Pieśń świętojańska o sobótce

JAN KOCHANOWSKI PIEŚŃ ŚWIĘTOJAŃSKA O SOBÓTCE - PANNA XII

Miasto czy wieś?

Jesteś uczestnilkiem dyskusji, podczas której swoje argumenty prezentują zwolennicy życia w mieście i miłośnicy życia wiejskiego. Zapisz po dwa argumenty dla każdej ze stron dyskusji.

SOBÓTKA

Przeczytaj i

Na podstawie zdobytych informacji uzupełnij notatkę

Sobótka - dawne pogańskie święto, przypada ...................., w noc letniego przesilenia. Nazywano ją również ...................i ........................W trakcie przygotowań zbierano ....................... i przygotowywano ...................... oraz ......................... Na początku rozpalano ....................., wokół którego ............................, .......................... i ........................... przez nie. Dziewczęta puszczały na wodę .................... i w ten sposób wróżyły sobie .................................. Ciekawym zwyczajem było poszukiwanie .............. ...................., który dawał .......................... i ........................... Niestety niełatwo go było znaleźć.

"Pieśń świętojańska o sobótce"

To w zasadzie nie jedna a cykl pieśni wydanych już po śmierci poety a napisanych w Czarnolesie. Dwanaście pieśni jest śpiewanych przez odświętnie przybrane dwanaście panien. Zawierają pochwałę spokojnego, wiejskiego życia oraz walorów miłości małżeńskiej i cudownej mocy poezji.

Zapoznaj się z tekstem pieśni Panny XII

Teraz czytaj sam. Korzystaj z objaśnień, aby uzupełnić notatkę.

Wsi spokojna, wsi wesoła, Który głos twej chwale zdoła? Kto twe wczasy, kto pożytki Może wspomnieć zaraz wszytki?

Człowiek w twej pieczy uczciwie Bez wszelakiej lichwy żywie; Pobożne jego staranie I bezpieczne nabywanie

Inszy sie ciągną przy dworzeAlbo żeglują przez morze Gdzie człowieka wicher pędzi, A śmierć bliżej niż na piędzi

Najdziesz, kto w płat języka dawa, A radę na funt przedawa; Krwią drudzy zysk oblewają, Gardła na to odważają.

Oracz pługiem zarznie w zięmię; Stąd i siebie, i swe plemię, Stąd roczną czeladź i wszytek Opatruje swój dobytek.

Jemu sady obradzają, Jemu pszczoły miód dawają; Nań przychodzi z owiec wełna I zagroda jagniąt pełna

On łąki, on pola kosi, A do gumna wszytko nosi. Skoro też siew odprawiemy, Komin wkoło obsiędziemy.

Tam już pieśni rozmaite, Tam będą gadki pokryte, Tam trefne plęsy z ukłony, Tam i cenar, tam i goniony

A gospodarz wziąwszy siatkę, Idzie mrokiem na usadkę Albo sidła stawia w lesie; Jednak zawżdy co przyniesie

W rzece ma gęste więcierze, Czasem wędą ryby bierze; A rozliczni ptacy wkoło Ozywają sie wesoło.

Stada igrają przy wodzie, A sam pasterz, siedząc w chłodzie, Gra w piszczałkę proste pieśni; A faunowie skaczą leśni

Zatym sprzętna gospodyni O wieczerzej pilność czyni, Mając doma ten dostatek, Że sie obejdzie bez jatek

Ona sama bydło liczy, Kiedy, z pola idąc, ryczy, Ona i spuszczać pomoże; Męża wzmaga, jako może.

A niedorośli wnukowie, Chyląc sie ku starszej głowie, Wykną przestawać na male, Wstyd i cnotę chować w cale

Dzień tu, ale jasne zorze Zapadłyby znowu w morze, Niżby mój głos wyrzekł wszytki Wieśne wczasy i pożytki.

GATUNEK

PIEŚŃ - utwór stroficzny o regularnej budowie i wyrazistym rytmie, który jest oparty na jednakowej liczbie sylab w wersach i stałym układzie rymów. W pieśniach często występują refren oraz powtórzenia.

NOTATKA

Osoba mówiąca zwraca się do ..........., nazywa ją .................... i ....................... Życie na .................. daje poczucie .................. Mieszkańcy są .................... i .................... Ciężką .................. zapewniają byt sobie i rodzinie. Mężowi pomaga ....................., która ............................... i dba o .......................... Dzieci przyzwyczajone do ........................ życia są ........................... i szanują ............................ Po pracy przychodzi czas na ......................, .......................... i ............................. Zalet ................. jest tyle, że nie sposób ich wszystkich wymienić.

Środki artystyczne

1. "Wsi spokojna, wsi wesoła, " - 2. "niedorosli wnukowie" - 3. "Kto twe wczasy, kto pożytki Może wspomnieć zaraz wszytki?" - 4. "Jemu pszczoły miód dawają" - 5. "Tam już pieśni rozmaite, Tam będą gadki pokryte, Tam trefne plęsy z ukłony, Tam i cenar, tam i goniony " - 6. "...człowieka wicher pędzi" -

RYMY

"Za tym sprzętna gospodyni a O wieczerzej pilność czyni, a Mając doma ten dostatek, b Że sie obejdzie bez jatek. " b

1. Układ rymów: aa, bb - nazwij ten rodzaj rymów - 2. Rodzaj rymów: wielosylabowe - nazwij ten rodzaj rymów -

Archaizmy

Wypisz z tekstu 5 przykładów archaizmów i wyjaśnij je