Owady - sp

Temat: Owady – stawonogi zdolne do lotu

Cel edukacyjny lekcji …

• Poznasz środowisko życia owadów, charakterystyczne cechy budowy zewnętrznej oraz poznasz tryb życia przedstawicieli różnych gatunków.
• Poznasz przystosowanie owadów do życia w różnych środowiskach.

Jak zbudowane są owady?

Ile par odnóży posiadają owady?

Jakie wspólne cechy budowy ciała mają owady?

W jaki sposób odżywiają się owady?

Czy w związku z tym mają takie same aparaty gębowe czy różne?

Aparat gębowy gryzący: Występuje u owadów odżywiających się pokarmem stałym. To pierwotny aparat gębowy owadów zbudowany z pary żuwaczek i dwóch par szczęk. Aparaty gębowe pozostałych typów składają się z tych samych elementów ale silnie przekształconych. Owady posiadające taki aparat odżywiają się pokarmem zwierzęcym, roślinnym lub organicznymi odpadkami.

Aparat liżący: Występuje u wielu muchówek np. muchy domowej (Musca domestica). Umożliwia pobieranie pokarmu płynnego lub rozpuszczonego enzymami trawiennymi owada.

Aparat ssący: Występuje u motyli (Lepidoptera). Zbudowany jest z silnie zredukowanych i bardzo zmodyfikowanych części, pozwalających na pobieranie pokarmu płynnego np. bardzo głęboko znajdującego się w kwiecie nektaru. Owad rozprostowuje ją, a następnie wysysa nektar.

Aparat gębowy kłująco – ssący : Występuje u owadów odżywiającymi się krwią lub sokami roślin (komary, mszyce). Służy do nakłuwania tkanek żywiciela i pobierania płynnego pokarmu.

Jak odżywiają się owady czyli typy aparatów gębowych.

Biorąc pod uwagę środowisko życia, zastanów się, czy wszystkie owady mają taką samą budowę odnóży?

Budowa

Odnóża tułowiowe owadów składają się z 5 członów, które ulegają przekształceniom. W zależności od czynności jaką owad wykonuje odnóżem rozróżnia się odnóża kroczne, pływne, grzebne, chwytne, skoczne.

Czy wszystkie owady mają skrzydła?

Większość gatunków jest wyposażona w dwie pary skrzydeł. Jednak niektóre gatunki są ich pozbawione jak np. rybik cukrowy. Istnieją też owady, u których brak skrzydeł stanowi cechę wtórną jak np. pchły czy wszy.

Owady takie jak ważki, pszczoły czy motyle, mają dwie pary błoniastych skrzydeł (u motyla skrzydła kolorowe) Mogą być tej samej wielkości ale często jest tak, że pierwsza para skrzydeł jest większa.

Muchy i komary mają tylko jedną parę błoniastych skrzydeł. Druga para przekształciła się w tzw. przezmianki, będące prawdopodobnie narządem równowagi.

Pierwsza para skrzydeł chrząszczy przekształciła się w pokrywy chroniące ciało owada w czasie spoczynku. Druga para jest błoniasta i umożliwia latanie.

U stawonogów rozwój złożony może zachodzić z przeobrażeniem niezupełnym (pasikonik) lub przeobrażeniem zupełnym (mucha) W rozwoju złożonym z przeobrażeniem niezupełnym występują podobne do siebie postacie rozwojowe: larwa oraz postać dorosła imago. W rozwoju złożonym z przeobrażeniem zupełnym występują trzy stadia rozwojowe: larwa, poczwarka, imago. Larwa znacznie różni się od postaci dorosłej wyglądem i trybem życia. Przebudowa organizmu do postaci dorosłej odbywa się w stadium poczwarki.

Zapylanie – Owady, które piją nektar, zapylają kwiaty (ponad 30% roślin zapylają owady)Gdyby nie one rośliny nie wydałyby owoców i nasion, co spowodowałoby ich wyginięcie.

Tworzenie próchnicy – szczególną rolę odgrywają te owady, które żyją w glebie. Najliczniej występują tu owady bezskrzydłe. Uczestniczą one w rozkładzie martwej materii organicznej tym samym pełnią ważną rolę w obiegu materii w przyrodzie.

Sprzymierzeńce człowieka lub wrogowie– niektóre jak np. biedronka zjadają mszyce żerujące na roślinach uprawnych, ważki zjadają komary i muchy. Pszczoły wytwarzają miód i wosk, jedwabniki wytwarzają jedwabne nici. Inne jak np. wołek zbożowy niszczą nasiona zbóż, komar widliszek przenosi zarodźce malarii

Pokarm dla innych zwierząt – bardzo wiele organizmów żywi się owadami. Ptaki z całego świata potrafią zjeść w skali roku imponujące ilości owadów ok 400 – 500 milionów ton rocznie.

Pokarm dla ludzi - Szacuje się, że na świecie ponad 2 mld ludzi codziennie spożywa owady. Dla wielu ludzi to jedyny mięsny posiłek bogaty w białko, cukry i witaminy. Mrówki, pluskwiaki, pasikoniki czy larwy motyli jada się w krajach Azji, Afryki i Ameryki Południowej. Mięso owadów jest bogate w aminokwasy, tłuszcze, cukry, posiada też dużą koncentrację, niektórych witamin z grupy B i K

Znaczenie owadów w przyrodzie i dla człowieka.

Zadanie z hasłem:

Koniec