Balladyna 2.0.

kulisy zbrodni

Balladyna

start

Uprasza się o nieklikanie w niebieski pasek na samym dole. To reklama do aplikacji.

spis

o książce

T: Fantastyka i historia, czyli legenda w "balladynie"

o autorze

T: kobieta ambitna, czy wszeteczna zbrodniarka?

streszczenie

T: Wśród bohaterów "balladyny"

Sprawdź się!

T: tragiczne konsekwencje biegania po lesie

Opis plakatu

O książce

"Balladyna" to tytuł TRAGEDII, czyli podstawowego gatunku DRAMATU (to z kolei rodzaj lit.) napisanego przez Julisza Słowackiego <3 Balladyna to utwór romantyczny (czyli powstały w epoce zwanej romantyzmem). Składa sie z pięciu aktów. Tytuł utworu zapożyczony jest (na wzór dramatów antycznych) od imienia głownego bohatera, a konkretnie - bohaterki. Balladyna to bezwzględna morderczyni, która nie cofnie się przed niczym, byle zdobyć to o czym tak bardzo marzy - o władzy. Żądza władzy to również główny motyw literacki obecny w tym dramacie. W dramacie pełno jest nawiązań do polskich legend i obyczajów. To o tyle ciekawe, że utwór został napisany w Genewie, a po raz pierwszy wydany w Paryżu w roku 1839 (zapamiętaj!).

Juliusz Słowacki

poza tym, że wszystkie polonistki go kochają, masz wiedzieć, że:

• to jeden z czterech głównych przedstawicieli romantyzmu polskiego (romantyzm to epoka literacka trwająca u nas przez I połowę XIX wieku - masz to zapisac i zapamiętać!)

• Urodził sie w 1809 w Krzemieńcu (dzisiejsza Ukraina), a zmarł w 1849 w Paryżu.
• Musiał uciekać z Polski (niepodległość utracilićmy parę dekad wcześniej) po klęsce powstania listopadowego. W obawie przed represjami zwiedził całą Europę, trochę Azji i Afryki...
• Nienawidził się z Mickiewiczem. Ten mścił się na młodszym od siebie, za jakieś dawne urazy ze strony mamy Julka, Salomei... Co za ludzie!
• Słowacki wielkim poetą był! I to nie tylko poetą, ale też dramaturgiem, pisarzem i...malarzem!

Na następnej stronie możesz się o tym przekonać!

Jeśli jesteś ciekawy, jak wyglądały inne rysunki Słowackiego to kliknij na rysunek pod spodem. A tak na marginesie to ilustracja do jego wiersza - "Grób Agamemnona", autentycznie istniejącej budowli...

jeśli chcesz się cofnąć do spisu treści to kliknij w ten napis...

