Motyw wędrówki w tekstach kultury

motyw

Wędrówki

W tekstach kultury

Literatura

L I T E R A T U R A

Homer

"oDYSEJA"

Odyseusz

Bohater, którego dotyczy motyw wędrówki:

Odyseusz po zakończeniu wojny trojańskiej tuła się przez dziesięć lat w drodze do rodzinnej Itaki. W powrocie do domu, żony Penelopy i syna Telemacha przeszkadza mu rozgniewany Posejdon. Bóg morza mści się na Odysie za oślepienie swojego syna - cyklopa Polifema. Napotyka wiele przygód, podczas których ginie znaczna część jego załogi. W końcu pozostaje tylko on sam i to bez statku, jednak nie poddaje się. Stawia czoło przeciwnościom losu, bo tęskni za rodziną. Nie traci nadziei, że wróci do domu między innymi dzięki rozmowie z Tejreziaszem w Hadesie. W końcu dzięki pomocy Feaków trafia do ukochanej Itaki i po wielu latach rozłąki może znów zobaczyć najbliższych.

"BIblia. księga wyjścia"

Mojżesz i lud Izraela

Bohater, którego dotyczy motyw wędrówki:

Naród wybrany po wielu latach niewoli opuszcza Egipt pod przywództwem Mojżesza. Rozpoczyna trwającą cztwrdzieści lat wędrówkę przez pustynię do Ziemi Obiecanej. Już na początku npotyka trudności, bo faraon nie chce pozwolić, aby jego kraj opóściła tania siła robocza. Następnie napotykają Morze Czerwone, prez które przechodzą suchą stopą, cierpią z pragnienia i głodu. Jednak zawsze Pan przychodzi im z pomocą, pomimo że niektórzy zaczynają w niego wątpić. Podczas tej wędrówki Pan przez Mojżesza daje swemu ludowi prawa, najpierw w postaci Dekalogu dzięki objawieniu na górze Synaj, później w postaci szczegółowych przepisów. Wedrówka Izraelitów to nie tylko długa i ciężka droga do ojczyzny, ale także symbol drogi człowieka do Boga.

Adam Mickiewicz

"Sonety krymskie"

pielgrzym

Bohater, którego dotyczy motyw wędrówki:

Bohater liryczny całego cyklu sonetów jest pielgrzymem, tułaczem wygnanym z ojczyzny, do której nie może powrócić, ale za którą badzo tęskni. Podróżuje on po Krymie i podziwia jego orirntalne krajobrazy, przez które nieustannie przypomina sobie piękno i wspomnienia utraconej Litwy. Zachwyca się każdym elementem egzotycznej przyrody, jednak stale odczuwa samotność, gdyż jest daleko od ludzi, których kocha. Jego wędrówka staje się także pretekstem do snucia refleksji o przemijaniu i znikomości człowieka wobec nieśmiertelnego piękna natury.

Henryk Sienkiewicz

"latarnik"

Skawiński

Bohater, którego dotyczy motyw wędrówki:

Skawiński to emigrant, który przez całe życie tuła się po świecie i próbuje wielu rzeczy. Większość życia był żołnierzem - brał udział w powstaniu listopadowym, wojnie domowej w Hiszpani, wojnie z Algierem, węgierskim powstaniu narodowym i wojnie secesyjnej w Ameryce. Tak bardzo przyzwyczaił się do zmieniania miejsca pobytu, że nie mógł znaleźć dla siebie miejsca. Próbując wszystkiego, spróbował także pracy latarnika w Aspinwall mając nadzieję, że to właśnie to, co będzie robić do konca życia. Jednak lektura "Pana Tadeusza" sprawia, że Skawiński wzrusza się i zaczyna tęsknić za Polską. Zasypia nad książką, przez co nie włącza światła na latarni i zaniedbuje swoją pracę. Troci ją i wyrusza znów na tułaczkę, ale bogatszy wewnętrznie o odzyskane wspomnienia o Polsce.

Henryk Sienkiewicz

"w pustyni i w puszczy"

Stanisław Tarkowski i Nel Rawlison

Bohater, którego dotyczy motyw wędrówki:

Staś i Nel zostają porwani przez zwolenników Mahdiego podczas pobytu w Egipcie. Dzięki odwadze, sprytowi i poświęceniu Stasiowi udaje się wyrwać siebie i swoją ośmioletnią przyjaciółkę z rąk porywaczy. W tym momencie zaczyna się ich cięża wędrówka. Przemierzają przez wiele tygodni Afrykę, próbując powrócić do rodziców. Liczne niebezpieczne przygody, które przeżywają jak np. zachorowanie na febrę Nel, walka z plemieniem Wa-himów czy po prostu brak wody, czynią z czternastoletniego Stasia mężczyznę, uczą go odpowiedzialności i dają początek uczuciu do Nel. Po pełnej trudów wędrówce dzieci spotykają karawanę prowadzoną przez znajomych angielskich oficerów i szczęśliwie powracają do ojców.

