TOPR - historia

TOPR - Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe

Marcelina Pawlak TiR I rok

Pomysłodawcami powołania do życia organizacji, która ratowałaby ludzi w górach byli: Mariusz Zaruski oraz Mieczysław Karłowicz.

Idea po raz pierwszy przebiła się do mediów, w 1907 roku, gdy pochyliła się nad nią redakcja czasopisma “Taternik”. Opór władz austriackich spowodował, iż wówczas nie było szans na rejestrację takiej organizacji.

Team

Thankfulness

Ratownicy TOPR w Zakopanem. Lata 30 ubiegłego wieku - zdjęcie pochodzi z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Grupa stałych i służących zawsze pomocą osób wokół Zaruskiego: Klimek (Klemens) Bachleda, Józef Lesiecki, Stanisław Barabasz, Stanisław Zdyba, Henryk Bednarski, Gustaw Kaleński.

Mariusz Zaruski i pierwsi ratownicy

02

03

Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, określane skrótem T.O.P.R. zostało powołane do życia w 1909r. przez galicyjskie Namiestnictwo we Lwowie, jako czwarta na świecie (po szwajcarskiej, węgierskiej i tyrolskiej) organizacja ratownictwa górskiego. Siedzibą stało sie Zakopane, strukturę organizacyjną określał Statut Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego z 1909 roku, działało na prawach Stowarzyszenia. W pierwszej kadencji prezesem został Kazimierz Dłuski, ale była to osoba głównie reprezentatwyna, najważniejszy jest naczelnik, czyli osoba, której podlegają ratownicy, a tą osobą został Mariusz Zaruski.

Klemens (Klimek) Bachleda, ratownik TOPR. Reprodukcja fotografii M. Karłowicza z 1906 r. przedstawiająca widok z Pośredniej Grani na Lodowy - zdjecie pochodziz archiwum Narodowego Archiwum Cyfrowego

Ja niżej podpisany Marjusz Zaruski w obecności Prezesa T.O.P.R WP. Dra Kazimierza Dłuskiego oraz świadka WP. Władysława Janowicza dobrowolnie przyrzekam pod słowem honoru, że póki zdrów jestem, na każdą [dopisane odręcznie] prawdziwą wiadomość o wypadku w Tatrach bez względu na porę roku, dnia i stan pogody udam się w góry w celu poszukiwań zaginionego i niesienia mu pomocy; postanowienia statutu Pogotowia i regulaminu dla członków czynnych będę wykonywał ściśle obowiązki swe będę pełnił sumiennie i gorliwie, pamiętając, że od mego postępowania zależnem być może życie ludzkie. W zupełnej świadomości przyjętych na się trudnych obowiązków i na znak dobrej swej woli powyższe przyrzeczenie przez podanie ręki Prezesowi potwierdzam.

…pełnią swój obowiązek w zasadzie bezpłatnie, za zwrotem jednak wydatków w czasie wyprawy przez nich poniesionych, które zwrócić ma poszkodowany lub jego rodzina, w razie ich niezamożności Towarzystwo, o ile rozporządzać będzie na ten cel funduszami"

Mariusz Zaruski (z prawej) i ratownicy Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Archiwum Muzeum Tatrzańskiego

System "czynności ratunkowych" utworzonych przez Zaruskiego: musztra, komendy wydawane trąbką i słownie, sygnały tatrzańskiego telegrafu wzrokowego zasad poszukiwania poszkodowanych itd.

Pierwszą akcją odnotowaną w Księdze Wypraw Ratunkowych, a otwierającą rozdział działalności ratunkowej TOPR-u, była wyprawa po niemieckiego turystę dr Ernesta Weissa 6 VI 1909 r.

W roku 2019 Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe obchodziło 110 rocznicę swojego istnienia. Chociaż na przestrzeni dekad zmieniały się nazwy (w roku 1940 niemiecki okupant przemianował organizację na Freiwillige Tatra Bergwacht, a w 1952 władze PRL z TOPR-u zrobiły GOPR), ludzie oraz ubiór i sprzęt, słowa przysięgi były i wciąż są aktualne.

https://menway.interia.pl/historia/news-110-lat-topr-tragedia-ktora-przyspieszyla-powstanie-pogotowi,nId,3304495,nPack,2

https://wspinanie.pl/2009/11/z-okazji-100-lecia-topr-na-kazde-wezwanie-naczelnika/

https://portaltatrzanski.pl/wiedza/historia/topr-dawniej-i-dzis,896

http://www.topr.pl/organizacja-topr/archiwum/318-150-rocznica-urodzin-mariusza-zaruskiego

https://8a.pl/8academy/topr-historia-i-wspolczesnosc/

"Turystyka aktywna Polaków pod zaborem austriackim w dobie autonomii galicyjskiej - 1867 - 1914" - Małgorzata Orlewicz - Musiał

Dziękuje za uwagę!