TYPY ZDAŃ

Wypowiedzenie - przypomnienie wiadomości

Notatka do zeszytu + ćwiczenia

TYPY WYPOWIEDZEŃ

1. Oznajmujące (zakończone kropką) Przykłady: Lubię grać w piłkę. Ania nienawidzi chodzić do szkoły. Krzysiek grał wczoraj w siatkówkę. 2. Pytające (zakończone znakiem zapytania) Przykłady: Pójdziesz ze mną do kina? Zagramy w karty? Zaczekasz na mnie?

3. Rozkazujące (zakończone wykrzyknikem) Przykłady: Umyj to! Posprzątaj ten pokój! Wyjdź z psem!

POĆWICZ: TO ZDANIE JEST OZNAJMUJĄCE, PYTAJĄCE CZY ROZKAZUJĄCE?

1. Kasia lubi chodzić z Anią do kina. 2. Zrób to! 3. Czwartoklasiści wczoraj byli w kinie, film okazał się być dość dziwny. 4. Wyjdź z psem! 5. Padał wczoraj deszcz? 6. Jak się czujesz? 7. Ostatnio przeczytałam najlepszą książkę pod słońcem, przeczytasz też?

• KLIKNIJ W KÓŁECZKO!

WYPOWIEDZENIE

WSKAZÓWKI, JAK ROZRÓŻNIĆ WYPOWIEDZENIA: Odszukaj w tekście orzeczenie (czasownik), zastanów się, czy możesz określić KTO wykonał daną czynność, jeśli będziesz miał pewność, kto ją zrobił, na pewno będzie to ZDANIE, jeśli jednak nie będziesz w stanie określić jaka osoba wykonuje daną czynność to będziesz miał do czynienia z RÓWNOWAŻNIKIEM ZDANIA. PRZYKŁADY: 1. Zbudował dom. ---> Kto go zbudował? ---> ON = ZDANIE 2. Zbudowano dom. ---> Kto go zbudował? ---> Nie wiadomo. = RÓWNOWAŻNIK ZDANIA

JAK ROZRÓŻNIĆ WYPOWIEDZENIE?

POĆWICZ. KTÓRE TO ZDANIE, A KTÓRE TO RÓWNOWAŻNIK ZDANIA?

1. Zbudowano dom. 2. Wczoraj posprzątano całe mieszkanie na błysk. 3. Ania kupiła w sklepie bułki. 4. Krzysiek nie chciał czytać tych wszystkich książek. 5. Wystrzelono rakety w kosmos w zeszłym tygodniu. 6. Maciek rozbił babci wazon z kwiatami. 7. Zastrzelono złodzieja. 8. Wydrukowana pozew. 9. Sprawa została rozstrzygnięta. 10. Roztopiono lód.

podział zdania

Pojedyncze (takie, które zawiera jedno orzeczenie, jeden czasownik) Złożone (takie, które zawiera więcej niż jedno orzeczenie, więcej niż jeden czasownik)

Zdanie pojedyncze może być rozwinięte i nie rozwinięte.

To zdanie jest pojedyncze czy złożone?

Zdanie złożone może być współrzędnie i podrzędnie.

NIEROZWINIĘTE wtedy, gdy zdanie składa się tylko z podmiotu (rzeczownika) i orzeczenia (czasownika). Pada deszcz. Słońce świeci. Kasia śpi. ROZWINIĘTE wtedy, gdy zdanie składa się również z dopełnienia, przydawki lub okolicznika. (czyli jest rozwinięte) Krzysiek gra na komputerze. (na komputerze, dlatego zdanie jest rozwinięte)

Zdania złożone współrzędnie będą połączone ze sobą opowiednimi spójnikami. (O tym w dalszej części prezentacji) Zdania złożone podrzędnie, to zdania, których treść rozwija zdanie nadrzędne. (O tym będziemy się uczyć w przyszłym dziale)

• Ania zmywa naczynia.
• Krzysiek gra na komputerze.
• Mama posprzątała pokój i ugotowała obiad.
• Bartek jeździł na rowerze i złamał nogę.
• Ogrodnik sadził rośliny.
• Hania śpiewała i grała na instrumencie.

Poćwicz: zdanie rozwinięte czy nierozwinięte?

1. Kasia poszła na spacer. 2. Kasia biegła. 3. Ala tańczyła w przedstawieniu. 4. Klara śpiewała. 5. Pada deszcz. 6. Padał deszcz w piątek i w sobotę. 7. Mateusz grał w gry przez cały weekend. 8. Mateusz gra. 9. Ola śpi. 20. Ola spała cały dzień.

+info

Typy zdań złożonych współrzędnie

Aby rozróżnić od siebie każde zdanie, należy odszukać w zdaniu spójnik. Każdy typ zdania ma odpowiednio dobrane spójniki. Bedą one zapisane w zdaniu kolorem czerwonym.

ŁĄCZNE

PRZECIWSTAWNE

SPÓJNIKI: ale, lecz, jednak, natomiast, zaś, a ___> ........ <___ Planujemy piknik, ale podobno ma padać. Turyści byli już zmęczeni, lecz nie żądali postoju. Agata bardzo lubiła jeść lody, jednak ostatnio często chorowała.

WYNIKOWE

ROZŁĄCZNE

• SPÓJNIKI: i, oraz

____................ ____ Odrobię pracę domową i wyjdę na dwór. Pooglądam telewizję oraz wypiję herbatę.

SPÓJNIKI: albo, lub, bądź, czy____<.............>_____ Pogram w piłkę albo pooglądam telewizję. Pójdę do domu lub do Jasia. Zjem loda bądź ciastko. Pooglądać bajkę czy pójść spać.

SPÓJNIKI: więc, toteż, dlatego, zatem ___> ....... >___ Zrobiliśmy zakupy, więc niczego nam nie zabrakło. Dzisiaj dobrze się wyspałem, dlatego wstałem wcześniej.

podsumowanie, zobacz film

ćwiczenia wykonaj ćwiczenia z poniższej prezentacji, kliknij w kółeczko na środku, aby przeniesło Cię do innej prezentacji, odśwież swoje wiadomości i wykonaj ZADANIA, które są umieszczone na jej końcu, powodzenia!

Dziękuję.

• Pamiętaj o notatce do zeszytu.

EK