Dziady IV

Adam Mickiewicz

Dziady IV

Cykl lekcji

Cele lekcji

Podręcznik strona 118

• Znam genezę utworu
• Wskazuję wątki biograficzne
• Określam czas i miejsce akcji
• Charakteryzuję bohaterów
• Omawiam romantyczny obraz kobiety i miłości

Maryla Wereszczakówna

Romantyczna miłość Mickiewicza

„Poznałem pannę Wereszczakównę dwa dni temu. (…) Ma lat około osiemnastu, ale zdaje się, mniej; nieszpetna, mówi po francusku i niemiecku – gra i śpiewa nieosobliwie – i posagu 20 tysięcy”

Mickiewicz czuje WELTSCHMERZ!

"Sed diam noumy nibh euismod tincidunt ut laoret dolore magna aliquam erat volutpat"

- na pożegnanie Maryla ofiarowuje mu gałązkę jodły i pożegnalny list

Dziady II

• Chronologicznie pierwsze
• Kaplica - dzień zaduszny
• Duchy ciężkie, średnie, lekkie
• Upiór - między światem martwych a żywych, samobójcza śmierć, nieszczęśliwa miłość
• Problematyka - zbrodnia i kara, nieszczęśliwa miłość

Dziady IV

• Dziady wileńsko - kowieńskie (II i IV)
• Napisane między 1820- 1823
• Wydane w 1823
• Czas akcji: Dzień Zaduszny (3h (21.00-24.00 - trzy części: godzina miłości, rozpaczy i przestrogi)
• Miejsce akcji: mieszkanie grekokatolickiego księdza

Gatunek

DRAMAT ROMANTYCZNY - zasada trójjedności - fragmentaryczność. achronologia - romantyczna kreacja bohatera - złamanie zasady decorum - nie ma podziału na akty i sceny

Fabuła

Dziady IV

,,Na świecie jeszcze, lecz już nie dla świata! Cóż to za człowiek? - Umarły"

Jaki jest status ontologiczny Gustawa?

Jak trup samotny, obok weselnego tłumu, Leżałem na zroszonej gorzkim płaczem darni: Sprzeczność ostatnich w świecie pieszczot i męczarni! Przebudzony, ujrzałem krwawy promyk wschodu. Czekam chwilę: już nigdzie blasku, ani szumu. Ach, ta chwila jak piorun, a jak wieczność długa! Na strasznym chyba sądzie taka będzie druga!

Trzy rodzaje śmierci

• śmierć naturalna
• "śmierć" z miłości - nieszczęśliwie zakochany umiera dla świata
• wieczna (duchowa) - wieczne potępienie

Tą śmiercią może ja umrę, dzieci; Ciężkie, ciężkie moje grzechy!

Historia miłości

Godzina miłości

Godzina rozpaczy

Rozpamiętywanie tragedii

Rozpoznanie Gustawa w Pustelniku

Bicie zegara, pianie koguta, zgaśnięcie świecy

Refleksja filozoficzna/ prośba o przywrócenie dziadów

Godzina przestrogi

Główny bohater - co o nim wiemy?

Udowodnij, że bohater reprezentuje typ bohatera werterowskiego

Romantyzm vs oświecenie

Ksiadz

Gustaw

"Kobieto! Puchu marny! Wietrzna istoto"

W jaki sposób Pustelnik przedstawia ukochaną?

1. Rozmowa Gustawa z Księdzem

LOREM IPSUM

1. Dlaczego Cierpienia młodego Wertera i Żywot Heloizy Gustaw nazywa książkami zbójeckimi i do czego skłoniła go ich lektura? 2. Jak doszło do tego, że Gustaw się zakochał? 3. Jak Gustaw określa udział kobiety w procesie zakochania?

A ty sercem oziębłym, obojętną twarzą, Wyrzekłaś słowo mej zguby I zapaliłaś niecne ogniska, Którymi łańcuch wiążący nas pryska, Które się wiecznym piekłem między nami żarzą, Na moje wieczne męczarnie! Zabiłaś mię, zwodnico! Nieba cię ukarzą, Sam ja... nie puszczę bezkarnie, Idę, zadrżyjcie, odmieńce! (dobywa sztylet i z wściekłą ironią) Błyskotkę niosę dla jasnych panów! Ot, tym wina utoczę na ślubne toasty... Ha! wyrodku niewiasty! Śmiertelne ścisnę wokół szyi twojej wieńce! Idę jak moję własność do piekła zagrabić

Jak zakończył się związek Gustawa?

Romantyczny obraz miłości

• Czym dla Gustawa jest miłość?
• Czym dla Gustawa jest małżeństwo?
• Kogo Gustaw obwinia za swój los?

Kto miłości nie zna, ten żyje szczęśliwy, I noc ma spokojną, i dzień nietęskliwy…

Romantyczny obraz miłości

• Czym dla Gustawa jest miłość?
• Czym dla Gustawa jest małżeństwo?
• Kogo Gustaw obwinia za swój los?

Kto miłości nie zna, ten żyje szczęśliwy, I noc ma spokojną, i dzień nietęskliwy…

Prawdziwa miłość zdarza się tylko raz w życiu

Na próżno! jedna tylko iskra jest w człowieku, Raz tylko w młodocianym zapala się wieku Odtąd wszystkich spraw moich, chęci, myśli panią, Ach, odtąd dla niej tylko, o niej, przez nią, za nią! Jej pełne dotąd jeszcze wszystkie okolice: Tu po raz pierwszy boskie obaczyłem lice, Tu mnie pierwszej rozmowy uczciła wyrazem, Tutaj na wzgórku, Russa czytaliśmy razem Każde wzruszenie moje natychmiast ją wzruszy, Każdy przyostry wyraz zadraśnie; Od cienia smutku mego jej wesołość gaśnie: Tak znaliśmy nawzajem czucia naszej duszy, Co jedno pomyśliło, już drugie odgadło. Całą istnością połączeni ścisło, Spojrzawszy tylko na twarzy zwierciadło, Serce nasze w czystym widzieliśmy stoku, Jakie tylko uczucie na mych oczach błysło, Natychmiast lotem promyka Aż do jej serca przenika, I na odwrót błyszczy w oku. Ach tak! tak ją kochałem!

Przestrzeń postrzegana przez pryzmat miłości

Kochankowie - dwie połówki całości, wybrane przez Boga

Miłość = duchowa jedność kochanków

Czy warto kochać miłością romantyczną, nawet jeśli przysp ona człowiekowi cierpień?

,,Kto za życia choć raz był w niebie, ten po śmierci nie trafi od razu''

Jak rozumiesz słowa Gustawa?