J. R. R. Tolkien

"hobbit"

Bilbo Baggins, Gandalf i 13-stu kasnoludów

Bohater, którego dotyczy motyw wędrówki:

Wędrówka hobbita, czarodzieja i krasnoludów z Pagórka w Bag End do odległej Samotnej Góry to główny wątek powieści. Bohaterowie wyruszają w podróż, aby pokonać smoka Smauga i przywrócić w tamtejszej krainie panowanie rodu krasnoludów. Przemierzając Śródziemie napotykają wiele przeciwności losu, przeszkody, pułapki, postaci, które usiłują pozbawić ich życia takie jak gobliny czy trole, ale też życzliwych przyjaciół, którzy pomagają im uzupełnić zapasy pożywienia. Na ich drodze przeważają tereny ciemne, groźne i pełne niebezpieczeństw takie jak Mroczna Puszcza. Zostają uwięzieni przez olbrzymie pająki, a potem też przez elfy, skąd wydostają się w beczkach. Kiedy w końcu osiągają cel, wybucha Bitwa Pięciu Armii. Po jej wygraniu, krasnoludy zostają na miejscu, a Bilba i Gandalfa czeka jeszcze droga powrotna.

Juliusz Verne

"w 80 dni dookoła świata"

Fileas Fogg

Bohater, którego dotyczy motyw wędrówki:

Dżentelmen z Londynu zakłada się w klubie, że w 80 dni objedzie dookoła świat. Razem ze swoim służącym Passepartout rusza w podróż pewien wygranej. Wędruje przez świat za pomocą przeróżnych środków lokomocji pilnując punktualności, w czym przeszkadzają mu rozmaite przygody oraz śledzący go detektyw Fix. Uratowanie od spalenia młodej wdowy Audy w Indiach, napad Indian na pociąg w czasie podróży w Stanach Zjednoczonych, rozdzielenie ze służącym czy brak paliwa na statku płynącym do Europy to tylko jedne z licznych przygód bohatera. W podróż zabiera cały majątek, którego nie żałuje wydawać na szybsze dotarcie do celu, ponieważ wie, że wygra więcej. Dzięki temu, że podróżuje na wschód zyskuje jedną dobę i wygrywa zakład. Jednak wygrywa też coś więcej - miłość, gdyż po powrocie do domu żeni się z Audą.

Antoine de Saint-Exupéry

"mały książę"

Mały Książę

Bohater, którego dotyczy motyw wędrówki:

Mały Książę opuszcza swoją planetoidę B 612, ponieważ ma dość kaprysów róży i chce od niej odpocząć. Za pomocą wędrownego ptactwa wyrusza w podróż po wszechświecie i odwiedza kolejne planetoidy: Króla, Próżnego, Pijaka, Bankiera, Latarnika i Geografa. Na każdej z nich poznaje jej jedynego mieszkańca i coraz bardziej przekonuje się, że dorośli są dziwni. Nie może zrozumieć ich zachowania, ani z żadnym normalnie porozmawiać. Po wizycie na ostatniej planetoidzie 330, za radą Geografa udaje się na Ziemię. Tam za to poznaje pilota, który też jest dorosłym, ale innym od poprzednich i Mały Książę zaprzyjaźnia się z nim. Poznaje także drugiego przyjaciela - lisa, który uświadomił mu, że jest odpowiedzialny za swoją różę i ją kocha. Z ogromnym smutkiem opuszcza przyjaciół, by wrócić na swoją planetę.

Lewis Carroll

"alicja w krainie czarów"

Alicja

Bohater, którego dotyczy motyw wędrówki:

Goniąc Białego Królika w cylindrze, siedmioletnia Alicja trafia do Krainy Czarów. Wędruje przez ten dziwny świat chcąc dotrzeć do pięknego ogrodu. Po drodze napotyka wiele niezwykłych przygód i przeszkód w dotarciu do celu. Wielokrotnie zmienia zwój rozmiar: raz się kurczy, raz wzrasta do nadludzkich rozmiarów. Spotyka też wiele niezwykłych postaci, między innymi Szalonego Kapelusznika, pana Gąsienicę czy potrafiącego mówić i znikać Kota z Cheshire. Wreszcie dociera na dwór Królowej Kier, gdzie rozgrywa się turniej krokieta. Alicja także przyłącza się do gry, a następnie jest świadkiem procesu Waleta Kier oskarżonego o kradzież ciastek Królowej i skazanego na ścięcie. Stając po jego stronie, Alicja także zostaje skazana na ścięcie, jednak wraca do domu, gdyż cała historia była tylko snem.

