Ochrona praw człowieka i system strasburski

Ochrona praw człowieka w Polsce i system strasburski

START

Prawo do sądu

Zgodnie z Konstytucją RP każdy ma możliwość dochodzenia swoich praw w sądzie.

Jak Pan(i), ogólnie rzecz biorąc, ocenia działanie wymiaru sprawiedliwości w Polsce?

• Nie wolno nikomu zamykać drogi do wystąpienia do sądu w celu obrony swoich praw
• Każdy musi mieć dostęp do niezależnego, bezstronnego i niezawisłego organu, do którego może się zwrócić o rozstrzygnięcie swojej sprawy
• Procedura sądowa musi spełniać wymogi sprawiedliwości i jawności
• Każda sprawa rozpatrywana rzed sądem powinna zakończyć się wydaniem wiążącego prawnie rozstrzygnięcia

Badania CBOS, 2017

Prawo do zaskarżenia i do wynagrodzenia za szkodę

Na mocy artykułu 77 Konstytucji RP każda osoba podlegająca władzy na terenie RP ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została wyrządzona przez organy władzy publicznej dzialające niezhodnie z prawem. Artykuł 41 mówi za to o prawie do odszkodowania dla osoby niesłusznie pozbawionej wolności

Zgodnie z artykułem 78 Konstytucji RP każdy ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji organów publicznych. W polskim prawie obowiązuje zasada instancyjności, czyli zawsze można się odwołać do wyższego organu, który ponownie rozpatrzy spawę.

Sprawa Tomasza Komendy

Rzecznik Praw Obywatelskich.

Rzecznik Praw Obywatelskich jest jednoosobowym organem ochrony prawnej niezależnym od władzy państwowej. Powołuje go Sejm RP za zgodą Senatu RP na 5 letnią kadencję. Gwarancją niezależności RPO jest immunitet. Rzecznik Praw Obywatelskich interweniuje w sytuacji, gdy istnieje podejrzenie, że doszło do naruszenia praw i wolności obywatela lub zasad sprawiedliwości społecznej.

Marcin Wiącek - obecny Rzecznik Praw Obywatelskich

Zakres możliwości działania RPO

musi:

nie może

może

• zająć się sprawą jeśli nie ma dowodów na łamanie praw człowieka
• wydać rozstrzygnięcia w danej sprawie
• Zająć się sprawą, w której nie wypowiedziały się właściwe urzędy lub osobie przysługują jeszcze środki odwoławcze
• rozpatrywać toczących się między obywatelami sporów, którymi powinny zająć się sądy
• udzielać wsparcia materialnego
• włączyć się do sporu dotyczącego interesów poszczególnych grup

• Sprawdzać czy organy i instytucje oubliczne naruszają prawa człowieka oraz zasady sprawiedliwości społecznej
• odpowiedzieć na wszystkie poprawnie zgłoszone do niego wnioski
• składać Sejmowi RP coroczny raport o stanie przestrzegania w Polsce praw i wolności
• współpracować z innymi organami, które mają za zadanie bronić praw człowieka

• zbadać i wyjaśnić daną sprawę samodzielnie, przekazać innym organom lub nie podejmować działań
• sprawdzać uzyskane informacje oraz zwracać się do innych organów o wyjaśnienie
• uczestniczyć w postępowaniach prawnych i procesach sądowych
• wystąpić do TK o zbadanie konstytucyjności przepisów
• zaapelować do właściwych organów o zmianę przepisów, tak aby prawa człowieka były przestrzegane

Rzecznik Praw Dziecka

Rzecznik Praw Dziecka zajmuje się strzeżeniem przestrzegania prawa do życia, ochrony zdrowia, wychowania w rodzinie oraz nauki dzieci. Do zadań Rzecznika Praw Dziecka należą również ochrona najmłodszych obywateli przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją i innym złym traktowaniem.

Mikołaj Pawlak - obecny Rzecznik Praw Dziecka

Sprawy kierowane do Rzecznika Praw Dziecka

sprawy finansowe

sprawy wynikające z wyroków sądowych

sprawy dostępu do służby zdrowia

sprawy edukacji i oświaty

Wybrane organizacje pozarządowe

Human Rights Watch

Amnesty International

Helsińska Fundacja Praw Człowieka

Czerwony Krzyż i Czerwony Półksiężyc

System strasburski

W obecnych czaach ochrona praw człowieka nie leży jedynie w kompetencjach pojedynczych państw. Istnieją międzynarodowe instytucje, które nie pozwalają na samowolę sądów krajowych. Mieszkańcy państw należących do Rady Europy mogą swoje sprawy kierować do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.

Europejski Trybunał Praw Człowieka

Podstawowym zadaniem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka jest rozpatrywanie skarg przeciw państwom. Muszą one dotyczyć naruszenia praw człowieka zagwarantowanych w Europejskiej konwencji praw człowieka. Trybunał wydaje wyroki w sprawach, które uznał za dopuszczalne. Jeżeli podmiot wygra sprawę i zostanie przyznane pieniężne zadośćuczynienie - wypłaca je pozwane państwo.

Budynek Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu

Europejska Konwencja Praw Człowieka i skarga do ETPCz

Składanie skargi do ETPCz:

Tekst Europejskiej Konwencji Praw Człowieka:

• Najpierw należy wypełnić wszystkie druki skargi i wysłać ją pocztą do Strasburga
• Skargę można opracować w języku polskim
• Jeśli trybunał dopuści skargę do dalszego rozpatrywania i poinformuje rząd państwa, któremu zarzuca się naruszanie praw człowieka, osoba skarżąca musi ustanowić profesjonalnego pełnomocnika posługującego się językiem francuskim lub angielskim

Warunki dopuszczalności skargi do ETPCZ: