Prawo karne

PRESENTATION

Prawo karne

START

Prawo karne

Normy prawa karnego zawierają się w: kodeksie karnym, kodeksie karnym skarbowym, kodeksie karnym wykonawczym oraz w kodeksie wykroczeń.

Główną funkcją prawa karnego jest zaspokajanie społecznego poczucia sprawiedliwości. Jest ono jednym z najważniejszych czynników zapewniających ład społeczny. Konsekwencją popełnienia przez człowieka czynu zabronionego jest odpowiedzialność karna.

Kodeks karny wykonawczy

Kodeks wykroczeń

Kodeks karny skarbowy

Kodeks karny

Rodzaje przestępstw (ze względu na wysokość grożącej kary)

występek - czyn zagrożony karą grzywny powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności przekraczająca miesiąc

zbrodnia - czyny zagrożone karą nie krótszą niż 3 lata pozbawienia wolnosći (np. zabójstwo)

Rodzaje przestępstw (ze względu na sposób ścigania)

ścigane na wniosek - warunkiem ścigania przestępcy jest wniosek osoby pokrzywdzonej

ścigane z urzędu - przestępcy są ścigani przez organy państwa niezależnie od woli pokrzywdzonego i czy on sam podjął inicjatywę w celu wszczęcia postępowania.

kradzież z włamaniem, zabójstwo, korupcja, znęcanie się, rozpijanie małoletniego, gwałt

groźba karalna, uchylanie się od alimentów, kradzież, jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa, nielegalne uzyskanie informacji

Rodzaje przestępstw (ze względu na rodzaj skargi)

publicznoskargowe- oskarżycielem jest prokuratura, a oskarżony może działać jako oskarżyciel posiłkowy. Przestępstwa publicznoskargowe dotyczą np. zabójstwa, pobicia, kradzieży, rozboju, gwałtu

prywatnoskargowe - (z oskarżenia prywatnego) obejmują naruszenie dóbr jednostki (zniesławienie, naruszenie nietykalności). W tych wypadkach poszkodowany występuje w roli oskarżyciela - jako oskarżyciel prywatny

Formy popełnienia przestępstwa (ze względu na stadium realizacji)

Usiłowanie - bezpośrednie zamierzenie popełnienia czynu zabronionego, który jednak nie dochodzi do skutku. Usiłowanie występuje również wtedy, gdy sprawca nie ma świadomości, że dokonanie przestępstwa jest niemożliwe (np. gdy ma nienaładowany pistolet)

Przygotowanie - sprawca działa w porozumieniu z inną osobą (np. zbiera informacje, ustala plan działania czynu zabronionego). Z reguły jest to niekarane, z wyjątkiem przygotowania do fałszowania pieniędzy

Dokonanie - sprawca zrealizuje wszystkie znamiona przestępstwa

Formy popełnienia przestępstwa (ze względu na role poszczególnych osób w dokonaniu przestępstwa)

pomocnictwo- ułatwianie dokonania czynu zabronionego, np. pomoc w kradzieży

podżeganie - nakłanianie do czynu zabronionego

sprawstwo - dokonanie czynu zabronionego

Przypadki wyłączenia odpowiedzialności karnej

eksperyment medyczny, poznawczy, techniczny

Obrona konieczna

stan wyższej konieczności

usprawiedliwiona nieświadomość bezprawności czynu zabronionego

niepoczytalnośc i ograniczona poczytalność

Kara

Kara - określona przepisami prawa dolegliwość dla podmiotu prawa będąca sankcją za niepodporządkowanie się normom prawnym.

Cele stosowania kary:

• zaspokojenie społecznego poczucia sprawiedliwości (represja)
• korzystne oddziaływanie na opinię publiczną i na sprawcę (prewencja)
• naprawienie lub zmniejszenie zła wyrządzonego określonym czynem zabronionym (kompensacja)

Rodzaje kar

Kara grzywny - pomniejszenie majątku skazanego o wysokość grzywny. Jej wysokość jest uzależniona od wysokości dochodów i sytuacji rodzinnej.

pozbawienie wolności - wymierzana na okres od miesiąca do dożywotniego pozbawienia wolności

ograniczenie wolności - ograniczenie wolności osobistej skazanego (np. brak możliwości zmiany miejsca zamieszkania, prace społeczne).

Środki karne

pozbawienie praw publicznych - ograniczenie praw politycznych, skazany traci czynne i bierne prawo wyborcze

Wraz z karą sąd może dodatkowo orzec wymierzenie środków karnych.

zakaz wykonywania zawodu i zakaz zajmowania określonego stanowiska - sąd może orzec taki środek wobec skazanego, który nadużył zajmowanego stanowiska (np korupcja)

zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej - może zostać zastosowana za przestępstwa związane z prowadzeniem firmy ( np. brak zapewnienia warunków BHP, co doprowadziło do wypadku w pracy)

zakaz prowadzenia działalności związanej z opieką nad nieletnimi - dotyczy osób skazanych za przestępstwa seksualne wobec nieletnich

Środki karne

zakaz kontaktu z określonymi osobami - sąd orzeka ten środek wobec przestępców seksualnych oraz osobami skazanymi za przemoc w rodzinie

nawiązka - sąd orzeka nawiązkę na określony cel w zależności od przestępstwa. Np. osoba skazana za znęcanie się nad zwierzętami płaci nawiązkę na schronisko dla zwierząt

zakaz wstępu na imprezę masową - środek walki z chuligaństwem stadionowym. Stosuje się go wobec agresywnych kibiców.

przepadek - dotyczy przedmiotów, które były przeznaczone do popełnienia przestępstwa lub pochodziły z przestępstwa (broń, skradziony samochód, narkotyki, papierosy bez akcyzy)

nakaz opuszczenie lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym - środek stosowany w celu ochrony ofiar przemocy domowej

zakaz prowadzenia pojazdów - stosuje się go wobec pijanych kierowców, którzy spowodują wypadek. Wymierza się go na okres od 1 roku do 10 lat.

Środki karne

obowiązek naprawienia szkody - sąd orzeka ten środek karny na wniosek pokrzywdzonego, np. odszkodowanie w przypadku ciężkiego pobicia

podanie wyroku do publicznej wiadomości- celem jest oddziaływanie wychowawcze na społeczeństwo

Indywidualizacja kary

Warunkowe zawieszenie kary - sąd może wydać wyrok w zawieszeniu, jeżeli uzna, że samo zasądzenie kary przyniosło już pozytywny skutek wychowawczy

Nadzwyczajne złagodzenie kary

Wymiar kary nie jest z góry przesądzony. Obowiązuje zasada indywidualizacji kary, która pozwala na nadzwyczajne jej złagodzenie przez sąd.

W szczególnych przypadkach sąd może zasądzić karę niższą niż przewiduje kodeks karny np. sprawca starał się naprawić wyrządzoną krzywdę (np. sprawca wypadku uratował następnie życie ofierze)

Wykroczenia

Środki karne w przypadku wykroczeń:

Wykroczenie - czyn szkodliwy społecznie zagrożony karą aresztu, ograniczenia wolności, grzywną od 20 do 5000 złotych lub naganą

• zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 6 miesięcy do 3 lat
• przepadek przedmiotów, które posłużyły do popełnienia wykroczenia
• nawiązka na rzecz pokrzywdzonego
• podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomości w celach wychowawczych