Streszczenie Akt I

Scena 1. Do chaty pustelnika położonej w lesie blisko jeziora Gopło przybywa Kirkor, by zasięgnąć rady w sprawie swojego przyszłego ożenku. Pustelnik słynie z niechęci do królów i królewskich dworów, upatruje w nich źródło wszelkiego zła i zbrodni. Wspomina, że sam był niegdyś władcą licznego narodu i nosił imię Popiel III. Którejś nocy najemnicy brata zamordowali troje jego dzieci. Wzburzony Kirkor zamierza udać się do Gniezna, by odzyskać koronę dla prawowitego władcy. Opowiada o krwawych rządach obecnego króla, Popiela IV, o licznych plagach gnębiących naród. Pustelnik przyznaje, że to on winien jest wszystkim nieszczęściom, gdyż udając się na wygnanie, zabrał ze sobą cudowną koronę Lecha i ukrył ją w lesie. Korona ta ma szczególną moc, ponieważ została podarowana przez jednego z Trzech Królów powracających z Betlejem, gdzie bawił się nią malutki Jezus. Kirkor wyraża żal, że nie było go na Golgocie, by stanąć w obronie Chrystusa. Pustelnik radzi mu, by małżonki dla siebie szukał w skromnej chacie, a nie na królewskim dworze. Po odejściu Kirkora chatę Pustelnika odwiedza pasterz Filon. Żali się, że dotąd nie znalazł ukochanej, która spełniłaby jego marzenia. Rozgniewany starzec zarzuca mu, że zbyt pochłonięty jest nierealnymi mrzonkami o idealnej kobiecie, a nie dostrzega zwyczajnych dziewcząt i uznaje za niewybaczalne, że Filon szukał swojego ideału na królewskim dworze. Scena 2. Chochlik i Skierka witają swoją panią, Goplanę, królową jeziora Gopło i nimfę wodną. Czekają na pierwsze wiosenne rozkazy. Obudzona z zimowego snu, Goplana w wianku z czarnych jaskółek wspomina spotkanie z człowiekiem, który zimą wpadł do przerębli i któremu ona uratowała życie. Zakochana królowa dostrzega nadchodzącego człowieka, w którym rozpoznaje swojego ukochanego. Jest nim Grabiec, syn organisty, miejscowy pijak i obibok. Goplana wyznaje mu miłość, lecz młodzieniec kpi sobie z wodnej panny i wyznaje, że kocha Balladynę, córkę Wdowy. Wzgardzona nimfa nie zamierza zrezygnować z Grabca i wydaje polecenia swoim sługom. Chochlik ma całą noc wodzić młodzieńca po manowcach i sprowadzić go o świcie, Skierka zaś ma uszkodzić mostek, przez który będzie przejeżdżał Kirkor, i skierować go w stronę chaty Wdowy, by tam znalazł dla siebie żonę.Scena 3. Wdowa i jej córki, Alina i Balladyna, wracają z pola do chaty. Matka z troską mówi o zmęczeniu Balladyny, lecz Alina, która ma dobre serce, współczuje matce i nalega, by nazajutrz tylko ona i siostra wyszły do żniwa. Wdowa marzy o dobrym zamążpójściu dla córek, a jej rozmyślania przerywa odgłos nadjeżdżającej karety. Wkrótce do chaty przybywa hrabia Kirkor, którego powóz utknął na zepsutym moście. Przybysz jest oczarowany urodą córek gospodyni, postanawia ożenić się z jedną z nich. Ponieważ nie może dokonać wyboru, za namową matki (której podszepnął ten pomysł Skierka) postanawia poślubić tę pannę, która następnego dnia pierwsza zbierze dzban malin w lesie. Gość udaje się na spoczynek, Balladyna wymyka się na potajemne spotkanie do lasu, a Alina marzy o dzbanie malin.

Streszczenie Akt II

SCENA 1Chochlik całą noc wodził pijanego Grabca po manowcach. Goplana na wieść, że pomimo to jej ukochany spotkał się z Balladyną, postanawia go ukarać i zamienia w płaczącą wierzbę. Tymczasem siostry zbierają w lesie maliny. Pracowita Alina szybko zbiera owoce, które przypominają jej usta Kirkora. Balladyna narzeka na brak owoców, a ich kolor przywodzi jej na myśl krew, wkrótce też zabija siostrę i zabiera jej dzban z malinami. Świadkami zbrodni są Grabiec, zamieniony w drzewo, a także Goplana i Skierka, ukryci w gęstwinie. Z lasu nadchodzi Filon, w którym widok nieżywej, pięknej panny wywołuje silne wzruszenie. Tak zastaje go Pustelnik, którego sprowadził Skierka w nadziei odratowania Aliny. Zabiera ją do swojej pustelni, a na miejsce zbrodni przybywa Balladyna, ścigana wyrzutami sumienia. Goplana przemawia do niej głosem nieżyjącej siostry, a potem przeklina zabójczynię, na której czole pojawia się czerwona plama jako znak popełnionej zbrodni. Scena 2Wdowa i Kirkor czekają z niecierpliwością przed chatą na powrót sióstr. W pewnej chwili matka zapowiada nadejście Balladyny, które rozpoznała po zachowaniu jaskółek - pojawienie się Aliny ptaki witały radosnym świergotem, na widok drugiej córki umykały spłoszone. Istotnie - z lasu wyłania się Balladyna z dzbanem malin. Kirkor ofiarowuje jej pierścionek zaręczynowy i udaje się po księdza. Zrozpaczona Wdowa dowiaduje się od Balladyny, że Alina uciekła z jakimś młokosem. Trwają przygotowania do ślubu. Balladyna ubiera się w komorze, a jej matka zauważa krwawą plamę na czole córki, której niczym nie można zetrzeć. Przychodzą swaty i druhny, lecz Balladyna ucieka, gdyż wydaje się jej, że przyniesione przez nich białe róże mają czerwone plamy.

