Najsłynniejsi polscy bajkopisarze

Najsłynniejsi

Polscy Bajkopisarze

01

04

Ignacy Krasicki

Julian Tuwim

02

05

Adam Mickiewicz

Aleksander Fredro

03

06

Stanisław Jachowicz

Jan Brzechwa

1. Ignacy Krasicki

Ignacy Krasicki 1735–1801 Najważniejszy przedstawiciel oświeceniowego klasycyzmu; liryk, epik, komediopisarz, publicysta, tłumacz. Urodził się w 1735 r. w Dubiecku w szlacheckiej (lecz zubożałej) rodzinie, został wyznaczony do stanu duchownego. W 1754 r. ukończył seminarium, ale święcenia kapłańskie uzyskał dopiero w 1759 r. W latach 1759–1761 studiował w Rzymie. Po powrocie do kraju zaangażował się w politykę. Początkowo sympatyzował ze stronnictwem Czartoryskich, tzw. Familią. Ponieważ Familia popierała wybór Stanisława Poniatowskiego na tron, Krasicki zbliżył się do młodego władcy (został nawet jego kapelanem). Był twórcą koncepcji czasopisma propagującego idee obozu królewskiego – ukazującego się od 1765 r. „Monitora”, w którym Krasicki zamieszczał teksty publicystyczne. Dzięki wsparciu władcy w 1766 r. konsekrowano go na biskupa warmińskiego, co dawało godność i niemałe dochody, które przeznaczał m.in. na upiększanie siedziby w Heilsbergu (czyli Lidzbarku Warmińskim). W roku 1772 (po I rozbiorze) stał się poddanym władcy Prus Fryderyka II, co utrudniło mu stały kontakt z krajem. Coraz częściej bywał na dworze Fryderyka, ale nigdy nie stał się usłużnym chwalcą swego nowego władcy. Ignacy Krasicki bywał na obiadach czwartkowych u Stanisława Augusta Poniatowskiego. W czasie tych spotkań czytał własne utwory. Chociaż pozostawał obywatelem innego państwa, stale interesował się sytuacją ojczyzny. W 1795 r. otrzymał tytuł arcybiskupa gnieźnieńskiego, czyli prymasa Polski. Jednak przed konsekracją Krasickiego dokonano III rozbioru i prymas pozostawał poddanym Prus. Zmarł w 1801 r. w Berlinie. Jego ciało sprowadzono do Polski w 1829 r. i złożono w katedrze gnieźnieńskiej. Spod pióra Krasickiego wyszły wspomniane już felietony zamieszczane w czasopismach, lecz Krasicki to przede wszystkim literat. Na szczególną uwagę zasługują jego bajki oraz satyry, ale stworzył też trzy powieści, trzy poematy heroikomiczne, epos, dramaty. Realizują one zasady klasycyzmu (ład, precyzja, racjonalizm, odwołania do antyku). Model stylu klasycystycznego, który stosował Krasicki, uznano w kulturze za wzorcowy. Część utworów Ignacy Krasicki podpisał pseudonimem X.B.W. (Książę Biskup Warmiński).

Najbardziej znane bajki I. Krasickiego: * „ Ptaszki w klatce" * „ Dewotka" * „ Szczur i kot" * „ Malarze" * „ Kruk i lis" * „Jagnię i wilcy"

2. Adam Mickiewicz

Adam Mickiewicz urodził się 24 grudnia 1798r. w Zaosiu, k. Nowogródka. Jego rodzina wywodziła się z drobnej szlachty, ojciec pracował w sądzie w Nowogródku. W tamtych okolicach upłynął pierwszy okres życia młodego Adama, który tam chodził do szkoły prowadzonej przez dominikanów. W 1812r. Mickiewiczowi umarł ojciec. W 1815r. rozpoczął studia w Wilnie, a po nich pracę w Kownie. W tym miejscu wyodrębnia się drugi etap w życiu wieszcza. Powstają pierwsze utwory poetyckie, t.j. "Oda do młodości" i "Pieśń filaretów", a jakiś czas później także II część "Dziadów". Wtedy Mickiewicz poznał Marylę Wereszczakównę, do której miłość wpłynęłą na całe życie Adama oraz jego twórczość. W 1823r. organizacja filomatów, do której należał, została zdekonspirowana. W wyniku postępowania sądowego skazano go na areszt a potem zesłanie do Rosji. Tam rozpoczął się kolejny okres w jego życiu, tzw. etap rosyjski. W tym czasie dużo podróżował (Krym, Moskwa, Petersburg, Odessa). W Rosji powstały słynne "Sonety krymskie" i "Konrad Wallenrod". W 1829r. rozpoczął się etap drezdeński w życiu Mickiewicza. Wiele podróżował (Niemcy, Włochy, Szwajcaria). W końcu znalazł się w Dreźnie, gdzie napisał III część "Dziadów". W 1832r. przybył do Paryża, gdzie rozpoczął się ostatni etap życia Mickiewicza. W 1834r. ożenił się z Celiną Szymanowską, z którą miał sześcioro dzieci. W tym też roku wydał swoje ostatnie, wielkie dzieło - "Pana Tadeusza". Adam Mickiewicz zmarł 26 listopada 1855r. w Konstantynopolu, prawdopodobnie na cholerę.

