tren I

CO JEST TEMATEM "TRENU I" JANA KOCHANOWSKIEGO?

Tren to gatunek liryczny wywodzący się z literatury starożytnej Grecji. Wyraża żal, smutek po czyjejś śmierci, przedstawia zalety i zasługi zmarłej osoby. W starożytności treny poświęcano wybitnym postaciom- władcom, wodzom, bohaterom.Wedla starożytnej konwencji w wierszu żałobnym, jakim jest tren, powinny się znaleźć kolejno: - pochwała zmarłego, - opis jego zasług, - wyrażenie wielkości straty spowodowanej tą śmiercią, - żal, pocieszenie i napomnienie.

parafraza

Aby poradzić sobie z trudnym staropolskim językiem, można dokonywać parafrazy tekstu na współczesną polszczyznę. Parafraza to swobodna przeróbka dzieła, która zachowuje jego sens. Podczas pracy korzystać będziemy z tekstu z przypisami, w których wyjaśnione są niezrozumiałe wyrazy i wyrażenia.

treny Kochanowskiego

Powstanie cyklu dziewiętnastu trenów wiąże się z trudnym w życiu poety okresem, śmiercią córki, kryzysem światopoglądowym. To najbardziej osobiste dzieła poety. Twórca wykorzystał antyczny gatunek, wprowadził jednak do niego wiele zmian. Ukazał w trenach swój ból, doświadczenie cierpienia, załamanie wiary w sens życia.

Nowatorstwo „Trenów” Jana Kochanowskiego polegało na tym, że poeta ciąg powyższych elementów zapisał w cyklu dziewiętnastu utworów. Tworzą one zwartą kompozycyjnie strukturę, podporządkowaną zasadzie symetrii i harmonii. Ponadto poeta, wbrew antycznej tradycji, nie poświęcił trenów wybitnej postaci, lecz małej dziewczynce, a ich tematem uczynił opis osobistych przeżyć.

"Tren I"

Podział trenu na części w zależności od tematu podejmowanego (myśli wyrażanej) w konkretnym fragmencie. Omów poszczególne fragmenty, wskazując występujące w nich środki poetyckie.TREN I Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe I lamenty, i skargi Symonidowe, Wszytki troski na świecie, wszytki wzdychania I żale, i frasunki, i rąk łamania, Wszytki a wszytki za raz w dom się mój noście, A mnie płakać mej wdzięcznej dziewki pomoście, Z którą mię niepobożna śmierć rozdzieliłaI wszytkich moich pociech nagle zbawiła.

Tak więc smok, upatrzywszy gniazdo kryjome,Słowiczki liche zbiera, a swe łakome Gardło pasie; tymczasem matka szczebiece Uboga, a na zbójcę co raz się miece, Prózno! bo i na samę okrutnik zmierza, A ta nieboga ledwe umyka pierza.

ROCK IT

„Prózno płakać” – podobno drudzy rzeczecie. Cóż, prze Bóg żywy, nie jest prózno na świecie? Wszystko prózno! Macamy, gdzie miękcej w rzeczy, A ono wszędy ciśnie: błąd – wiek człowieczy. Nie wiem, co lżej: czy w smutku jawnie żałować, Czyli się z przyrodzeniem gwałtem mocować?

Jednym zdaniem pojedynczym określ tematykę utworu.Do kogo zwraca się podmiot liryczny? Co zdecydowało o wyborze takiego adresata? Co czuje podmiot liryczny? Czy w takiej sytuacji, w jakiej znalazł się podmiot liryczny "Trenu I" sprawdzają się założenia filozofii stoików?

W końcowej części utworu mamy poważną refleksję filozoficzną. Starożytni filozofowie - stoicy - zalecali, aby w życiu przyjmować bardzo zrównoważoną postawę. Nie popadać w euforię (nadmierną radość), kiedy spotyka nas coś szczęśliwego, ale i nie rozpaczać, kiedy dotknie nas zły los. Przed śmiercią Urszulki Jan Kochanowski przyznawał stoikom rację. W pieśniach znajdziemy zalecenia, aby przygotować swój rozum tak, by umiał znosić spokojnie i radość, i smutek. Trauma po śmierci ukochanej dzieciny okazała się jednak tak duża, że sam nie umiał przestać rozpaczać. Nie potrafił już słuchać pocieszeń, że nie warto płakać. Buntował się przeciw temu i dowodził, że wszystko jest na świecie marne, nic nie ma żadnej wartości, a człowiek ciągle błądzi bez celu. Utwór kończy stwierdzenie, że poeta sam już nie wie, czy łatwiej otwarcie rozpaczać, czy z samym sobą walczyć i próbować ukryć uczucia.

podsumowanie

zadanie domowe

Przyjrzyj się uważnie kopii obrazu Jana Matejki "Kochanowski nad zwłokami Urszulki". Zredaguj opis przeżyć wewnętrznych bohatera obrazu - Jana Kochanowskiego. Używaj słownictwa właściwego tej formie wypowiedzi.

kliknij w obraz

Dziękuję za uwagę!