Streszczenie Akt III

Scena 1Przed dopalającą się chatą Wdowy zebrała się garstka wieśniaków. Część z nich zamierza udać się na zamek w odwiedziny do starej kumoszki i jej córki. Wspominają dobrodziejstwa, których doznali od staruszki, a także niedawny ślub Balladyny i jej niecodzienny strój, w tym także czarną wstążkę, która zamiast wianka opasywała jej czoło. Wśród zebranych pojawia się Grabiec i opowiada o przygodzie, która go spotkała. Nikt jednak nie wierzy opowieściom znanego z błazeństw pijaka. Scena 2Balladyna przechadza się po zamku Kirkora i postanawia korzystać z bogactwa, które stało się jej udziałem. Zbliża się do niej mąż i dowódca straży Fon Kostryn. Hrabia zamierza opuścić młodą żonę na kilka dni, by przywrócić tron Popielowi III. Balladyna zostaje sama w zamku, nękana wyrzutami sumienia. Ciągle nie zdejmuje czarnej opaski skrywającej krwawe znamię na czole. Poleca odprawić spod bram zamku wieśniaków, którzy przybyli w odwiedziny do Wdowy. Ją samą wyprawia do zamkowej wieży, nazywa przed Kostrynem swoją mamką. Ma nadzieję, że dowódca pałacowej straży będzie jej przyjazną duszą. Przed oblicze Balladyny nie zostaje dopuszczony również Grabiec. Scena 3Kirkor przybywa do chaty Pustelnika, który pokazuje mu koronę Lecha. Radzi również hrabiemu, by posłał swojej młodej żonie zapieczętowaną skrzynię z wyraźnym zakazem otwierania jej przed jego powrotem. Ma to być próba posłuszeństwa i lojalności dla Balladyny. Po odjeździe Kirkora przybywa Filon. Popada w rozpacz na wieść, że nie udało się przywrócić do życia jego ukochanej. Z kolei u Pustelnika zjawia się Balladyna i prosi o wyleczenie rany na czole. Starzec odkrywa straszną tajemnicę i stwierdza, że tylko Alina, powstając z grobu, mogłaby zetrzeć śmiertelne znamię. Przeklina zbrodniarkę, która ucieka przerażona. Tajemnicze odgłosy wywabiają Pustelnika w głąb lasu.

Scena 4 Pustelnik, odchodząc w las, pozostawia na kamieniu koronę Lecha. Zabierają ją Chochlik i Skierka i oddają swojej pani. Goplana, chcąc zdobyć serce Grabca, zgadza się przemienić go w króla dzwonkowego. Śpiący młodzieniec ulega przemianie i rozpoczyna „rządy” nad światem przyrody. W mowie tronowej poleca rozpędzić sejmiki, by samemu móc rządzić, karać i nagradzać. Zamierza wprowadzić paszporty z dokładnym opisem obywateli, śledzenie przybywających oraz surowe podatki. Po wydaniu nowych rozporządzeń udaje się w towarzystwie Skierki i Chochlika na ucztę do zamku Kirkora.Scena 5Okazuje się, że rozmowę Balladyny z Pustelnikiem podsłuchał von Kostryn. Morderczyni wyrzuca sobie pochopną wizytę w pustelni. Tymczasem do zamku przybywa Gralon, sługa Kirkora, z zapieczętowaną skrzynią i poleceniem od hrabiego. Balladyna jest oburzona zakazem, ale godzi się z wolą męża. Służący opowiada o wizycie hrabiego u Pustelnika i początku wyprawy. Kostryn sugeruje, że Gralon zna tajemnicę morderstwa i napada na niego z mieczem. Z pomocą przychodzi mu Balladyna, która ciosem w plecy zabija Gralona. Wspólna zbrodnia łączy Kostryna i jego panią.

