części mowy

odmienne CZĘŚCI MOWY

rzeczownik

liczebnik

przymiotnik

zaimek

czasownik

RZECZOWNIK

Dalej

NAZYWA

Dalej

ODMIANA

Przypadki

Liczby

rzeczownik ma rodzaj

dalej

Podział rzeczowników ze względu na znaczenie

dalej

Ćwiczenia

Przymiotnik

Dalej

Nazywa

cechy rzeczownika

Odmiana

przypadki

rodzaje

liczby

Stopniowanie

Ćwiczenia

CZASOWNIK

NAZYWA

czynności lub stany

Formy czasownika

bezokolicznik ( zakończony na - ć, - c) - iść, pisać, piec

nieosobowa

formy zakończone na - no (czytano), - to(wybito)

osobowa

wskazują konkretną osobę - idę (ja)

ODMIANA

osoby

rodzaj

liczby

TRYBY

rozkazujący

oznajmujący

przypuszczający

CZAS

przeszły

teraźniejszy

przyszły

STRONY

czynna

bierna

Wszystkie czasowniki tworzą stronę czynną. Czasowniki, od których można utworzyć stronę bierną nazywane są przechodnimi.

Nie wszystkie czasowniki mogą tworzyć stronę bierną. Są to czasowniki nieprzechodnie.

dalej

ASPEKT

dokonany

niedokonany

Ćwiczenia

liczebnik

Liczebniki główne oznaczają liczbę i odpowiadają na pytania: ile? ilu?

trzy

Liczebniki porządkowe oznaczają kolejność i odpowiadają na pytania: który? która z kolei?

trzeci

Liczebniki zbiorowe wskazują liczbę osób, przedmiotów i pojęć. Odnoszą się do: - rzeczowników oznaczających istoty młode, niedorosłe., np. siedmioro dzieci, sześcioro szczeniąt, - rzeczowników oznaczających osoby różnej płci, np. dwoje rodziców, troje nauczycieli (bo jeden nauczyciel i dwie nauczycielki), - rzeczowników, które NIE MAJĄ liczby pojedynczej, Np. dwoje drzwi, - elementów występujących tylko w parze, np. dwoje oczu.

Liczebniki ułamkowe oznaczają liczbę niecałkowitą, np. pół chleba, jedna druga litra, półtora jabłka. UWAGA! Liczebnik PÓŁTORA odnosi się TYLKO do rzeczowników w rodzaju męskim i nijakim: półtora jabłka, półtora tortu. Liczebnik PÓŁTOREJ odnosi się TYLKO do rzeczowników w rodzaju żeńskim: półtorej szklanki.

Liczebniki nieokreślone oznaczają niekonkretne dane ilościowe, np. kilka, wiele, kilkadziesiąt. Liczebniki nieokreślone odmieniają się przez przypadki i rodzaje.

ćwiczenia

ZAIMEK, CZYLI TEN, KTÓRY LUBI ZASTĘPOWAĆ

Laptop kosztuje 2000 zł. (Na szczęście odłożyłam 2000 zł). Na szczęście odłożyłam ..........

Jutro cię odwiedzę i (jutro zrobimy projekt na polski). Jutro cię odwiedzę i ........... zrobimy projekt na polski.

Zaimki mogą zastępować: - rzeczowniki, np. Kasia jest moją siostrą. Ona jest bardzo ładna. - przymiotniki, np. Widziałam śliczną bluzkę. Chciałabym mieć taką. - liczebniki, np. Wzięłam dwa cukierki. Czy ty też chcesz tyle? - przysłówki, np. Recytowała pięknie. Ja też tak umiem.

rzeczowne: kto? co?

kto, co, ktoś, coś, ktokolwiek, cokolwiek, nikt, nic, każdy, żaden, ja, ty, on, ona, ono, my, wy, oni, one

przymiotne: jaki?który? czyj?

taki, sam; który, niektórzy, tamten, ten, ta, to, ci, te, ów, inny; czyj, mój, twój, jego, jej, nasz, wasz, ich, swój, niczyj

liczebne: ile?

ile, tyle, ileś, ilekolwiek

przysłowne: jak? gdzie? kiedy?

gdzie, gdzieś, gdziekolwiek, tu, tutaj, tam, skąd, kiedy, wtedy, zawsze, nigdy

Zaimki odmieniają się tak, jak część mowy, którą zastępują.

Uwaga! Zaimki przysłowne są nieodmienne.

Niektóre zaimki rzeczowne mają w określonych przypadkach dwie formy- dłuższą i krótszą.