dziady

Adam Mickiewicz, Dziady cz. II cykl lekcji

Lekcja 1

Lekcja 2

Lekcja 3

Projekt

pani z polaka

Opracowanie:

Lekcja 1

T: Na czym polegał obrzęd dziadów?

Dziady, czyli...

uroczystość obchodzona między innymi na Litwie w nocy z 31 października na 1 listopada. Obrząd był odprawiany ku czci pamięci zmarłych przodków w przycmentarnych kaplicach lub domach. Wówczas przygotywano ucztę dla zmarłych i wywoływano ich dusze, aby ulżyć cierpieniom i pomóc w dostaniu się do nieba. Uroczystosci przewoniczył guślarz.

Ze względu na swoją pogańską genezę i pomieszanie pogańskich zwyczajów z traydją chrześcijańską od XIX wieku odprawianie dziadów było zakazane.

Motto

Są dziwy w niebie i na ziemi, o których ani śniło się waszym filozofom

William Szekspir, Hamlet

Zapowiedź, że będziemy mieć do czynienia z czymś niezwykłym, wymykającym się racjonalnemu postrzeganiu, czego nie sposób ogarnąć ludzkim rozumiem.

Świat przedstawiony

czas akcji:

noc, 31 października

przycmentarna kaplica

miejsce akcji:

Świat przedstawiony

bohaterowie

fantastyczni

realistyczni

aniołki - Józio i Rózia, Widmo Złego Pana, Kruk i Sowa (dusze ludzi skrzywdzonych przez Złego Pana), chór ptaków nocnych, pasterka Zosia

chór wieśniaków, starzec

Guślarz

przewodniczy obrzędowi,

mędrzec,

pośrednik między światem ziemskim a pozaziemskim,

przywołuje i odpędza duchy,

rozmawia ze zjawami,

duchy słuchają go, wykonują jego rozkazy.

Funkcje chóru

zapowiada przybycie duchów,

komentuje wydarzenia,

powtarza kwestie ważne do zapamiętania,

tworzy atmosferę tajemniczości i grozy.

Rodzaj literacki

Dziady cz. II to dramat, ponieważ:

jest to utwór przeznaczony do wystawiania na scenie,

podzielony jest na tekst główny (kwestie bohaterów) i tekst poboczny, czyli didaskalia (wskazówki autora dotyczące gry aktorskiej, scenografii, rekwizytów itd.),

brak w nim pośrednika między bohaterami a odbiorcą - o wszystkim dowiadujemy się z tego, co mówią i robią postacie.

Gatunek literacki

Dramat romantyczny:

luźna, otwarta kompozycja (pole do interpretacji),

nastrój tajemnicy i grozy,

elementy fantastyczne,

nawiązania do folkloru,

niesceniczność - trudny do wystawienia na scenie.

Lekcja 2

T: Przesłanie duchów.

Przypomnij sobie

Dziady - obrząd ku czci pamięci zmarłych przodków

Żyjący mogli pomóc duszom dostać się do nieba lub ulżyć ich cierpnieniom. W zamian za to przybyłe na obrząd zjawy udzieliły żyjącym ważnej nauki.

Duchy lekkie

Kto to?

Józio i Rózia

Kim były za życia?

Byli dziećmi. ich życie polegało na ciągłych zabawach, miały wszystkiego pod dostatkiem.

Na czym polegała ich wina?

Nie zaznali w życiu smutku i cierpienia, przez co nie mogą dostać się do nieba.

Poprosili o dwa ziarnka gorczycy, które dostali.

O co poprosiły? Czy to dostały?

Duchy lekkie

Pouczenie:

Bo słuchajcie i zważcie u siebie, Że według bożego rozkazu: Kto nie doznał goryczy ni razu, Ten nie dozna słodyczy w niebie

Interpretacja:

W życiu musimy doznać zarówno radości i szczęścia oraz smutku i cierpienia.

Duch ciężki

Kto to?

Widmo Złego Pana

Kim był za życia?

Był właścicielem wioski.

Na czym polegała jego wina?

Źle traktował swoich poddanych - skatował mężczyznę za zerwanie jabłek z lasu, wygnał na mróz matkę z dzieckiem. Po śmierci jest nękany przez ptaki - dusze jego ofiar. Nie ma szans na dostanie się do nieba.

Poprosił o jedzenie i picie. Nie otrzymał tego, ponieważ wszystko zjadły i wypiły ptaki.

O co poprosił? Czy to dostał?

Duch ciężki

Pouczenie:

Tak, muszę dręczyć się wiek wiekiem, Sprawiedliwe zrządzenia boże! Bo kto nie był ni razu człowiekiem, Temu człowiek nic nie pomoże.

Największym grzechem jest brak miłosiedzia i empatii. Jeśli tracimy swoje człowieczeństwo, nie możemy liczyć na pomoc innych ludzi.

Interpretacja:

Duch pośredni

Zosia

Kto to?

Kim była za życia?

Była piękną pasterką.

Na czym polegała jej wina?

Odtrącała uczucia chłopców, bawiła się ich miłością. Po śmierci jest zawieszona między niebem a ziemią.

O co poprosiła? Czy to dostała?

Poprosiła o możliwość dotknięcia chłopców, zabawę z nimi. Nie mogła tego dostać, ale Guślarz zapowiedział, że za dwa lata trafi do nieba.

Duch pośredni

Pouczenie:

Bo słuchajcie i zważcie u siebie, Że według bożego rozkazu: Kto nie dotknął ziemi ni razu, Ten nigdy nie może być w niebie.

Miłość nadaje naszemu życiu sens, nie można nią gardzić i bawić się uczuciami innych.

Interpretacja:

Wnioski

Dziady cz. II to utwór poruszający motyw winy i kary. Każdy z przybyłych duchów popełnił grzech i po śmierci ponosi konsekwencje swoich czynów. Mickiewicz pokazuje nam, że nie ma zbrodni bez kary - zawsze odpowiemy za to, jakie podejmujemy decyzje i jakimi ludźmi jesteśmy. Jest to swoisty ludowy kodeks moralny, według którego powinno się postępować.

Lekcja 3

T: Dziady wciąż aktualne. Nawiązania współczesne.

Spektakl, reż. K. Babicki

Dziady we współczesnych piosenkach

Dziady we współczesnych piosenkach

Dziady w kulturze popularnej

Dziady w kulturze popularnej

Wnioski

Dziady cz. II to utwór ponadczasowy. Jego przesłanie jest uniwersalne - aktualne dla wszystkich. Jest to kanon polskiej literatury, przez co twórcy teatralni chętnie sięgają po to dzieło. Często dokonują w nim zmian, uwspółcześniają go. Obrzęd i towarzyszący mu nastrój sprawiają, że odniesienia do dramatu Mickiewicza możemy odnaleźć także w kulturze popularnej - piosenkach, memach, grach komputerowych.

Projekt

Przygotuj komiks, w którym przedstawisz wydarzenia z dramatu Mickiewicza. Pisz współczesnym językiem, nie cytuj utworu.

Możesz wykonać go w sposób tradycyjny (kartka o formacie A3, minimum 6 okienek) lub w wersji online (na przykład tutaj: ).