Najbardziej znane bajki A. Mickiewicza: *„ Chłop i Żmija " * „ Golono, strzyżono " * „ Koza, kózka i wilk " * „ Chory król i lis " * „ Lis i kozioł " * „ Żona uparta "

3. Jan Brzechwa

Jan Brzechwa (Jan Wiktor Lesman) urodził się 15 sierpnia 1898 roku w Żmerynce na Podolu. Był stryjecznym bratem Bolesława Leśmiana. Jego ojcem był Aleksander, inżynier kolejowy. W dzieciństwie Jan często podróżował wraz ze swoją rodziną. Dużo czasu spędził na Kresach Wschodnich. Rodzice starannie dbali o wykształcenie syna. Mimo specyficznego trybu życia zapewnili Janowi podstawową edukację. Małego Janka już w dzieciństwie fascynowała literatura. Już w roku 1915 zadebiutował zamieszczając swoje wiersze w piotrogrodzkim „Sztandarze” i kijowskich „Kłosach Ukraińskich”. Brzechwa, gdy był już starszy uczył się w Zakładzie Naukowo- Wychowawczym Ojców Jezuitów w Chyrowie. Gdy ukończył edukację na tym poziomie wyjechał do Warszawy. Tu rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. W trakcie studiów dorabiał jako autor tekstów satyrycznych, piosenek i skeczy. Współpracował z kabaretami „Qui Pro Quo”, „Czarny Kot”, „Morskie Oko”. Posługiwał się pseudonimami Szer-Szeń i Inspicjent Brzeszczot. Wstąpił też do 36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej. Uczestniczył też w wojnie polsko- bolszewickiej w latach 1920-1921. W 1926 roku wydał tom poezji „Oblicza zamyślone”. Pierwszy tomik wierszy dla dzieci „Tańcowała igła z nitką” wydany został w 1938 roku. Rok później wydano „Kaczkę dziwaczkę”. W okresie wojennym napisał „Akademię Pana Kleksa” i „Pana Dropsa i jego trupa”. Po ukończeniu studiów został adwokatem, specjalizując się w prawie autorskim. Po drugiej wojnie światowej kontynuował pracę w zawodzie. Współpracował z wydawnictwem „Czytelnik”oraz był aktywnym działaczem w PEN Clubie.

Najbardziej znane bajki J. Brzechwy: * „ Na straganie" * „ Pomidor" * „ Kaczka dziwaczka" * „ Entliczek- pentliczek" * „ Samochwała " * „ Zoo" * „ Tańcowała igła z nitką"

4. Julian Tuwim

Julian Tuwim urodził się w Łodzi w 1894 w rodzinie mieszczańskiej pochodzenia żydowskiego. W Łodzi ukończył gimnazjum, pisał i drukował pierwsze wiersze. Związek poety z tym miastem widoczny będzie w jego późniejszej twórczości. W 1916 roku Tuwim przenosi się do Warszawy, gdzie zaczyna studiować prawo i filozofię, szybko jednak porzuca studia. Zaangażowany w twórczość poetycką zdobywa rozgłos. Wiersz „Wiosna” ogłoszony w 1918 roku staje się wielkim wydarzeniem. Pojawiają się głosy oburzenia i protestu – takich wierszy do tej pory w Polsce nie pisano. Tuwim w tym samym roku publikuje swój pierwszy tomik „Czyhając na Boga”, staje się coraz bardziej popularny. Poeta wiążę się w tym okresie z kabaretem „Pikador” – pisze teksty piosenek, skecze. Wchodzi w skład grupy poetyckiej Skamander. Kolejne tomiki Tuwima m.in.: „Sokrates tańczący” (1919), „Siódma jesień” (1921) cieszą się wielką popularnością. Za najaktywniejszy okres twórczości Tuwima uznać należy połowę lat dwudziestych i lata trzydzieste. Ukazują się wtedy, uznawane za najlepsze, zbiory liryków: „Słowa we krwi” (1926), „Rzecz czarnoleska” (1929), „Treść gorejąca” (1936) oraz wybór satyr „Jarmark rymów” (1934). Lata wojny Tuwim spędza na emigracji: we Francji, później w Ameryce. W okresie przymusowego wygnania powstaje cykl pięknych wierszy zebranych w zbiorze „Kwiaty polskie”. Po powrocie do kraju w 1946 roku osiedla się w Warszawie. Pisze już niewiele wierszy; oddaje się innym pracom i pasjom kulturalnym, m.in. działalności przekładowej, układaniu księgi wierszy polskich XIX wieku. Umiera nagle w grudniu 1953 roku w Zakopanem, dokąd wyjechał wraz z rodziną na urlop.

