Romantyzm

podróż w czasy romantyzmu

START

Co to jest romantyzm?

Romantyzm (z fr. romantisme, od roman powieść, opowieść) epoka w historii sztuki i historii literatury trwająca od lat 90 XVIII wieku do lat 40 XIX wieku. Romantyzm rozwinął się początkowo w Europie Zachodniej i wyrażał się w poezji, malarstwie i muzyce.

Powstał jako reakcja na zmiany społeczne i polityczne wywołane rewolucją przemysłową i rewolucją francuską z 1789 roku. Był formą buntu przeciwko ustalonym regułom społecznym, które rządziły społeczeństwami epoki Oświecenia przeciw sztywnym zasadom życia arystokracji i mieszczaństwa, ustalonym regułom życia politycznego oraz przeciw naukowemu podejściu do natury i człowieka.

Według romantyków świat dzielił się na to, co widzialne (materialne) i poznawalne zmysłowo oraz na to, co niewidzialne (duchowe) – dające się poznać jedynie za pomocą środków pozarozumowych, takich jak wiara i intuicja.

Cechy romantyzmu

• Natura odzwierciedla uczucia bohatera;

• Najczęściej ukazywano miłość nieszczęśliwą lub zawiedzioną, gdyż tylko taka miała dla romantyków znaczenie;

• Ogromne zinteresowanie kulturą ludową, literaci czerpią ze źródeł ludowych, biorą pomysły na dzieła z ludowych opowieści;

• Dużą rolę odgrywają wątki narodowe, literatura zaangażowana politycznie;

• Pisarz to człowiek wolny, jednostka wybitna, stojąca ponad społeczeństwem.

Ramy czasowe epoki

lata 90. XVIII w.

początek romantyzmu w Angliii Niemczech

1815

Sto dni Napoleona

1822

wydanie "Ballad i romansów"Adama Mickiewicza, początek romantyzmu w Polsce

1830

Powstanie listopadowe w Polsce

1848

Wiosna Ludów

1864

upadek powstania styczniowego, koniec polskiego romantyzmu

Źródło "Nowe słowa na start 7"

Literatura w czasach romantyzmu

Cechy charakterystyczne stylu romantycznego

• pisarze do języka wprowadzają wyrazy potoczne, regionalne i gwarowe;
• indywidualizują zjawiska i postacie;
• uczucia wypowiadają bezpośrednio i wprost;
• ważna jest nastrojowość utworu;
• umiłowanie wolności i natury.

Przedstawiciele literatury polskiego romantyzmu

Adam Mickiewicz

- polski poeta, działacz i publicysta polityczny, uważany za największego poetę polskiego romantyzmu. Jego dzieła to m.in.: "Ballady i romanse", "Pan Tadeusz", "Konrad Wallenrod", "Dziady", "Oda do młodości".

Juliusz Słowacki

- poeta polski doby romantyzmu, dramaturg i epistolograf. Obok Mickiewicza i Krasińskiego określany jako jeden z Wieszczów Narodowych. Jego dzieła to m.in. : "Beniowski", "Kordian", "Balladyna".

Cyprian Kamil Norwid

- poeta polski doby romantyzmu, dramatopisarz, eseista, grafik. Często uznawany za ostatniego z czterech najważniejszych polskich poetów romantycznych. Jego dzieła to m.in. : "Moja piosnka", "Fortepian Szopena", "Bema pamięci żałobny rapsod".

Aleksander Fredro

– polski komediopisarz, pamiętnikarz, poeta, wolnomularz, hrabia. Tworzył w epoce romantyzmu. Jego dzieła to np.: "Zemsta", "Śluby panieńskie, czyli Magnetyzm serca", "Damy i Huzary", "Pan Jowialski".

Malarstwo w czasach romantyzmu

Malarstwo okresu romantyzmu jest niejednolite. Największym natchnieniem dla malarzy romantycznych była natura, jej tajemniczość, potęga i żywiołowość. Znacznemu rozszerzeniu uległa paleta barw. Zmieniły się również zasady kompozycji, wielkiego znaczenia nabrał kontrast. Tematem wielu dzieł stały się również zjawiska fantastyczne. Duże znaczenie miał również wydźwięk symboliczny powstających wówczas dzieł.

Wszystkie te cechy świadczą o tym, że malarstwo romantyczne było w opozycji do klasycznych kanonów popularnych w XVIII wieku. Poza przyrodą dużym zainteresowaniem malarzy romantycznych cieszył się człowiek i jego uczuciowość oraz patriotyczne (dramatyczne) wydarzenia historyczne.

"Portret Adama Mickiewicza ..."Walenty Wańkowicz

"Wolność wiodąca lud na barykady"Eugene Delacroix

"Przejście przez strumień"William Turner

Muzyka w czasach romantyzmu

Cechy romantyzmu w muzyce:

• przewaga treści nad formą,
• programowość w muzyce (utwór ma treść pozamuzyczną),
• uczuciowość,
• subiektywizm, indywidualizm twórców,
• synteza wszystkich sztuk (silne związki z literaturą oraz z malarstwem, powstają liczne pieśni solowe z towarzyszeniem fortepianu, opery i utwory programowe).

Najsłynniejsi polscy kompozytorzy romantyczni

Stanisław Moniuszko

Fryderyk Chopin

Architektura w czasach romantyzmu

Architektura romantyczna nie wykształciła własnego, odrębnego stylu. Najbardziej charakterystyczną cechą tego okresu jest historyzm, w szczególności fascynacja gotykiem (tzw. neogotyk) i renesansem (tzw. neoklasycyzm), którego można było zauważyć głównie w wyglądzie budowli użytku publicznego na terenie Księstwa Warszawskiego, a następnie Królestwa Polskiego.

Sprawdź, ile zapamiętałeś / zapamiętałaś.

Przyporządkuj przykłady do odpowiednich kategorii.

Uzupełnij notatkę, a następnie zapisz ją w zeszycie.

Znajdź 10 słów związanych z dzisiejszą lekcją, następnie ułóż je w kolejności alfabetycznej i rozwiń jednym zdaniem. W ten sposób powstanie uczniowski mini-słownik romantyzmu.

Dziękuję !

Przygotowała: Agnieszka Łazarek