Streszczenie Akt IV

SCENA 1W zamku Kirkora odbywa się uczta. Goście rozmawiają o rodowych herbach, a Balladyna opowiada zmyśloną historię swego szlacheckiego pochodzenia. Nagle na salę wdziera się odziana w łachmany Wdowa, żaląc się, że zamknięto ją w wieży bez jedzenia. Balladyna wypiera się własnej matki i poleca wypędzić ją z zamku, choć jest noc i szaleje burza. Z lasu przybywa goniec z wieścią o wspaniałym zwycięstwie Kirkora nad Popielem IV i entuzjastycznym powitaniu przez mieszkańców Gniezna, którzy obwołali hrabiego królem. On jednak zrzekł się tej godności i polecił czekać na osobę, która przybędzie w prawdziwej koronie Lecha. Wszyscy goście spoglądają na Grabca, gdyż to właśnie on przybrany jest w królewską koronę. Uczta trwa nadal. Balladynę prześladuje pieśń o zbrodni i malinach śpiewana przez duchy, a wreszcie ukazuje się postać Aliny z dzbanem owoców na głowie. Gospodyni wymawia się zmęczeniem i w pośpiechu zamierza opuścić salę, lecz wcześniej mdleje z przerażenia. Scena 2Przed chatą Pustelnika Kirkor przyrzeka starcowi odnaleźć skradzioną koronę Lecha. Wyrusza z żołnierzami do Gniezna, by ująć oszusta podającego się za prawowitego króla. Nad lasem szaleje burza. U drzwi pustelni zjawia się Wdowa. Jest głodna, obszarpana i ślepa, gdyż piorun wypalił jej oczy. Żali się na wyrodną córkę, wspomina, że próbowała się powiesić, ale złamała się gałąź sosny. Pustelnik przyrzeka sobie, że gdy odzyska tron, ukarze jej okrutną córkę. Scena 3, 4, 5Grabiec śpi w zamkowej wieży. Skierka i Chochlik udają się do swoich obowiązków, a do drzwi komnaty zbliża się biała postać. Do komnaty wchodzi Balladyna z nożem w ręku, z zamiarem zabicia śpiącego Grabca.Von Kostryn również zamierza zdobyć koronę Lecha i osiąść na tronie. W drzwiach komnaty spotyka Balladynę, która zabiła Grabca, ale na próżno szukała korony. Dopiero von Kostryn odnajduje ją w ciemnej komnacie. Przestępcy wiedzą, że Kirkor oczekuje zbrojnie w Gnieźnie na tego, kto pojawi się ze skradzioną koroną. Postanawiają stoczyć z nim walkę i zdobyć tron. Przed wyruszeniem do Gniezna Balladyna rozkazuje Kostrynowi zabić Pustelnika, by usunąć ostatniego świadka ich zbrodni.

Streszczenie Akt V

Scena 1Goplana jest przerażona tragicznymi wypadkami, które się wydarzyły i czuje się winna ich spowodowania. Postanawia opuścić nadgoplańską krainę i wraz z kluczem żurawi udać się na północ. Scena 2Rycerze Kirkora zebrali się pod murami Gniezna. Część z nich odeszła przekupiona przez von Kostryna i Balladynę. Powraca goniec wysłany po Pustelnika z wieścią o tragicznej śmierci starca, którego znaleziono powieszonego przed własną chatą. Rozpoczyna się bitwa. Balladyna pozostaje w obozie i niecierpliwie czeka na wieści z placu boju. Przyjmuje starą kobietę, która przynosi jej zatruty nóż. Grafini planuje popełnić nim samobójstwo na wypadek przegranej. Po zaciętej walce wojska Kirkora przegrywają, a on sam ginie. Do obozu przybywają posłowie z miasta z chlebem i solą. Balladyna zatrutym nożem kroi bochenek i połową skażoną jadem częstuje von Kostryna. Scena 3Zwycięzcy wkraczają na zamek. Dziejopis Wawel opowiada o zaobserwowanym zjawisku, kiedy postać kobieca z kluczem żurawi odlatywała na północ. Wokół zamku zbierają się burzowe chmury. Pojawia się Balladyna w towarzystwie von Kostryna. Zgodnie ze zwyczajem, przed koronacją ma wydać sąd na zbrodniarzy. Nagle pada na ziemię von Kostryn i przed śmiercią ostrzega zebranych przed Balladyną. Królowa postanawia rozpocząć nowe życie. Poleca uwolnić jeńców wojennych i nakarmić żebraków. Rozpoczyna się sąd. Pierwszy oskarża lekarz, informując o otruciu Kostryna. Karą ma być śmierć zabójcy. Jako drugi przemawia Filon, opowiadając o tragicznej śmierci Aliny. I tu karą jest śmierć. Ostatnia przemawia Wdowa. Nie chce jednak wyjawić imienia wyrodnej córki, za co zostaje skazana na tortury. Umiera, nie wyjawiając tajemnicy. Balladyna po raz trzeci zasądza wyrok śmierci i w tym samym momencie ginie, rażona piorunem. EpilogDziejopis Wawel rozmawia z publicznością, która domaga się wyjaśnienia historii Balladyny. Wawel ocenia jej rządy jako mądre i sprawiedliwe, z czym nie zgadza się publiczność, która zarzuca mu pochopność sądów. Wawel próbuje wywieść ród Balladyny jeszcze z czasów starożytnych, a jej tragiczną śmierć tłumaczy starym przesądem ludowym, że trzeba bić w dzwony, gdy uderzają pioruny.

