudek, licencja: CC BY 3.0.Ćwiczenie 10zadanie interaktywneŹródło: Edward Dudek, licencja: CC BY 3.0.

Rolnictwo w Afryce

Cele

Film-UNICEF

Zadania

1

2

3

O Sahelu

4

Nomadzi

Klimatogram

Gospodarowanie a woda

Podsumowanie

Notatka

Poznasz:

• pojęcia Sahel, nomadowie, pustynnienie;
• warunki przyrodnicze charakterystyczne dla Sahelu.
• konsekwencje działalności człowieka w środowisku suchym;
• konsekwencje zmian form działalności człowieka dla środowiska obszarów suchych.
• przyczyny pustynnienia i sposoby zapobiegania temu procesowi.

Strefa Sahelu 1. Leży na południe od Sahary, jest to równoleżnikowy pas terenu niebędący ani pustynią, ani typową sawanną (przejściowy wąski pas ciągnący się od Oceanu Atlantyckiego na zachodzie Afryki aż po Wyżynę Abisyńską na wschodzie). Granice tego regionu wyznaczają dwie izohiety roczne (linie jednakowej sumy opadów) – 200 mm na północy i 500 mm na południu. W przybliżeniu wzdłuż 15 równoleżnika na półkuli północnej. 2. Suma opadów rocznych ok. 200‑500 mm. 3. Średnia temperatura powietrza powyżej 25 stopni Celsjusza. 4. Rzeki okresowe i epizodyczne. Stałymi rzekami są te, których źródła znajdują się w obszarach o wilgotniejszym klimacie. Na zachodzie jest to rzeka Senegal i środkowy odcinek rzeki Niger, na wschodzie środkowy odcinek największej rzeki w Afryce – Nilu. 5. W środkowej części Sahelu leży okresowe jezioro Czad o zmiennej powierzchni – w porze deszczowej ma 26 tys. km², w porze suchej tylko 7 tys. km². Duże parowanie zmniejsza powierzchnię jeziora i powoduje wytrącanie się pokładów soli, które są eksploatowane. W całym Sahelu występuje sporo słonawych jezior i bagnisk, które ożywają w porze deszczowej. 6. Roślinność - jedynie różne gatunków traw, krzaczastych zarośli i gdzieniegdzie drzewa. Termin Sahel wywodzi się z języka arabskiego, w którym oznacza "brzeg, krawędź, pas graniczny". Kliknij, aby uruchomić podglądKliknij, aby uruchomić podgląd

Gospodarowanie w strefie Sahelu 1. Pasterstwo koczownicze (nomadyzm)- wędrówka ludzi ze stadami zwierząt i wykorzystanie naturalnych pastwisk, polega na przepędzaniu stad zwierząt na nowe pastwiska, gdyż skąpa roślinność nie pozwala na pozostawienie zwierząt przez dłuższy czas na tym samym miejscu. 2. Wędrówki nomadów nie są zbyt długie i nie przekraczają 150–200 km. Hoduje się głównie owce, kozy, wielbłądy i długorogie bydło zebu. Ograniczeniem wędrówek w kierunku południowym jest występowanie muchy tse‑tse roznoszącej naganę – chorobę zwierząt, która praktycznie uniemożliwia hodowlę bydła i koni w Afryce Środkowej. 3. Hodowla zwierząt dostarcza pożywienia, odzieży, materiału na namioty, nawozu na opał, zapewnia transport. Nadwyżki produktów pozyskiwanych od zwierząt są przedmiotem handlu. 4. W wielu państwach regionu Sahelu dąży się do ograniczania wędrówek zwierząt i próbuje skłonić koczowników do osiadłego trybu życia. Jedną z takich form przejściowych jest półkoczownictwo. Polega ono na wędrówkach pasterzy ze stadami zwierząt, lecz ich rodziny pozostają w stałym miejscu zamieszkania i zajmują się uprawą roślin. Na obszarze Sahelu do dzisiaj koczownikami są różne grupy etniczne: Tuaregowie, ludy Fulbe, liczne szczepy arabskie, a także ludy Kanuri żyjące nad jeziorem Czad. 5. Katastrofalne susze powodują procesy pustynnienia, przyczyniające się do degradacji środowiska na obszarach leżących na obrzeżach pustyni. Zaczynają się one od zniszczenia naturalnej roślinności: w czasie suszy stada zwierząt nie wędrują ustalonymi szlakami, ale przemieszczają się tam, gdzie jeszcze występuje żywność. Wypas jest rabunkowy, następuje ubicie gleby i jej erozja. Zniszczenie systemu korzeniowego roślin umożliwia wywiewanie cząstek gleby. Do zniszczenia gleby pośrednio przyczyniają się też ludzie, zbierając roślinność na opał. Po długiej suszy następuje spadek produktywności rolnej na danym obszarze. Pogarsza się jakość życia ludzi i zwierząt, a w skrajnych przypadkach na tereny poprzednio użytkowane rolniczo wkracza pustynia.

