mechanizmy ewolucji

MECHANIZMY EWOLUCJI

Cele lekcji: Określisz, na czym polegają dobór naturalny i dobór sztuczny oraz podasz występujące między nimi różnice. Wyjaśnisz, jak w wyniku izolacji geograficznej powstają nowe gatunki.

Twórcą teorii ewolucji jest Karol Darwin.

Darwin w 1831 roku udał się w rejs dookoła świata. Wiele najważniejszych obserwacji przeprowadził na wyspach Galapagos.

Na wyspach Galapagos Darwin odkrył nieznane i niespotykane nigdzie indziej gatunki organizmów. Takie gatunki, które występują tylko na ograniczonym obszarze, nazywamy endemitami.

żółw słoniowy

Darwin stwierdził, że jeżeli część osobników danego gatunku przeniesie się na inny obszar , np. na wyspę, i te dwie grupy nie będą miały ze sobą kontaktu, to na skutek izolacji geograficznej pomiędzy tymi grupami i na skutek tego, że każda z tych grup będzie się przystosowywała do innych warunków środowiska, powstaną różnice między tymi grupami. W ten sposób powstanie z czasem nowy gatunek.

Nowy gatunek powstaje więc w wyniku izolacji pewnej grupy osobników od pozostałych organizmów tego samego gatunku. Specjacja – proces powstawania nowych gatunków.

Proces powstawania nowych gatunków można prześledzić na przykładzie darwinek zwanych też ziębami Darwina. Mają one wspólnego przodka, jednak żyły na różnych wyspach i żywiły się różnym pokarmem, co wpłynęło na kształty ich dziobów. W ten sposób z gatunku wyjściowego powstało wiele nowych gatunków darwinek.

Darwin zauważył, że większość zwierząt wydaje więcej potomstwa niż jest to konieczne, np. ryby. Jednak zasoby środowiska są ograniczone i niewystarczające dla wszystkich. Dlatego organizmy konkurują ze sobą np. o wodę, pożywienie czy partnera do rozrodu. Tę konkurencję Darwin nazwał walką o byt.

Walkę o byt wygrywają osobniki najlepiej przystosowane do warunków środowiska, najsilniejsze, najskuteczniej zdobywające pożywienie… Mechanizm sprawiający, że przeżywają osobniki najlepiej przystosowane do środowiska Darwin nazwał doborem naturalnym.

Żyrafy z długimi szyjami rodzą się przypadkowo co jakiś czas. Są lepiej przystosowane do zdobywania pokarmu, więc utrzymają się przy życiu, podczas gdy żyrafy z krótszymi szyjami będą umierać z głodu.

W doborze naturalnym:

• o selekcji osobników decydują warunki środowiska
• przeżywają i wydają na świat potomstwo osobniki najlepiej przystosowane do życia w danych warunkach środowiska.

Dobór naturalny jest procesem przypadkowym. Prowadzi do powstania nowych gatunków.

Dobór sztuczny to działania człowieka prowadzące do utrwalenia u organizmów pożądanych cech. Jest to proces celowy. Do rozrodu są dopuszczane osobniki o pożądanych przez człowieka cechach, np. rośliny większych i bardziej soczystych owocach czy bardziej umięśnione konie. Dobór sztuczny prowadzi do powstania nowych ras i odmian.

NOTATKA:

1. Twórcą teorii ewolucji jest Karol Darwin.
2. Główne założenia teorii ewolucji:
3. wszystkie gatunki pochodzą od wspólnego przodka
4. organizmy konkurują ze sobą o zasoby środowiska – tzw. walka o byt
5. nowy gatunek powstaje w wyniku izolacji pewnej grupy osobników od pozostałych organizmów tego samego gatunku (specjacja – proces powstawania nowych gatunków)
6. głównym mechanizmem ewolucji jest dobór naturalny, który polega na tym, że przeżywają i wydają na świat potomstwo osobniki najlepiej przystosowane do życia w danych warunkach środowiska; prowadzi to do powstawania nowych gatunków
7. dobór sztuczny to działania prowadzące do utrwalenia u organizmów cech pożądanych dla człowieka; prowadzi do powstania ras i odmian.