Początki średniowiecza

POCZĄTKI ŚREDNIOWIECZA

Bizancjum w czasach świetności

Cesarstwo wschodniorzymskie = cesarstwo bizantyjskie/ Bizancjum

Na czele cesarstwa stał cesarz

Posiadał on nieograniczoną władzę

Był najwyższym wodzem

Ustanawiał prawa, które mógł dowolnie zmieniać

Uważano iż reprezentuje na ziemi Boga

Opierał swoje rządy na licznych urzędnikach oraz armii

Justynian I Wielki

Przyczynił się on do rozwoju chrześcijaństwa i zwalczał dawne kulty pogaństwa. Po śmierci został ogłoszony świętym. Za jego rządów zdobyto część terytoriów dawnego Imperium Rzymskiego, w tym Italię, północną Afrykę, południową Hiszpanię, Sycylię.

Konstantynopol

- Nowy Rzym

- centrum handlu i rzemiosła - na wzór Rzymu zbudowano tam forum, akwedukty, hipodrom, pałac cesarski oraz liczne kościoły, w tym słynną bazylikę Hagię Sophię - styl bizantyjski- dekoracje i bogactwo kolorów, stosowano kopuły, arkady - pojawiły się również freski- malowidła na ścianach oraz mozaiki- dzieła wykonane z tysięcy drobnych różnokolorowych kamyków

Hagia Sophia

Osiągnięcia

naukowe

- kodeks Justyniana- zebrano i spisano wszystkie dotychczasowe prawa rzymskie (12 ksiąg, 4600 przepisów prawnych) - rozwijano matematykę, geografię, historię, astronomię - w szkołach czytano dzieła antycznych autorów

Mieszkańcy cesarstwa wschodniorzymskiego uważali się za spadkobierców Imperium Rzymskiego. Nazywali samych siebie Rzymianami, choć większość z nich posługiwała się językiem greckim.

Upadek Konstantynopola

W 1453 roku armia Turków rozpoczęła oblężenie miasta. Konstantynopol był atakowany jednocześnie od lądu i morza. Wróg zdobył stolicę, a ostatni cesarz bizantyjski zginął w trakcie walk.

395r.

1453r.

527-565r.

Podział cesarstwa rzymskiego

Panowanie cesarza Justyniana

zdobycie Konstantynopola przez Turków, koniec średniowiecza, początek nowożytności

Arabowie i początki islamu

Kim byli Arabowie?

Mahomet

- ogłosił się prorokiem (wysłannikiem bożym) - zaczął głosić iż jest jeden Bóg, po arabsku Allach - islam (poddanie się woli bożej) religia stworzona przez Mahometa - 622r.- Mahomet ucieka z Mekki do Medyny, rok ten został uznany przez muzułmanów za początek nowej ery, od tego wydarzenia wyznawcy islamu zaczęli liczyć lata

Zasady islamu

Koran- święta księga islamu, określa nie tylko prawdy wiary, ale również przepisy dotyczące życia codziennego muzułmanów

5 filarów islamu: 1. Publiczne wyznanie wiary 2. modlitwa 5 razy dziennie 3. jałmużna 4. post 5. pielgrzymka do Mekki

Dżihad- obowiązek umacniania wiary, rozumiany przez muzułmanów jako walka zbrojna

Osiągnięcia Arabów

• cyfry arabskie
• rozwój matematyki
• rozwój medycyny
• alchemia
• stal damasceńska
• docierały na nasz kontynent dzięki Arabom papier, porcelana, wyroby rzemiosła artystycznego
• na język arabski tłumaczono dzieła starożytnych

Arabeska- charakterystyczny dla krajów muzułmańskich sposób zdobienia wykorzystujący wzory roślinne i geometryczne.