Najbardziej znane bajki J. Tuwima* „ Lokomotywa " * „ Bambo " * „ Rzepka " * „ Okulary " * „ Ptasie radio " * „ Abecadło " * „ Kotek "

5. Aleksander Fredro

Aleksander Fredro był komediopisarzem, poetą, pamiętnikarzem, żył w latach 1793 (lub 1791) – 1876. Matka artysty zmarła w 1806 roku w pożarze dworku. Jego ojciec, Jacek, otrzymał tytuł hrabiowski w 1822 roku, sam Aleksander był po kądzieli praprawnukiem wybitnej poetki Elżebiety Drużbackiej. Kształcił się wyłącznie w domu. W 1809 r. zaciągnął się do armii Księstwa Warszawskiego, w 1812 został mianowany kapitanem. Odbył kampanię aż do Moskwy, otrzymał Złoty Krzyż Virtuti Militari. Brał też udział w bitwach pod Dreznem, Lipskiem i Hanau. W 1814 roku odznaczony Krzyżem Legii Honorowej, podał się do dymisji i w 1815 r. wrócił do Galicji. Wstąpił do lubelskiej loży wolnomularskiej Wolność Odzyskana. W 1828 r. ożenił się z Zofią z Jabłonowskich Skarbkową. Mieszkał w swoim majątku w Beńkowskiej Wiszni lub we Lwowie. W 1829 został członkiem warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W latach 1833-1842 był posłem do Sejmu Stanowego. Po rzezi galicyjskiej napisał memoriał polityczny Uwagi nad stanem socjalnym w Galicji, który krążył w odpisach. W 1848 był członkiem lwowskiej Rady Narodowej. W latach 1850-1855 przebywał w Paryżu, poznał tam Mickiewicza. W 1861 wybrany do pierwszego Sejmu Krajowego. Honorowy obywatel Lwowa, członek Akademii Umiejętności w Krakowie. Fredro jest uznawany za najświetniejszego komediopisarza polskiego wszystkich czasów. Ogólne spojrzenie na jego dorobek pozwala stwierdzić, że tworzył on skokami, nie w sposób ciągły: okresy wzmożonego wysiłku twórczego przeplatały się z okresami milczenia. Przyczyny tych przerw, jak i decyzji niepublikowania ani niewystawiania niczego w ostatnich dwudziestu latach życia pisarza nie są zupełnie jasne. Na pewno odegrały tu rolę ataki krytyków, pomawiających pisarza o obojętność na żywotne sprawy narodowe oraz poczucie rozminięcia się z tryumfującym na emigracji romantyzmem.

Najbardziej znane bajki A. Fredry :* „ Małpa w kąpieli " * „ Paweł i Gaweł" * „ Osiołkowi w żłoby dano" * „ Żabki" * „ Motyle " * „ Bajka o sowie" * „ Koguty "

6. Stanisław Jachowicz

Stanisław Jachowicz urodził się w niezamożnej rodzinie szlacheckiej. Jego ojciec, Wojciech Jachowicz, zarządca dóbr właścicieli Dzikowa – Tarnowskich, zmarł w 1800 roku. Wychowaniem czteroletniego Stanisława i jego rodzeństwa zajęła się matka, Wiktoria. Wychowany był w surowej atmosferze, pozbawiony towarzystwa rówieśników. Wcześnie opuścił dom rodzinny – w wieku ośmiu lat został przez matkę wysłany do szkoły pijarów w odległym o kilkadziesiąt kilometrów Rzeszowie, następnie do gimnazjum w Stanisławowie. Edukację kontynuował na wydziale filozoficznym Uniwersytetu we Lwowie, gdzie był współzałożycielem i wpływowym członkiem tajnego Towarzystwa Ćwiczącej się Młodzieży w Literaturze Ojczystej. Mimo iż tajne, stowarzyszenie nie miało charakteru rewolucyjnego, było raczej związkiem literacko-naukowym, wzorowanym na Warszawskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk. Działając w Towarzystwie Ćwiczącej się Młodzieży Jachowicz, zadebiutował w 1818 roku opublikowanymi w „Pamiętniku Lwowskim” bajkami. Był także inspiratorem i prezesem Towarzystwa Studenckiego Koła Literacko-Naukowego. Po zakończeniu studiów w 1818 osiadł w Warszawie, gdzie objął posadę kancelisty w Prokuratorii Generalnej Królestwa Polskiego. Przystąpił do Związku Wolnych Polaków. Po wykryciu Związku i przeprowadzonym śledztwie objął go zakaz zajmowania posad rządowych, więc głównym źródłem utrzymania Jachowicza stała się praca pedagogiczna, nauczyciela języka polskiego w domach i na prywatnych stancjach dla dziewcząt. W 1842 Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności założyło dwa domy sierot. Domem dla chłopców przy Nowym Świecie, w miejscu, gdzie obecnie znajduje się Centrum Bankowo-Finansowe (dawny Dom Partii) kierował Stanisław Jachowicz.[1] Jako nauczyciel i pedagog pracował do końca życia, publikując liczne prace z zakresu metodyki nauczania.

Najbardziej znane bajki S. Jachowicza :* „ Chory kotek" * „ Anielka" * „ Dziewczynka i matka" * „ Henryś i Waluś " * „ Dwa Pługi " * „ Zając " * „ Siwe włoski "

https://www.youtube.com/?gl=PL&hl=pl

https://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna

https://lubimyczytac.pl/

Dziękuję !Magdalena Kamińska