Najsilniej działającym czynnikiem, który wpływa na pogorszenie stanu dzikich terenów pastwiskowych, jest źle prowadzony chów zwierząt. Jednak znaczny wzrost produktywności można uzyskać przez:

• wpływanie na rozmieszczenie zwierząt, zmieniając liczbę i umiejscowienie wodopojów;
• udostępnienie zwierzętom soli mineralnych w odpowiednio usytuowanych punktach;
• poznanie ekologii wykorzystywanych roślin i określenie ram czasowych, w których dany gatunek musi być bezwzględnie chroniony;
• lepszą regenerację pastwisk dzięki bardziej rotacyjnemu wypasowi w określonych sezonach;
• kontrolowane wypalanie pastwisk – pożary są zjawiskiem naturalnym, ale zbyt duża ich częstotliwość niszczy glebę i systemy korzeniowe roślin;
• sadzenie pasów zieleni, drzew i krzewów w celu powstrzymania procesów pustynnienia.

Jednym z najważniejszych sposobów, które zapewne mogą przyczynić się do poprawy jakości życia w strefie Sahelu, jest pełniejsze wykorzystanie doświadczenia, nawyków, tradycji i obyczajów, które wykształciła ludność żyjąca na tym obszarze.Od dawna podejmowane są próby zwiększenia ilości wody w strefach półsuchych. Należy do nich budowa studni głębinowych o dużej wydajności. Jednym z celów było też skłonienie koczowników do nieco bardziej osiadłego życia. Jednak w okresie suszy wokół studni gromadziło się zbyt wiele zwierząt, które całkowicie wyjadały roślinność. Dochodziło nawet do sytuacji, że część z nich padała z głodu mimo dostępności wody.

• Sahel to pas terenu leżący na południe od pustynnych piasków Sahary.
• Środowisko przyrodnicze strefy Sahelu kształtuje się pod wpływem bardzo wysokich temperatur powietrza w ciągu roku i skąpych, nieregularnych opadów.
• Sieć wodna w strefie Sahelu uzależniona jest od nieregularnych opadów; rzeki okresowe prowadzą wodę w porze deszczowej, jeziora zmieniają swoją powierzchnię w zależności od pory roku, a małe zbiorniki wysychają w porze suchej, zmieniając się w solniska.
• Koczownictwo było i do dzisiaj jeszcze jest tradycyjną, ekstensywną formą korzystania z zasobów środowiska przyrodniczego Sahelu.
• Delikatny ekosystem półsuchej strefy Sahelu powinien być użytkowany gospodarczo w taki sposób, by nie „rabować” jego elementów i nie przyspieszać procesów pustynnienia.

Rolnictwo Afryki

BENEFITS OF TRAVELLING 1. Improves Social and Communication Skills traveling-broaden-horizons One of the main benefits of travelling, especially to areas where your native language is not widely used, is that you learn how to communicate with all manner of different people. It could be communicating to find the way to your next destination or asking for the nearest restaurant. 2. Ensures Peace of Mind We all have stress and tension in our lives. Traveling forces us to temporarily disconnect from our normal routine and it helps us appreciate the people and things you have around. As per a famous saying “we never know what we have until we lose it.” 3. Helps you Get Original and Creative Thoughts It is believed that if someone gets out of their comfort zone, the mind gets more creative. To develop new neural connections that trigger original and creative thoughts, you must explore new places and break out of your daily lifestyles. 4. Broadens Your Horizons Travelling helps you connect with different people from different cultures, and this is fatal to prejudice, bigotry and narrow-mindedness. Meeting people from different cultures and societies will help you see issues and daily life from many different angles. 5. Enhances your Tolerance for Uncertainty While travelling, you will find yourself stuck in situations where things don’t always go as planned. Such situations will help you learn to cope with the uncertainties in life. 6. Boosts Up your Confidence: Being in a place where you do not know anyone will assist you to gain confidence and presence of mind. You will develop the ability to cope with obstacles, which will make you a confident person and help you grow as a person. 7. Gets you Real-life Education Meeting different people from vast cultures and societies provides an education that is impossible to get in a traditional school, college or a university. There is no substitute for the real thing. 8. Creates Memories for Lifetime If you travel with friends and family members, traveling helps you build stronger bonds and make memories. You can also save memories of a lifetime by creating photo albums or sharing photos in social media. 9. Helps you Have Fun No matter how young or old you are, no matter your profession, there is always a time when the child in you wants to have some fun. When you travel, you do not care what you do at all and you can just break free from the norm. 10. Aids you Get to Know Yourself While traveling, you might find yourself stuck in situations you would not ordinary experience in your daily life. Such a situation can help you understand yourself and how you react to such circumstances and prepare you for future similar situations. Although traveling offers many benefits, it also has some disadvantages if not planned carefully. If you are a patient and taking medication for a disease, do not forget to carry your medication. Keeping jet lag pills handy saves you from unnecessary discomfort. Those susceptible to allergies should carry allergy medication. Plan your tour in advance, prepare a checklist to keep yourself healthy while traveling and pack important items before you travel. Travelling is good for the health so decide a place now and pack your bags. Remember, you only live once, so start traveling to different places and get some life-altering experiences.