Klasa7. Dział3

Przemiana materiitransport substancji Dział 3 układ oddechowy, krwionośny i wydalniczy.

Budowa układu oddechowego

Wymiana Gazowa

Zdrowie układu oddechowego

index

Zdrowie układu krążenia

Budowa układu Krążenia

Budowa układu moczowego

Krew

Zdrowie układu wydalniczego

POWTÓRZENIE

Budowa układu oddechowego

Na CoBeZU:

1. Wymienisz funkcję układu oddechowego.2. Wskażesz narządy ukł. oddechowego i określisz ich funkcje. 3. Podasz przystosowania do pełnionych funkcji w budowie wew. elementów ukł. oddechowego. 4. Dokonasz obserwacji wydychanego powietrza. 5. Omówisz mechanizm wentylacji płuc.

tlen

glukoza

dwutlenek węgla

1 cz. glukozy + 6cz. tlenu + 6cz. wody-> ENERGIA+ 6 cz. dwutlenku węgla + 12 cz. wody

Oddychanie tlenowe

przebiega w komórkach (mitochondrium), prowadzi do uwolnienia energii zmagazynowanej w glukozie (pod wpływem tlenu)

jama nosowa

krtań

jama ustna

gardło

tchawica

oskrzela

płuca

Podsumowanie:

jamki in. woreczki w kształcie winogronek =pęcherzyki płucne

3 płaty 2 płaty

ilustracje: Mac. Biologia 7.

Wentylacja płuc

nabieranie, a następnie usuwanie powietrza do i z płuc, zachodzące dzięki ruchom oddechowym: wdech i wydech.

ilustracje: Mac. Biologia 7.

Wymiana gazowa

Na CoBeZU:

1. Określisz zasadność wykonywania RKO i znasz zasady jej udzielania.2. Wyjaśnisz na czym polega wymiana gazowa. 3. Porównasz skład powietrza wdychanego i wydychanego. 4. Opisujesz mechanizm wymiany gazowej zachodzący w płucach i tkankach.

Co w przypadku braku wentylacji Płuc?

Resuscytacja

Nie bójmy się pomagać!

+ info

Tempor Labor

VS

w płucach

w tkankach

1. Wymiana gazowa następuje między powietrzem, a krwią w naczyniach włosowatych.
2. Z pęcherzyka płucnego tlen "przechodzi" do krwi.
3. Z krwi dwutlenek węgla jest transportowany do pęcherzyk płucnego.

1. Wymiana gazowa następuje między naczyniami krwionośnymi a poszczególnymi komórkami.
2. Tlen z krwi przenika do tkanek.
3. Dwutlenek węgla z tkanek jest odbierany przez krew.

źródło:epodręcznik.pl

https://learningapps.org/display?v=ptg0jhmh520

Dla osób, którym łatwiej uczyć się z podręcznika: https://zpe.gov.pl/a/uklad-oddechowy-i-jego-funkcje/DpduCQG5g

Zdrowie układu oddechowego

podrecznik

Na CoBeZU:

1. Wyjaśnisz, co to jest pojemność płuc i jak się ją bada.2. Wymienisz czynniki wpływające negatywnie na układ oddechowy. 3. Omówisz negatywny wpływ palenia papierosów na zdrowie człowieka i na środowisko. 4. Podasz przykłady bakteryjnych i wirusowych chorób układu oddechowego. 5. Przedstawisz zasady profilaktyki chorób układu oddechowego.

Pojemnośc płuc zbadamy podczas spirometrii

4 litrypojemność życiowa płuc

zależy od płci, wieku i wzrostu

im większa pojemność ->więcej tlenu dociera do tkanek -> lepiej funkcjonuje organizm

Co szkodzi układowioddechowemu?

+ ankieta

zanieczyszczenia przemysłowe

zanieczyszczenia pyłowe

smog

zanieczyszczenia biologiczne

zanieczyszczenia chemiczne

skutki palenia papierosów: - podrażnia błonę -> wydziela śluz -> zalega w oskrzelach -> stan zapalny -> giną białe krwinki -> uszkadzają pęcherzyki płucne -> rozedma płuc. - niszczenie rzęsek - niedotlenienie organizmu - nowotwory płuc

choroby układu oddechowego

nowotwór

infekcje górnych dróg oddechowych

angina

gruźlica

zapalenie oskrzeli

rozwój bakterii/ powikłania

zapalenia: zatok, ucha, płuc, opon mózgowo-rdzeniowych, serca

zapalenie płuc

astma

przewlekła choroba dróg oddechowych

Uwaga!!! kartkówka z układu oddechowego

Powtórzenie do katkówki:

1. Budowa i funkcje poszczególnych części układu oddechowego. 2. Oddychanie (w mitochondrium) a wymiana gazowa (w płucach). 3. Mechanizm wdechu i wydechu (tabelka). 4. Wymiana gazowa 5. Różnice składu w powietrzu wdychanym i wydychanym. 6. Pierwsza pomoc. 7. Pojemność płuc i ich badanie. 8. Choroby układu oddechowego. 9. Skutki palenia papierosów.

