biologia

TRANSPORT PRZEZ BŁONY BIOLOGICZNE

start

Index

passive transport

osmosis active transport

SIMPLE DIFFUSION

ATP types conjugaled transport exocytosis liposomes

Facilitated diffusion bulk transport endocitosis

Transport bierny-Passive transport

1.Tranasport bierny nie wymaga nakładu energii metabolicznej. Wiele jonówi małych cząsteczek przechodzi przez błony biernie, na zasadzie dyfuzji.

Dyfuzja prosta - Simple difusion

• Jeśli substancje przenikają bezpośrednio przez dwuwarste lipidową to mamy do czynienia z dyfuzją prostą.
• Dyfuzja prosta zachodzi zgodnie z gradientem stężeń więc nie wymaga nakładu energii.

• Małe, pozbawione ładunku elektrycznego (niepolarne) cząsteczki takie jak 0 i O2, przenikają przez błonę zgodnie z gradientem stężeń.

dyfuzja wspomagana-facilitated diffusion

Kanałowe-jony, aminokwasy, cukry proste, -odbierają i zamykają się w reakcji na bodźce,

• Dyfuzja ułatwiona zachodzi zgodnie z gradientem stężeń.
• Błona staje się przepuszcalna dla rozpuszczonej substancji polarnej lub jonowej. Dzięki specyficznemu białku transportującemu substancje moga być transportowane z wnętrza komórki na zewnątrz, ale zawsze z obszaru o większym stężeniu do obszaru, o mniejszym.

Nośnikowe-przykładem jest glukoza, -przenoszą pasujące kształtem cząsteczki,

transport aktywny/ czynny- active transport

• Zachodzi ze środowiska o mniejszym steżeniu substancji rozpuszczonych do środowiska o ich większym stężeniu wbrew różnicy stęzeń
• Wymaga nakładu energii.
• Zachodzi z udziałem białek błonowych.

białka nośnikowe

pompa

Osmoza- osmosis

Osmoza jest odmianą dyfuzji prostej, która polega na przenikaniu wody przez błonę biologiczną. -Woda przenika do komórki przez kanały(akwapuryny) i na skutek zjawiska osmozy, -Z roztworu o niższym( hipotonicznego) do roztwory o wyższym stężeniu( hipertonicznego) -Różnica stężeń powoduje powstanie cieśnienia osmotycznego, -Ze względu na wywoływanie ciśnienie, roztwory dzielimy na 3 typy:

Komórki zwierzęce:-roztwór izotoniczny (takie samo ciśnienie osmotyczne, woda przepływa w obydwie strony) - roztwór hipotoniczny/hipertonic solution (niższe ciśnienie osmotyczne komórki chłoną wodę, mogą pęknąć(brak ściany komórkowej), -roztwór hipertoniczny/hipertonic soltion (wyższe ciśnienie osmotyczne, komórka się odwadnia, może się rozpaść). Komórka roślinna: -roztwór izotoniczny(tak samo jak u zwierząt), -roztwór hipotoniczny(komórka się powiększa, ale nie pęka, bo chroni ją ściana komórkowa), -roztwór hipertoniczny(komórka oddaję wodę z cytozolu oraz wakuoli następuje skurczenie się protoplastu, zaczyna on odstawać od ściany - zjawisko plazmolizy),

rodzaje ATP

• Adenozinotrifosforan (ATP) to organiczny związek chemiczny zbudowany z adenozyny z przyłączoną wiązaniem estrowym gr. trifosforanową.
• Jeśli gr.foforanowa składa się z dwóch cząsteczek forsforu jest to ADP.
• Jeżeli gr.fosforanowa składa się z jednej cząsteczki fosforu jest to AMP.

Transport sprzężony- Conjugated transport

• transport który moga prowadzić mogą białka nośnikowe oraz pompy
• transportowane są tu cząsteczki w sposób zależny od siebie, oznacza to, że jeżeli cząsteczka jednej substancji zostaje przeniesiona to cząsteczka drugiej substancji także
• wyróżniamy:

• antyport
• czyli transport dwóch cząsteczek różnych substacji w przeciwnych kierunkach przez błone

• symport
• czyli transport 2 cząsteczek różnych substancji z jednej strony błony na drugą

transport pęcherzykowy- Bulk transport

• polega na transporcie substancji za pomocą pęcherzyków z utworzonych fragmentów błon biologicznych
• zachodzi ona zarówno mięgdzi komórką a środowiskiem jak i między poszczególnymi kompartmentami komórki
• substancje transportowane są otaczane błonami co powoduje powstawanie pęcherzyków
• transport ten zachodzi kiedy transportowany ładunek jest zbyt duży i nie może on sie przedostać przez białka transportujące
• powoduje on zmiany strukturalne błony ( kiedy pęcherzyki powstają to błona ubywa, a kiedy zlewają się to błona przybywa.

Endocytoza-endocitosis

Jest to rodzaj transportu pęcherzykowego, w którym substancje trafiaja z otoczenia do komórki w pęcherzykach powstałych z błony biologicznej. Zawartość pęcherzyka rozkładana jest przez enzymy .

Fagocytoza-sposób trawienia dużych cząsteczek w fagosomie(lizosom przyłączony do pęcherzyka).

Pinocytoza-płyny i małe cząsteczki(wraz z pęcherzykiem=ubytek błony)

oby dwa rodzaje służą komórce jako sposób odzywiania*

Egzocytoza-exocytosis

-Usuwanie zbędnych produktów z komórki,-Sposób rozbudowania błon( np. po procesie endocytozy) - transport polega na przenoszeniu ładunku z wnętrza komórki do jej otoczenia.

LIPOSOMY- LIPOSOMES

• Małe fosfolipidowe pęcherzyki
• zlewają się z błonami biologicznymi
• wypełnia je wodny roztwór okreslonych substancji
• mogą transportować leki hydrofilowe, leki w postaci krystalicznej lub małe cząsteczki kwasów nukleinowych
• stosowane sa w różnych nowoczesnych terapiach

Thanks!

źródła fotografie- google grafika treść: podręcznik nowa era "Biologia na czasie", Biologia Campbella oraz "Biologia" prof. C. Villeego

wykonali Jan Nowak, Marta Ratajczak i Klaudia Rzepka