Państwo bez stosów

Państwo bez stosów- tolerancja religijna w Rzeczpospolitej Obojga Narodów

Na dzisiejszej lekcji nauczysz się: -dlaczego Rzeczpospolitą nazywano krajem „bez stosów”; -jaka była polityka Zygmunta Augusta względem innowierców; -kiedy i w jakim celu uchwalono konfederację warszawską; -dlaczego w Rzeczypospolitej panowała tolerancja religijna; -jakie wyznania występowały w Rzeczypospolitej w XVI wieku; -kim byli arianie i bracia polscy.

■ Polacy - 40%■ Rusini - 20% ■ Litwini- 13% ■ Niemcy - 10% ■ Żydzi - 5% ■ Inni-12%

Struktura narodowościowa

Najważniejsze postanowienia aktu konfederacji warszawskiej: - Wieczysty pokój między wszystkimi wyznaniami chrześcijańskimi. - Szlachcie, mieszczanom i wszystkim ludziom wolnym, niezależnie od wyznania, państwo gwarantuje prawa i przywileje religijne.

Mimo postępów reformacji na ziemiach Rzeczypospolitej w XVI wieku nie doszło do wojen religijnych, tak jak np. w Niemczech i we Francji. Protestanccy szlachcice mogli zasiadać na najwyższych urzędach w państwie, być mianowani senatorami lub wybierani na posłów. Ważną rolę odegrała tu tolerancyjna postawa królów, zwłaszcza Zygmunta Augusta. Wkrótce po jego śmierci, podczas bezkrólewia w 1573 roku, sejm uchwalił akt tzw. konfederacji warszawskiej, który stał się podstawą tolerancji religijnej w Rzeczypospolitej.

Tolerancja religijna

Bracia polscy Jedną z grup religijnych, które powstały pod wpływem reformacji, byli arianie, czyli tzw. bracia polscy. Arianie odrzucali bowiem dogmat o Trójcy Świętej. Jeden z odłamów arian potępiał wszelką przemoc i wojny (na znak tego nosili drewniane szable), karę śmierci, a także pańszczyznę chłopów. Bracia polscy stanowili grupę nieliczną Arianie – zwolennicy nauki głoszonej przez teologa Ariusza (zm. 336) z Aleksandrii w Egipcie, który odrzucał dogmat Trójcy Świętej.

Podsumowanie

• W 1525 roku Prusy Zakonne przekształciły się w świeckie państwo luterańskie, Prusy Książęce. W wyniku hołdu złożonego przez księcia Albrechta Hohenzollerna stały się lennem Polski.
• W XVI wieku przeniknęła do Rzeczypospolitej reformacja. Znaczna część mieszczan na północy kraju przyjęła luteranizm. Szlachta ze względów ekonomicznych skłaniała się ku kalwinizmowi.
• Ponieważ królowi zależało na pokoju wewnętrznym, w kraju panowała tolerancja religijna.
• Po śmierci Zygmunta Augusta zawiązano w Warszawie konfederację, która zapewniała swobodę wyznania szlachcie w Rzeczypospolitej. Akt konfederacji podpisano w 1573 roku.
• W XVI wieku Rzeczpospolita była krajem wielu wyznań, oprócz katolików mieszkali tam także: prawosławni, luteranie, kalwini, arianie, bracia polscy, żydzi, muzułmanie, karaimi.

Sprawdź się