Co to za układ? Czemu zawdzięcza swoją nazwę?

Na CoBeZU:

Osocze - substancja międzykomórkowa

woda, sole mineralne, CO2, białka, cukry itp. + fibrynogen (bierze udział w krzepnięciu krwi)

krzepnięcie krwi

dwutlenek węgla 90%, elektrolity, białka, produkty przemiany materii

fragmenty cytoplazmy otoczone błoną najmniejsze

Trombocyty - płytki krwi

krzepnięcie krwi

mają jądro kom., zdolność ruchu

Leukocyty - krwinki białe

wytwarzają heparynę

nie mają jądra kom., ani mitochondrium są spłaszczone (duza powierzchnia), wypełnione hemoglobiną

Erytrocyty -krwinki czerwone

dwutlenek węgla 10%

tlen 100%

układ Krwionośny

połącz - rozwiń - rzuć wyzwanie

Obejrzyj filmdo 4:39

1) funkcje układu 2) elementy układu i ich cechy (grubość ścianek, obecność zastawek, ciśnienie krwi)

+ info

Budowa układu krwionośnego:

serce naczynia krwionośne pompa rozprowadzanie krwi

Naczynia krwionośne:

Rutyna: reguła-wniosek

układ Krwionośny - serce, obiegi:

Na CoBeZU:

1. Omówisz budowę i pracę serca (przedsionki, komory, zastawki), określisz rolę zastawek. 2. Przedstawisz dwa krwioobiegi. 3. Przedstawisz choroby układu krwionośnego. 4. Omówisz grupy krwi i transfuzję.

obejrzyj do 1:04 i uzupełnij notatkę

Budowa serca

obejrzyj do 1:04

tkanka mięśniowa-Poprzecznie prążkowania serca (mimowolne skurcze),otoczona workiem z tkanki łącznej - osierdziem

Lewy przedsionek

Prawy przedsionek

Zastawki - krew płynie w jednym kierunku: Komora się kurczy zastawki komorowo-przedsionkowe się zamykają otwierają się zastawki prowadzące do naczyń

Lewakomora

Prawakomora

Przedsionki cieńsze ściany - > tylko przepompowują krew do komór Komory mają grube ściany -> krew na duże odległości

Mały obieg krwi in. płucny

Krew z dwutlenkiem węgla z prawej komory -> tętnica płucna -> naczynia włosowate oplatające pęcherzyki płucne (tutaj wymiana gazowa). Natleniona krew z naczyń włosowatych-> żyły płucne ->lewego przedsionka.

Duży obieg krwi in. obwodowy

Natleniona krew z lewej komory -> aorty ->naczyń włosowatych. Tam dostarczany jest tlen i substancje odżywcze, a odbierane produkty przemiany materii. Odtleniona krew z naczyń włosowatych -> żyły -> prawy przedsionek.

Choroby układu krwionośnego:

choroby układu Krwionośnego

nadciśnienie tętnicze

anemia

białaczka

miażdżyca

niedokrwienność serca

upośledzenie nerek

udar krwotoczny

martwica tkanek

zawał serca

niewydolność serca

choroba niedokrwienna serca

Antygen

cząsteczka np. białka znajdująca się na powierzchni komórki, właściwa dla danego organizmu, dzięki której komórka jest rozpoznawana jako własna

Krew ratuje życie -transfuzja

gr. A

gr 0

honorowy dawca krwi

>18 lat <65 lat waga conajmniej 50kg X Żółtaczka x operowana, tatuaż, pirsing (conajmniej pół roku musi minąć) X Młode matki

Podstawowe badania kontrolne:

Morfologia Ciśnienie tętnicze

OB - szybkość opadania na dno próbówki krwinek czerwonych, jeżeli chory wolnohematokryt - stosunek objętości erytrocytów do objętości krwi

Uwaga kartkówka!!!

Układ krwionośny

UKŁAD WYDALNICZY

Na CoBeZU: 1. Podasz przykłady substancji, które muszą być wydalane z organizmu człowieka, a także drogi ich usuwania. 2. Przedstawisz budowę układu moczowego, wskazujesz na schemacie poszczególne narządy i określasz ich funkcje.

Co to jest wydalanie?

Nie mylić z defekacją!!!

