Tatarzy

Tatarzy

mniejszość etniczna w Polsce

01. Wstęp

02. Historia Tatarów

03. Kultura i zwyczaje

04. Tradycyjny strój

05. Jezyki i religie

06. Święta tatarskie

07. Tatarzy w Polsce

Wstęp

Tatarzy to mniejszość etniczna należąca do rodziny ludów tureckich, pochodzących z Europy wschodniej oraz północnej Azji. Obecnie ich ogólna liczebność wynosi około 6,5 miliona, przy czym są podzieleni na dwa główne odłamy, Tatarzy Krymscy, należący niegdyś do Chanatu Krymskiego oraz Tatarzy Kazańscy, zamieszkujący Republikę Tatarstanu przynależną do Federacji Rosyjskiej.

Historia Tatarów

Tatarzy są ludem pochodzącym z terenów dawnej Mongolii oraz Turcji. W XIII wieku, nie posiadając własnego, oddzielnego panstwa byli oni częścią imperium mongolskiego i wraz z jego władcą, Czyngis-chanem, uczestniczyli w wojennych wyprawach przeciwko Europie. Przez te wydarzenia, tutejsza ludność zaczęła błędnie określać ich jako Mongołowie.

Po upadku Czyngis-chana, Tatarzy zaczęli osiedlać się na terenie Europy. Powstało państwo o nazwie Złota Orda, które w XV wieku rozpadło się na tak zwane chanaty. Utworzyły się wówczas tereny z których pochądzą dwa największe odłamy Tatarów, Chanat Krymski - Tatarzy Krymscy, oraz Chanat Kazański - Tatarzy Kazańscy.

Kultura i zwyczaje

Tatarzy są znani jako społeczeństwo kolektywne, zachowujące tradycje i wykazujące chęć do kultywowania swoich zwyczai. Wszystkie wartości związane ze wspólnotą stawiają na pierwszym miejscu, robiąc wszystko by rozwijać naród. Społeczeństwo Tatarskie funkcjonuje z zachowaniem pewnych warstw społecznych, mających związek z wykształceniem czy pełnioną funkcją.

Do charakterystycznych elementów kultury tatarskiej można zaliczyć ich tradycyjny strój czy wystrój wnętrz. W domu Tatara nie mogło zabraknąć wzorzystego dywanu zdobiącego podłogę, drewnianych stoliczków okrywanych obrusami i serwetami czy ozdobnych zasłon w oknach. Główne wartości, jakimi miały cechować się tatarskie wnętrza to ciepło i wygoda. W salonie, gdzie znajdowały się wszystkie najkosztowniejsze meble przyjmowano gości, a w sieni zazwyczaj umieszczano warsztat, przy którym kobiety wykonywały prace ręczne.

Tradycyjny strój

Głównymi elementami tradycyjnych ubrań tatarskich była skóra, owcza wełna i różnego rodzaju tkaniny. Kobiety na głowę z zaplecionymi drobno warkoczykami zakładały ciemną czapkę, kształtem przypominającą turecki fez, zazwyczaj ozdobioną srebrną lub złotą nicią. Z tyłu czapki przymocowany był długi, jasny szal opadający na plecy. Zazwyczaj ubierały się we wzorzyste suknie do ziemi lub szerokie spodnie i długą koszulę, na którą nakładana była dopasowana kamizelka. Uzupełnieniem całego stroju Tatarki była biżuteria w postaci bransolet i kolczyków.

Głowę Tatarów zdobiła duża futrzana czapka. Długie koszule, czy kaftany przepasali grubym pasem, a na wierzch okrywali sie krótką kamizelką lub cienką narzutą. W chłodniejsze dni nosili grube wełniane kożuchy.

Języki i religie

Do głownych religii wyznawanych przez Tatarów należą:

Obecnie ludność tatarska posługuje się trzema głównymi językami:

• Islam
• Prawosławie

• Tatarski - język z rodziny tureckich, głównie użytkowany na terenie Tatarstanu i innych regionach Rosyjskich.
• Krymskokatarski - język należący do rodziny języków tureckich, pochądzący z Chanatu Krymskiego, użytkowany przez wywodzących się z tamtąd Tatarów Krymskich.
• Rosyjski - język, którym zaczęli posługiwać się Tatarzy, ze względu na położenie ich kraju wewnątrz Rosji.

Święta tatarskie

Dawni Tatarzy używali kalendarza opartego o tak zwany rok księżycowy, liczący 354 dni w tym 12 miesięcy po 29 lub 30 dni. W ciągu takiego roku obchodzili oni różne święta, związane z ich religią, kulturą czy zwyczajami. Należą do nich m.in:

• Nauroz - ( 21 marca ) święto wraz z którym wita się Nowy Rok oraz początek wiosny, Tatarzy zaczęli je obchodzić wraz z przyjęciem Islamu.
• Derwiza - ( 22 września ) hucznie obchodzone święto urodzaju, podczas którego organizowane są różnego rodzaju festyny z zabawami oraz konkursami.
• Dzień żałoby narodowej - ( 18 maja ) święto upamiętniające operację wysiedlania Tatarów Krymskich z rozkazu Stalina w 1944r.

Tatarzy w Polsce

Społeczności tatarskie w Polsce głównie zamieszkują województwo Podlaskie, okolice Białegostoku. W całym kraju mieszka zaledwie ok. 4 900 Tatarów.

Białystok

Najwięcej ludności tatarskiej znaduje się na terenie Rosji i jest to około 5,31 mln mieszkańców.

Dziękuję

Magdalena Drabek kl. VIII