Kochanowski

Jan Kochanowski

poeta polskiego renesansu

opracowała J. Miller

Jan Kochanowski

poeta polskiego renesansu

ślub z Dorotą Podlodow-ską

po śmierci matki dziedziczy Czarnolas

pobyt na książęcym dworze w Królewcu

śmierć poety w Lublinie

trwa okres dworski

narodziny poety w Sycynie

śmierć córki Urszulki

rozpoczęcie studiów

śmierć ojca

ok. 1574

1559

1584

1547

1544

1563

1555

1579

1530

Jan Kochanowski

poeta polskiego renesansu

Co to jest pieśń?

gatunek literacki, należący do liryki

związek z muzyką

Czego chcesz od nas, Panie? (tekst)

Jan Kochanowski t worzył Pieśni przez całe swoje życie, ale najwięcej z nich powstało w okresie dworskim. Po raz pierwszy całość wydano w 1586r. czyli po śmierci autora. Tom liczył 49 utworów podzielonych na 2 księgi. Do Pieśni zalicza się także napisane w okresie studiów: Pieśń Świętojańska o Sobótce oraz Czego chcesz od nas, Panie.

Podmiot liryczny wypowiada się w imieniu zbiorowości - ludzi, którzy są Bogu wdzięczni za wszystkie łaski. Adresat - Bóg. Wiersz ma charakter modlitwy. Co człowiek może ofiarować Bogu w zamian? Wdzięczność, miłość. Jaki jest świat stworzony przez Boga? Piękny, harmonijny, doskonały. Czym kończy się wiersz? Prośbą o dalsze błogosławieństwo, długie życie i Bożą opieką. Wiersz jest sylabiczny, tzn. w każdym wersie ma tę samą liczbę sylab (13). Budowa regularna, rymy parzyste i dokładne.

GWO, klasa 7, s. 23.

Praca z wierszem (str. 22)

Czego chcesz od nas, Panie? (tekst)

Co to jest fraszka?

gatunek literacki, należący do liryki

wł. frasca – gałązka, drobiazg, bagatela, błahostka

krótki, zwykle żartobliwy wiersz (choć czasem dłuższy i refleksyjny)

zawiera puentę

Kochanowski tworzył fraszki przez około 20 lat, napisał ich ok. 300

Jan Kochanowski Fraszki, Księgi pierwsze Na gospodarza Posadziłeś mię wprawdzie nie nagorzej, Ale by trzeba mięsa dawać sporzej; Przed tobą widzę półmisków niemało, A mnie się ledwie polewki dostało. Diabłu się godzi takowa biesiada! Gościem czy świadkiem ja twego obiada!

Ani lepszego, Ani droższego; Bo dobre mienie, Perły, kamienie, Także wiek młody I dar urody, Mieśca wysokie, Władze szerokie Dobre są, ale — Gdy zdrowie w cale. Gdzie nie masz siły, I świat niemiły. Klinocie drogi, Mój dom ubogi Oddany tobie Ulubuj sobie!

Jan Kochanowski Fraszki, Księgi trzecie Na zdrowie Ślachetne zdrowie, Nikt się nie dowie, Jako smakujesz, Aż się zepsujesz. Tam człowiek prawie Widzi na jawie I sam to powie, Że nic nad zdrowie

Jan Kochanowski Fraszki, Księgi pierwsze Na młodość Jakoby też rok bez wiosny mieć chcieli, Którzy chcą, żeby młodzi nie szaleli.

Na starość Biedna starości, wszyscy cię żądamy, A kiedy przydziesz, to zaś narzekamy.

I wdarłem się na skałę pięknej Kaliopy, gdzie dotychmiast nie było znaku polskiej stopy

Przekonanie o sławie!

Dla dociekliwych

psalmy

treny

VS

+info

+info

Czego możemy spodziewać się w utworach Jana Kochanowskiego?

odwołań do Boga

Motywów z biografii pisarza

Regularnej budowy

Archaizmów

Człowiek renesansu żyje w jedności z Bogiem

Jan Kochanowski wzorował się na antycznych ideałach

wiersze powstawały kilkaset lat temu, zatem język od tego czasu bardzo się zmienił...

Ukochana lipa poety, Czarnolas, śmierć córki

Dziękuję!

Ludzkie przygody ludzkie noś