NOWE PAŃSTWA W EUROPIE

Powstanie państwa Franków

Frankowie pod panowaniem Chlodwiga z dynastii Merowingów stworzyli na terenie Galii własne państwo

Majordomowie rządzili w państwie, mimo że nie byli władcami, lecz urzędnikami

Takim majordomem był Pepin Mały

W 751 roku pozbawił on tronu króla z dynastii Merowingów i przejął władzę królewską

Zapoczątkował on nową dynastię - Karolingów

Panowanie Karola Wielkiego

Synem Pepina Małego był Karol Wielki. - znacznie rozszerzył granice państwa Franków - niketóre obszary przekształcono w marchie - rozwój nauki i kultury - przy kościołach i klasztorach powstawały szkoły

800r.- koronacja Karola Wielkiego

Tekst źródłowy s.116

Podział państwa

Franków

843r.- traktat w Verdun (państwo Karola Wielkiego zostało podzielone na trzy części między jego wnuków)

1. Lotar został cesarzem i otrzymał część środkową. 2. Ziemię położone na wschodzie zostały przekazane Ludwikowi zwanemu później Niemieckim. 3. Część zachodnią otrzymał najmłodszy z braci- Karol Łysy 4. Młodsi bracia mieli uznawać nad sobą zwierzchnictwo Lotara. Z wydzielonych części w przyszłości powstały Niemcy, Francja i Włochy.

Od 962 roku król Niemiec Otton I nosił tytuł cesarza rzymskiego. Od tego czasu korona cesarska należała do władców Rzeszy Niemieckiej.

Konflikt papiestwa

z cesarstwem

W X wieku w Europie chrześcijaństwo bardzo się różniło. Było widać róznice między chrześcijanami obrządku wschodniego i zachodniego. Do tego doszła rywalizacja papieża i patriarchy Konstantynopola.

1054r.- wielka schizma wschodnia

Schizma- podział chrześcijaństwa Patriarcha nakazał zamknięcie kościołów obrządku zachodniego w Konstantynopolu. W odpowiedzi papież nałożył na niego ekskomunikę (klątwę). Patriarcha odpowiedział tym samym. Przesądziło to o rozłamie, który trwa do dziś. Wschodni chrześcijanie nazywani są prawosławnymi, a zachodni, uznający władzę papieża, to katolicy.

Spór o inwestyturę

Inwestytura- prawo do decydowania o wyborze dostojników kościelnych, głównie biskupów.

Papież rzuca klątwę na cesarza. Oznaczał ona, że poddani mogli wypowiedzieć mu posłuszeństwo

Działalność papieża zaniepokoiła cesarza Henryka IV. Skłonił on biskupów niemieckich do buntu przeciwko papieżowi.

W 1077 roku cesarz udał się do Włoch, do Canossy, gdzie okazał pokorę wobec papieża. Papież zgodził się cofnąć klątwę. Henryk powrócił do Niemiec, gdzie rozprawił się z buntownikami. Następnie znów udał się do Włoch i wygnał z Rzymu Grzegora VII.

Papież Grzegorz VII dążył do zreformowania Kościoła i wyzwolenia duchowieńśtwa spod władzy osób świeckich.

Ostatecznie spór między papiestwem a cesarstwem zakończyło podpisanie konkordatu w Wormacji w 1122 roku.

Wyprawy krzyżowe

Już w pierwszych wiekach średniowiecza Europejczycy coraz chętniej wyruszali na pielgrzymki do Ziemi Świętej.

Papieskie wezwanie

W 1095 roku papież Urban II zwołał w Clermont we Francji synod. Papież zwrócił się do zebranych z apelem o wyzwolenie Ziemi Świętej z rrąk Turków.

Znakiem rozpoznawczym ,,wyzwolicieli" Ziemi Świętej miał być krzyż. Stąd nazwa krucjaty lub wyprawy krzyżowe. Ich uczestników nazywamy krzyżowcami.

Tekst źródłowy str.123

Krucjaty

1096r.- pierwsza krucjata 1291r.- ostatnia twierdza krzyżowców Akka została zdobyta przez muzułmanów

Zakony

rycerskie

- templariusze - joannici - krzyżacy

Skutki krucjat

poznanie przez Europejczyków zdobyczy kultury arabskiej

pogorszenie stosunków między światem chrześcijańskim a muzułmańskim

powstanie zakonów rycerskich

osłabienie Bizancjum

07 Lorem ipsum

08 Lorem ipsum