Proces trawienia i wchłaniania

PROCESY TRAWIENIA I WCHŁANIANIA

Cele lekcji:

• wyjaśnianie mechanizmu trawienie pokarmu
• analizowanie poszczególnych etapów trawienia białek, tłuszczów i cukrów
• analizowanie procesu wchłaniania produktów powstałych w wyniku trawienia składników pokarmowych przez kosmki jelitowe

• omawianie roli ośrodków głodu i sytości w przyjmowaniu pokarmów
• przeprowadzanie doświadczenia sprawdzającego wpływ pH na trawienie skrobi

PRZYPOMNIENIE WIADOMOŚCI

Układ pokarmowy składa się z przewodu pokarmowego oraz gruczołów trawiennych

W jamie ustnej znajdują się: język i zęby, które umożliwiają: mieszanie pokarmu ze śliną, rozdrobnienie i połykanie kęsów

W żołądku produkowany jest sok żołądkowy

W jelicie cienkim zachodzą główne procesy trawienne

W jelicie grubym następuje wchłanianie wody z solami mineralnymi przez co treść jelitowa zostaje zagęszczona, formuje się kał, który jest usuwany przez odbytnicę i odbyt.

W jelitach żyją bakterie symbiotyczne

Ślina doprowadzana jest do jamy ustnej kanalikami

GRUCZOŁY TRAWIENNE

Zwróć uwagę na umiejscowienie ślinianek

Ślinianki to gruczoły parzyste

ŚLINIANKI

To gruczoły wydzielające ślinę do jamy ustnej

Jaką rolę będzie spełniała ślina?

Zmiękcza i nawilża pokarm

Działa bakteriobójczo

Zapoczątkowuje trawienie cukrów złożonych

Jaki enzym trawienny znajduje się w ślinie?

AMYLAZA ŚLINOWA

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ

Rozróżniamy 2 rodzaje amylaz:

• α-amylazę oraz
• β-amylazę.

W świecie organizmów żywych α-amylaza jest szeroko rozpowszechniona. Jest produkowana przez człowieka oraz inne ssaki w śliniankach oraz wydzielana przez trzustkę do jelita cienkiego. Natomiast β-amylaza jest obecna u drożdży, bakterii oraz roślin, szczególnie w nasionach.

α-amylaza

https://www.mrc-lmb.cam.ac.uk/genomes/date/1aqm.html

GRUCZOŁY TRAWIENNE

Wątroba zbudowana jest z hepatocytów

WĄTROBA

To największy narząd w ciele człowieka

PŁAT WĄTROBY

Jaką rolę pełni wątroba w układzie pokarmowym?

ŻYŁA GŁÓWNA

Magazynuje glukozę w postaci glikogenu (cukier zapasowy u zwierząt)

Magazynuje niektóre witaminy i żelazo

Produkuje żółć, która magazynowana jest w pęcherzyku żółciowym i wydzielana do dwunastnicy

W jakim celu?

Czy żółć jest enzymem trawiennym?

PĘCHERZYK ŻÓŁCIOWY

NIE, ROZBIJA KROPLE TŁUSZCZU

JAK DZIAŁA ŻÓŁĆ W DWUNASTNICY?

DUŻA KROPLA TŁUSZCZU

ŻÓŁĆ

ŁATWIEJSZY „DOSTĘP” I EFEKTYWNIEJSZE DZIAŁANIE DLA ENZYMÓW

JAKI JEST CEL ROZBJANIA KROPEL TŁUSZCZU NA MNIEJSZE CZĄSTECZKI?

Jakie enzymy trawienne produkuje trzustka?

GRUCZOŁY TRAWIENNE

TRZUSTKA

TRYPSYNĘ

AMYLAZĘ TRZUSTKOWĄ

To narząd wydzielania zewnętrznego i wewnętrznego

LIPAZĘ TRZUSTKOWĄ

Trzustka ma do 20 cm długości

Jaką rolę pełni trzustkaw układzie pokarmowym?

Wytwarza hormony regulujące poziom cukru we krwi

WYTWARZA SOK TRZUSTKOWY DO DWUNASTNICY

W ciągu doby trzustka produkuje ok. 2 litrów soku trzustkowego

Jakie substancje zawiera sok trzustkowy?

Woda

Elektrolity

Enzymy trawienne

WAŻNE!

Gruczoły mogą występować w postaci narządów (trzustka, wątroba, ślinianki) oraz w postaci pojedynczych komórek znajdujących się w ścianach innych narządów.

TRAWIENIE: jakie substancje są trawione?

CUKIER ZŁOŻONY Tutaj przykład: SKROBIA

Cząsteczki GLUKOZY połączone wiązaniem glikozydowym

AMINOKWASY połączone wiązaniem peptydowym

BIAŁKO Krótki łańcuch białkowy

GLICEROL i KWASY TŁUSZCZOWE połączone wiązaniem estrowym

TŁUSZCZ

TRAWIENIE CUKRÓW

SKROBIA: WIELOCUKIER ZBUDOWANY Z CZĄSTECZEK GLUKOZY

JAMA USTNA

Co dzieje się z wielocukrem?

