"Dziady", część II

Read more

DZIADY, cz. 2 Adam Mickiewicz

Wysłuchaj słuchowiska nagranego na podstawie drugiej części ""Dziadów" Adama Mickiewicza. Zwróć uwagę na tworzywo, które buduje nastrój (efekty dźwiękowe, muzykę, operowanie głosem)

+info

Dramat romantyczny

Warstwa moralna

Świat przedstawiony

Co to za obrzęd?

Geneza "Dziadów

Przygotuj się na zdarzenia niewyjaśnione rozumem, wykraczające poza "mędrca szkiełko i oko", na spotkanie z postaciami z nierealnego świata. Romantycy pokochali wszakże słowa Szekspira: "Widzę. Gdzie? Przed oczyma duszy mojej”.

TEGO SIĘ NAUCZĘ:

Agnieszka Ptasiewicz

1. Geneza II część Dziadów powstała w latach 1820-1821 w Kownie i ukazała się w drugim tomie "Poezji" Adama Mickiewicza w 1823 roku. Obok niej w skład tego tomu weszły również: poemat "Grażyna. Powieść litewska", wiersz "Upiór" oraz IV cz. "Dziadów."

Temat: "Dziady" - skąd pomysł na utwór?

dziady dziad = przodek

2. Pochodzenie obrzędu

Uroczystość, zwana dziadami, obchodzona była w Dzień Zaduszny przez ludność Wielkiego Księstwa Litewskiego. Obrzęd ten, sięgający swymi korzeniami czasów pogańskich, nazywał się inaczej „ucztą kozła”. Było to prawdziwe misterium, któremu przewodniczył tak zwany „koźlarz” (albo „huslar”, „guślarz”), ktoś w rodzaju odprawiającego ceremonię kapłana i poety w jednej osobie. W czasie „uczty kozła” wywoływano dusze osób zmarłych, karmiono je i pojono, przynosząc im tym samym, jak powszechnie wierzono, ulgę oraz wysłuchiwano ich porad, nauk, ostrzeżeń. Celem obrzędu dziadów było ugoszczenie dusz i udzielenie im pomocy w pozyskaniu wiecznego szczęścia. Dusze karmiono kaszą, miodem, jajkami, kutią oraz częstowano... wódką. Biesiady/uczty przygotowywano na cmentarzach, przy grobach przodków oraz w przestrzeniach szczególnych – znaczących miejscach kultu, np. na wzgórzach, pod drzewami uznanymi za święte, przy kaplicach, które powstawały czasami w miejscach kultu pogańskiego.

WYJAŚNIAJĄCY RYTUAŁ

Wstęp

+info

Motto: „Są dziwy w niebie i na ziemi, o których ani śniło się waszym filozofom.” Zaczerpnięte z Hamleta Williama Szekspira. Wypowiada je Hamlet w akcie I, w scenie 5., bezpośrednio po ujawnieniu się ducha swego ojca. Gdy duch ojca znika, Hamlet chce opowiedzieć o tym niezwykłym spotkaniu i tajemnicy zdradzonej mu przez ojca swoim przyjaciołom – Horacemu i Marcellusowi. W trakcie rozmowy duch kilkakrotnie ujawnia swoją obecność w świecie żywych (krzyczy i zaklina przyjaciół syna), czym zadziwia Horacego i Marcellusa. Do nich właśnie zwraca się Hamlet słowami, które Mickiewicz wybrał jako motto II części Dziadów.

1. Czas akcji: 2. Miejsce akcji: 3. Prowadzący obrzęd: 4. Chór:

Temat: Ciemno i głucho...Świat przedstawiony w dramacie Mickiewicza.

pouczenie

prośba, wsparcie

kara

wina

sposób przywołania

Bohaterowie fantastyczni - 3 kategorie duchów (lekkie, ciężkie, pośrednie)

Zosia

Widmo

Aniołki

Bohaterowie fantastyczni - 3 kategorie duchów (lekkie, ciężkie, pośrednie)

Lud najczęściej wyobrażał sobie zmarłych w postaci ptaków — i taką właśnie postać przyjmują widma skrzywdzonych sług, poddanych Złego Pana - K ruk i Sowa. Odzwierciedlają winy swojego pana. Nie są widamami przyzywanymi.

Upiór, milczący Duch Młody...

Obejrzyj animację Gabi Bani inspirowaną "Upiorem". Jak animacja "rozmawia" z poematem Mickiewicza?

ELEMENTY CHRZEŚCIJAŃSKIE I POGAŃSKIE

Zastanów się, jak Mickiewicz łączy elementy chrześcijańskie i pogańskie?

FANTASTYKA I REALIZM

W jaki sposób w dramacie przenika się realizm i fantastyka?

MOTYW WINY I KARY

Rozważ, czy w dramacie Mickiewicza rodzaj kary jest zależny od winy popełnionej przez człowieka za życia?

Czas na refleksję...

Wypisz prawdy moralne, jakie wypowiada chór: Uzasadnij, dlaczego wypowiedzi chóru można nazwać pouczeniami moralno‑dydaktycznymi:

Temat: Kto może osiągnąć pełnię człowieczeństwa?

Argumentuj, kontrargumentuj, dyskutuj, spieraj się!

Czy prawdy moralne związane z etyką ludu są aktualne do dziś?

Która z prawd moralnych jest ci najlbliższa?

Czas na refleksję i argumentację:

Co łączy moralne prawdy wyrażone w "Dziadach" i "Balladynę"?

- TEKST DO WYSTAWIENIA NA SCENIE - DIALOGI- MONOLOGI - TEKST GŁOWNY - DIDASKALIA - PODZIAŁ NA AKTY I SCENY

Temat: "Dziady" jako dramat romantyczny.

DRAMAT - TO JUŻ WIESZ O DRAMACIE

obecność „przewodnika” kierującego akcją obecność chóru zasada trzech jedności - czasu, miejsca, akcji motywy mitologiczne brak elementów okropności i ohydy skromne didaskalia mało monologów, zamknięta kompozycja

"DZIADY"

"DZIADY" JAKO DRAMAT ROMANTYCZNY Z ELEMENTAMI DRAMATU ANTYCZNEGO

DRAMAT ANTYCZNY

- otwarta kompozycja -- fantastyka przenika się z realizmem - tajemniczość, irracjonalizm i groza - nawiązania do ludowości - złamanie zasady decorum (trzech jedności) - ważna rola monologów - wplatanie wypowiedzi lirycznych, partii epickich

"DZIADY"

"DZIADY" JAKO DRAMAT ROMANTYCZNY Z ELEMENTAMI DRAMATU ANTYCZNEGO

DRAMAT ROMANTYCZNY

Znasz tę grę? Wykorzystuje obrzęd dziadów.

"Dziady" w popkulturze

Znasz tę piosenkę? Nawiązuje do postaci i tekstu z "Dziadów"

+info

Nagraj/nagrajcie w grupie słuchowisko na podstawie dowolnego fragmentu "Dziadów"

Zaprojektuj grafikę inspirowaną "Dziadami". Sięgnij do Pixabay. Znajdź odpowiednie zdjęcie i dopasuj do niego jedno z pouczeń.

Zaprojektuj antyczną maskę żałobną.

WYZWANIE Wejdź w dialog z dramatem. Do wyboru jedno twórcze wyzwanie z banku zadań :)