Wśród bohaterów "Balladyny"

Zanim przystąpisz do zadania pierwszego, przypomnij sobie czym jest i z jakich elementów składa się ŚWIAT PRZEDSTAWIONY. Wypisz elementy świata przedstawionego z "Balladyny" w zeszycie.

You can write an

Wykonaj następne zadanie.

Naciśnij mnie by przejść dalej...

Wykonaj następne zadania:

Naciśnij malinę by przejść dalej...

A w ramach pracy domowej wykonaj w zeszycie prosty rysunek przedstawiający Balladynę i Alinę.

Temat: Tragiczne konsekwencje biegania po lesie...

Zanim zaczniemy w ogóle coś robić, pomyślcie, co to są WARTOŚCI. Napisz w zeszycie polecenie do tego zadania --> A teraz spróbuj wyjaśnić, co to znaczy "tragiczny". --> ....................... (definicja sformułowana na lekcji ma trafić do zeszytu!) Gdy to zrobisz, przerysuj tabelkę i uzupełnij ją. --->

LOREM Ipsum dolor sit

Już przeszłość zamkniętaW grobach... Ja sama panią tajemnicy.

Balladyna

T: Fantastyka i historia, czyli legenda w "Balladynie".

Legenda to gatunek epiczny łączący w sobie elementy fantastyczne i historyczne. Słowo pochodzi z łaciny: legendae erant (opowieść o czynach) lub legere (czytać).

"Balladyna" to tragedia, garynek dramatyczny. Pełno w niej jednak nawiązań do polskich legend. Czy potrafisz je wskazać?

Wypisz w zeszycie elementy historyczne, fantastyczne i realistyczne w utworze. Zadanie na uśmiech pani Asi - czym różni się realizm od rzeczywistości; postać realistyczna od rzeczywistej?

Z czego składa się dramat?

Przepisz do zeszytu

Dobry uczeń wie, co to jest świat przedstawiony i z jakich elementów się składa...

Wskaż przykład tekstu głównego, didaskalii, dialogu... Wyjaśnij, co to jest monolog.

Symbolika ważna sprawa...

Przypomnij sobie czym jest symbol. Następnie przyjrzyj się zadaniu obok: Czy dostrzegłeś w utworze jakieś inne symbole?

T: Kobieta ambitna czy zbrodniarka?!

wyobraź sobie, że oto jesteś protokoloantem w sądzie. Musisz wypisać wszystko, co wiesz o balladynie i jej czynach... klknij w plakat obok, by przejść do następnej strony...

Pod tematem lekcji napisz "Sąd nad Balladyną"

a następnie takie podpunkty:

Dla każdego podpunktu zachowaj przynejmniej 3 linjki

• pochodzenie, rodzina
• wygląd, znaki szczególne
• charakter
• stosunek do siostry
• stosunek do matki
• stosunek do kochanków
• zbrodnie
• motywy zbrodni, skutki jej działania
• opinia oskarżyciela
• opinia obrońcy

Pamiętaj, żeby dodawać "zeznania" świadków. I nieważne, że Kirkor czy wdowa nie żyją, pisz tak jakbyś na czas sądu nad Balladyną przesłuchiwał żywych ludzi! Niech opowiedzą jak okrutna lub jak miłosierna była OSKARŻONA. Czy zdecydujesz się ją uniewinnić, czy skazać musisz UZASADNIĆ swoją decyzję!!! Na koniec wydaj wyrok i poczuj się jak Sędzia Najwyższy!

Ćwiczenie redakcyjne: Przyjrzyj się plakatom zapraszającym na przedstawienie teatralne sztuki Juliusza Słowackiego. Napiszcie, który z tych plakatów jest najciekawszy i najlepiej zachęca do obejrzenia widowiska. Wyjaśnijcie symbolikę widoczną na plakacie, do czego odwołują się namalowane przez artystów obrazy? do plakatów zjedź za pomocą strzałek góra/dół