Film

F i l m

reż. David Lynch

"prosta historia"

Alvin Straight

Bohater, którego dotyczy motyw wędrówki:

Dobiegający osiemdziesiątki Alvin Straight przed śmiercią pragnie się pogodzić z chorym bratem, z którym nie rozmawiał od ponad dziesięciu lat. Wyrusza w sześciotygodniową podróż do sąsiedniego stanu jedynym dostępnym mu pojazdem - traktorem ogrodowym. Przemierza ponad 300 mil lokalnymi drogami, pośród łąk i pól Iowy i Wisconsin. Jadzie wolno, przypominając sobie życie i porządkując najważniejsze wydarzenia. Podziwia krajobrazy, rozmawia z napotkanymi ludźmi, a na noc zatrzymuje się tam, gdzie akurat zastał go zmrok. Próbuje pogodzić się z samym sobą, by potem móc pogodzić się z bratem.

reż. Ang Lee

"życie pi"

Piscine (Pi) Patel

Bohater, którego dotyczy motyw wędrówki:

Pi jest synem dyrektora ogrodu zoologicznego. Jego ojciec postanawia przenieść swoje zoo z Indii do Kanady. Tak zaczyna się podróż bohatera, ale sama wędrówka rozpoczyna się w momencie, kiedy w czasie rejsu transportującego rodzinę i zwierzęta dochodzi do sztormu, a statek ulega katastrofie, w wyniku której Pi znajduje się na jednej szalupie ratunkowej z nielicznymi ocalałymi zwięrzętami na otwartych wodach Pacyfiku. Hiena zabija zebrę i orangutana, a ją zagryza tygrys - Richard Parker, w wyniku czego staje się on jedynym toważyszem chłopaka. Przez 227 dni Pi walczy o przetrwanie przeżywając po drodze niesamowite i niebezpieczne przygody jak np. pobyt na wyspie, która w nocy żywi się tym, co się na niej znajduje.

Malarstwo

m a l a r t w o

Hieronim Bosch

"Wędrowiec"

1498r., olej na desce

Rok i technika wykonania:

Obraz także znany w literaturze jako "Pielgrzym" lub "Syn marnotrawny" przedstawia wynędzniałego wędrowca idącego drogą przez wieś. Starszy mężczyzna ubrany jest w podniszczony strój pielgrzymi i buty każdy o ninnym fasonie. Na jednej nodze ma opatrzoną ranę. Na plecach niesie kosz z żywnością i w jednej ręce trzyma laskę, a w drugiej kapelusz. W tle widoczna jest podniszona gospoda oraz drzewo i fragment zagrody, za którą stoi wół. Obok wędrowca znajduje się pies, a nieco za nim kilka prosiąt.

Caspar D. Friedrich

"wędrowiec nad morzem mgły"

1818r., olej na płótnie

Rok i technika wykonania:

Obraz przedstawia postać samotnego wędrowca, odwróconego plecami. Mężczyzna w ciemnym płaszczu stoi spokojnie na skalistym szczycie nad przepaścią i patrzy na znajdujące się poniżej niegio "morze mgieł" zasłaniające ziemski świat.

Eugène Delacroix

"barka dantego"

1822r., olej na płótnie

Rok i technika wykonania:

Obraz przedstawia scenę Pieśni VIII "Piekła" z "Boskiej komedii" Dantego Alighieri. Na niewielkiej łodzi sterowanej przez Flegiasa płynącej przez wzburzone wody Styksu znajduje się Dante i jego przewodnik Wergiliusz. Wokół nich w wodzie kłębią się ciała potępieńców, a za nimi w tle płonie miasto. W kontekście dzieła Alighieri, to dopiero początek podróży Dantego. Po Piekle odwiedza Czyściec, następnie Raj Ziemski z przewodniczką Beatrycze, a na końcu w Empireum kontempluje obecność Boga. Wędrówka Dantego jest symbolem upadku człowieka na samo dno grzechu i jego powolnego dźwigania się z bożą pomocą ku oczyszczeniu i świętości.

Koniec

dziękuję za uwagę

Aleksandra sell