Jakie substancje są wydalane?

płuca skóra nerki

narządy biorące udział w Wydalaniu

Substancje wraz z narządami, które biorą udział w wydalaniu

płuca skóra nerki

wydychane powietrze

mocz

pot

mocznik, sole mineralne, woda

woda, sole mineralne, mocznik

dwutlenek węgla, woda

Budowa układu moczowego: - nerka, - moczowody, - pęcherz moczowy, - cewka moczowa.

Na CoBeZU: 1. Omówisz powstawanie moczu. 2. Porównasz skład moczy pierwotnego i ostatecznego. 3. Analizujesz wynik badania moczu zdrowego człowieka. 4. Potrafisz wskazać zależność pomiędzy prawidłowym funkcjonowaniem ukł. moczowego a pracą innych narządów.

Co z tym moczem?

Play

Budowa nerki:

rdzeń nerki

miedniczka nerkowa

tętnica nerkowa

żyła nerkowa

moczowód

kora nerki

Play

Jak powstaje mocz?

1. Filtracja (w ciałku nerkowym) woda z rozp. substancjami bez białek i krwinek-> mocz pierwotny (przesączony)2. Wchłanianie zwrotne=zagęszczenie (kanalik nerkowy) wchłanianie przez naczynia włosowate wody i soli mineralnych w ilościach potrzebnych organizmowi, cała ilość glukozy, witamin i aminokwasów. 3. Wydalane do kanalika zbiorczego sub. szkodliwe. ->mocz ostateczny

Porównanie składu moczu:

Analiza moczu

Trochę ćwiczeń;)

Funkcje układu moczowego: 1. Utrzymanie poziomu stężenie substancji w krwi. 2. Usuwanie szkodliwych i zbędnych organizmowi substancji. 3. Dbanie o prawidłową gospodarkę wodną (usuwany nadmiar wody). 4. Reguluje poziom soli mineralnych w płynach ustrojowych.

Play

Choroby układu wydalniczego.

Na CoBeZU: 1. Podasz przykłady chorób ukł. moczowego i zasady ich profilaktyki. 2. Uzasadnisz potrzebę wykonywania badań kontrolnych. 3. Wymienisz podstawowe zasady higieny ukł. moczowego.

Choroby układu wydalniczego.

Obejrzyj film

Wynotuj, jakie choroby przyczyniają się do niewydolności nerek i jaka jest jej konsekwencja.

choroby układu moczowego

zakażenie dróg moczowych

kamica nerkowa

kłebuszkowe zapalenie nerek

niewydolność nerek

Jak dbać o układ wydalniczy?

1. Dieta zgodna z piramidą żywienia 2. Systematyczna, regularna aktywność fizyczna. 3. Unikanie używek. 4. Picie co najmniej 2 l wody. 5. Prawidłowe leczenia infekcji. 6. Nie przetrzymywanie moczu. 7. Unikanie przechłodzenia okolicy krzyżowej kręgosłupa.

Play

Sprawdzian dział 3:

Na CoBeZU:

1. Przedstawisz budowę (poszczególne elementy, zasada działania i ich funkcje) układu: oddechowego, krwionośnego (w tym serca), wydalniczego (w tym nefronu) 2. Wyjaśnisz mechanizm wymiany gazowej i wentylacji płuc. 3. Porównasz budowę tętnic, żył i naczyń włosowatych. 4. Omówisz dwa krwioobiegi. 5. Przedstawisz budowę krwi (nazwy elementów, ich budowa i funkcje) 6. Scharakteryzujesz poszczególne grupy krwi i podasz jakie grupy krwi można przetaczać danej osobie. 7. Choroby układów: oddechowego, krwionośnego i wydalniczego.

Zadania:

1. Budowa (poszczególne elementy, zasada działania i ich funkcje) układu: oddechowego, krwionośnego (w tym serca), wydalniczego (w tym nefronu)

2. Uzupełnij schemat o gazy oddechowe.

wymiana gazowa

II etap: w tkankach

I etap: w płucach

3. Nazwij (i uzasadnij swój wybór) pokazane na rysuknu naczynia krwionośne.

4. Na podstawie ilustracji opisz drogę wędrówki krwi w dużym obiegu. 5. https://learningapps.org/watch?v=pod0318zt20 6. Uzupełnij poniższe zdanie:

Grupa krwi B na powierzchni erytrocytów ma antygen ...... , natomiast w osoczu tej grupy krwi występują przeciwciała ....... Osoba z tą grupą krwi podczas transfuzji może mieć przetoczoną krew grup: ........................

7. Uzupełnij tabelę

choroby wywoływane przez

układ narządów

inne czynniki

wirusy

bakterie

układ krążenia

układ oddechowy

układ wydalniczy

Powodzenia