Związki wyrazowe kl. 7

Związek zgody, rządu, przynależności.

Związaki wyrazowe.

Wyrazy w zdaniu tworzą trzy rodzaje związków: zgody, rządu i przynależnoci.

Poznaj związek zgody.

W związkach zgody wyraz podrzędny upodabnia swoją formę gramatyczną do wyrazu nadrzędnego. Oznacza to, że formy obu wyrazów są ze sobą zgodne pod względem liczby, rodzaju, przypadka, osoby. Szukaj więc wyrazów, które gramatycznie zgadzają się ze sobą!

Poznaj związek zgody.

Najczęciej związek zgody to połączenie rzeczownika z przydawką przymiotną i przydawką rzeczowną w mianowniku. Związek zgody tworzą podmiot i orzeczenie.

Poznaj związek zgody.

Mamy zdanie: Ewa kupiła czerwone jabłka.

Ewa kupiła - oba wyrazy mają liczbę pojedynczą, są rodzaju żeńskiego

zielone jabłka - oba wyrazy mają liczbę mnogą, r. niemęskoosobowy, występują w bierniku

Jeszcze garstka informacji o związku zgody.

Szukając związku zgody, zwracaj uwagę na rzeczowniki - one zwykle są wyrazami nadrzędnymi. Z czym mogą być połączone?

Poznaj związek rządu.

Związek, w którym wyraz nadrzędny wymusza na wyrazie podrzędnym, by wystąpił w określonym przypadku. Wyraz nadrzędny rządzi przypadkiem wyrazu podrzędnego. Szukaj w zdaniu dopełnienia. To dopełnienie jest wyrazem podrzędnym, którym rządzi jakiś wyraz nadrzędny, najczęciej - orzeczenie lub inne dopełnienie.

Jak rozpoznać związek rządu?

Wystarczy, jeśli między wyrazem nadrzędnym a podrzędnym postawisz pytanie jednego z przypadków, np.: przyniósł (co?) laptop zapomniałem (czego?) zeszytu Pytania przypadków są znakiem rozpoznawczym związków rządu.

Pytania przypadków.

Mianownik kto?,co? (jest) Dopełniacz kogo?,czego? (nie ma) Celownik komu?,czemu? (się przyglądam) Biernik kogo?,co? (widzę) Narzędnik z kim?, z czym? (idę) Miejscownik o kim?, o czym? (myślę) Wołacz o! (witaj)

Musisz znać te pytania.

Poznaj związek przynależności.

Związek, w którym wyraz podrzędny nie jest rządzony przez wyraz nadrzędny ani nie musi się z nim zgadzać pod względem formy. Szukaj w zdaniu okoliczników. Wyraz podrzedny, będący okolicznikiem, jedynie przynależy do wyrazu nadrzędnego.

Wykres zdania pojedynczego.

Wskaż związek wyrazowy.

Majowe słońce mocno ogrzewało turystów.

sprawdź

Wyrazy poza związkami w zdaniu.

Niektóre wyrazy w zdaniu nie tworzą żadnych związków składniowych. Do czego służą wyrazy poza zdaniem?

Do wyrazów poza zdaniem należą:

• wyrazy wtrącone,
• wykrzykniki,
• wołacze (bezporednie zwroty do adresata).

Koniec