AMYLAZA ŚLINOWA

Wiązanie glikozydowe

DWUNASTNICA

Jak działają enzymy?

AMYLAZA TRZUSTKOWA I ENZYMY JELITOWE

CZĄSTECZKI GLUKOZY WCHŁANIANE SĄ DO KRWI

JELITO CIENKIE

TRAWIENIE BIAŁEK

ŁAŃCUCH BIAŁKOWY: SKŁADA SIĘ Z AMINOKWASÓW

ŻOŁĄDEK

Co dzieje się z łańcuchem białkowym?

PEPSYNA

Wiązanie peptydowe

DWUNASTNICA

Jak działają enzymy?

TRYPSYNA I ENZYMY JELITOWE

POJEDYNCZE AMINOKWASY WCHŁANIANE SĄ DO KRWI

JELITO CIENKIE

TRAWIENIE TŁUSZCZÓW

TŁUSZCZE: SKŁADAJĄ SIĘ Z GLICEROLU I KWASÓW TŁUSZCZOWYCH

DWUNASTNICA

Co dzieje się z wiązaniami estrowymi?

LIPAZA I ENZYMY JELITOWE

Wiązanie estrowe

Na jakie związki rozłożone zostały tłuszcze?

JELITO CIENKIE

GLICEROL I KWASY TŁUSZCZOWE WCHŁANIANE SĄ DO KRWI

Liczba kosmków jelitowych: około 10 mln

JELITO CIENKIE – wchłanianie substancji

Odpowiednia budowa śluzówki jelita cienkiego usprawnia wchłanianie substancji pokarmowych

Kosmki jelitowe zwiększają powierzchnię chłonną do 200m kw.

Kosmki jelitowe - wchłanianie substancji pokarmowych

Substancje pokarmowe wchłaniane są do krwi.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ

Zdefiniuj pojęcie: TRAWIENIE

Na czym polega ten proces?

Trawienie polega na rozkładzie złożonych związków do substancji prostych, przy udziale enzymów trawiennych

Gdzie zachodzi trawienie?

W odcinkach przewodu pokarmowego: jamie ustnej, żołądku, dwunastnicy i dalszych odcinkach jelita cienkiego (enzymy jelitowe)

Jakie związki powstają w wyniku rozkładu białek, cukrów i tłuszczów?

Związki proste: glukoza (i inne cukry proste), aminokwasy, glicerol, kwasy tłuszczowe

Amylaza trzustkowa Amylaza jelitowa (enzymy)

Amylaza ślinowa (enzym)

Cukry proste

Cukry

Wchłanianie

Trawienie

Trypsyna Chymotrypsyna Peptydazy (enzym)

Pepsyna (enzym)

Aminokwasy

Białka

Żółć (substancja, która rozbija krople tłuszczu) Lipaza trzustkowaLipaza jelitowa (enzymy)

Glicerol Kwasy tłuszczowe

Tłuszcze

SPRAWDŹ SIĘ!

Jaki narząd wskazany jest na schemacie obok czarną linią?

TRZUSTKA

Czego nauczyłaś/nauczyłeś się o tym narządzie na dzisiejszej lekcji?

Jakie inne gruczoły trawienne poznaliśmy dzisiaj na lekcji?

WĄTROBA, ŚLINIANKI

Czy gruczoły trawienne, mają kontakt z treścią pokarmową?

NIE. SUBSTANCJE BIORĄCE UDZIAŁ W TRAWIENIU SĄ ODPROWADZANE Z GRUCZOŁÓW DO JAMY USTNEJ I DWUNASTNICY

SPRAWDŹ SIĘ!

W jakich odcinkach przewodu pokarmowego trawione są białka?

ŻOŁĄDEK, DWUNASTNICA

Jakie substancje wydzielane są w żołądku?

Które z nich biorą udział w rozkładzie białka?

PEPSYNOGEN  PEPSYNA

Jakie enzymy trawią białka w dwunastnicy?

TRYPSYNA I ENZYMY JELITOWE

SPRAWDŹ SIĘ!

W jakich odcinkach przewodu pokarmowego trawione są cukry?

JAMA USTNA, DWUNASTNICA

Jaka substancja wydzielana jest do jamy ustnej przez ślinianki?

Jaki enzym jest w niej zawarty?

AMYLAZA ŚLINOWA

Jakie enzymy trawią cukry w dwunastnicy?

AMYLAZA TRZUSTKOWA I ENZYMY JELITOWE

Przygotuj tabelkę zgodnie z rysunkiem i uzupełnij ją.

THANK YOU!

www.yourweb.com