Ustęp

Adam Mickiewicz

Dziady część III - ustęp

PLAN PREZENTACJI

Droga do rosji

WPROWADZENIE

Petersburg

PRZEDMIEŚCIA stolicy

Pomnik Piotra Wielkiego

Przegląd wojska

Do przyjaciół moskali

Dzień przed powodzią

uSTĘP - WPROWADZENIE

Utwór Dziady cz. III kończy się tak zwanym “Ustępem“, w którym poeta zawarł swe refleksje dotyczące despotycznych rządów carskich. Ta część utworu nie łączy się z dramatem ani pod względem fabuły, ani ze względu na formę – ma bowiem charakter epicki.

mapa podróży bohatera

droga DO ROSJI

Fragment ten przedstawia opis miejsca, który prawdopodobnie widzi Konrad. Przemieszcza się on w kibitce wraz z oddziałem wojsk. Rozpościerający się krajobraz ukazuje pokryte śniegiem ziemie oraz drogę prowadzącą w głąb Rosji, najprawdopodobniej stolicy.

INTERPRETACJA

Następną metaforą jest tzw. „Ziemia Jałowa”, która reprezentuje pustkę, ziemię niezaludnioną, a jedyne co się na niej znajduje to drogi wyznaczone przez cara, wszystkie prowadzące na północ. Drogami tymi jednak podróżują tylko więźniowie, bądź żołnierze. Ukazuje to nam ustrój panujący w kraju, oparty głównie na tyranii cara.

Ostatnie wersy pokazują nam, że w kibitce tak naprawdę nie przemieszcza się żaden groźny wróg państwa, lecz niewinna osoba. Nawiązuje to do licznych ofiar, kiedy to polska młodzież została skazana w procesie Filomatów i Filaretów. Mickiewicz ukazuje tutaj martyrologię, która oparta jest na kontraście skazanej, niewinnej, polskiej młodzieży, a okrutnych Rosjanów.

W tym tekście możemy odnaleźć kilka metafor, o których wspomina autor. Jako pierwsze możemy zauważyć jak podróżujący w kibitce przygląda się i obserwuje co widzi dookoła; gdy przejeżdża obok miejscowej wioski, widzi domy, które ustawione są jak carskie wojsko w szeregu, a ich dachy przypominają wojskowe czapki. Mogą one symbolizować restrykcyjne rządy cara.

PRZEDMIEŚCIA STOLICY

Oddział w tym fragmencie przejeżdża obok wielu wspaniałych pałaców, świątyń i posągów, lecz te tak naprawdę powstały wskutek wielu ograbionych ziem innych narodów. Miasto wieje pustkami, ponieważ car na zimę z przedmieścia przeniósł się do centrum miasta, a wraz z nim ruszyli jego poddani.

INTERpretacja

Fragment ten opowiada o tym, jak piękne rosyjskie świątynie, posągi oraz kaplice powstały kosztem wielu godzin niewolniczej pracy narodów, które były pod zaborami. Obecnie Rosja swoje piękno zawdzięcza „krwi Litwy, łzom Ukrainy i złotu Polski”.

Petersburg

Autor pokazuje, jak powstawał Petersburg. Stolica ta została zbudowana przez cara na nieurodzajnych, opustoszałych terenach, gdzie było mroźnie. Jego poddani nie zgadzali się na budowę miasta, jednakże władca nie słuchał i stwierdził, że miasto nie jest dla ludzi, lecz dla niego. Car zmusił całe pokolenia chłopów do budowy, wielu z nich zginęło. Imperator często spacerował wśród ulic ze swoją rodziną oraz służbą, obserwowany przez poddanych. Pewnego dnia po przejściu władcy przez ulicę zostało dwóch mężczyzn. Jeden z nich prawdopodobnie był kiedyś mieszkańcem stolicy, a drugi pielgrzymem. “Dawny mieszkaniec” podszedł do mężczyzny i powitał go. Ten wyrwał się ze swoich rozmyślań i uciekł. Później tego żałował, ponieważ słowa i głos owego mężczyzny wydawały się być znajome.

Interpretacja

Mickiewicz pokazuje, że obszary, na których leżał Petersburg, posiadały okropne warunki do życia. Mimo to w mieście znajdowało się wiele wspaniałych budowli. W tym fragmencie możemy zobaczyć jak okrutny był car wobec swoich poddanych. Nie obchodziło go, że przez niego giną Rosjanie. Imperatorowi najbardziej zależało na spełnieniu jego żądań.

Pomnik piotra wielkiego

Wieszcz ukazuje Pielgrzymowi wspaniały pomnik Piotra Wielkiego. Posąg został wystawiony ku czci cara, przez carycĘ KatarzynĘ II. ODLANY Z BRĄZU posąg Przedstawia sylwetkę władcy na grzbiecie rumaka, jego Pierwowzorem był pomnik rzymskiego wodza Marka Aureliusza. Rzymianin przedstawiony został jako dobry i triumfujący władca, a Piotr Wielki jako jego przeciwieństwo.

Interpretacja

Pomnik Piotra Wielkiego miał być wyrzeźbiony na wzór posągu Marka Aureliusza, ale tamten rzymski wódz i cesarz był czczony przez swój lud i uważany za ojca, toteż jego koń stąpa "równym krokiem", aby ludzie mogli podejść bliżej władcy. Natomiast koń Piotra Wielkiego przedstawiony został w szalonym pędzie, a więc tratuje wszystko na swej drodze, nie zważając na nic. W ten sposób wartości rzymskie zostały przeciwstawione rosyjskiej gwałtowności. Koń Piotra zdaje się zawieszony nad przepaścią, w którą w każdej chwili może runąć. Jest to aluzja do przybliżającego się nieuchronnie końca despotycznych rządów cara i jego tyranii.

przegląd wojska

Fragment ten opisuje przegląd armii rosyjskiej, dokonywany codziennie o godzinie dziesiątej przez cara na placu w Petersburgu. Nazywany jest on potocznie szczwalnią, gotowalnią, toczydłem chirurga lub szarańczą. Całemu zdarzeniu przygląda się tłum gapiów, chcących przypodobać się władcy. Później opisana jest musztra wojsk. Manewry wywierają na widzach wrażenie potęgi i sprawności oddziałów carskich, które na rozkaz imperatora dokonują najróżniejsze ruchy, zwroty i przegrupowania. Wreszcie władca, znudzony zabawą, odjeżdża. Wkrótce plac opuszczają też inni ludzie. Zostają tam tylko ranni i trupy zamarzniętych żołnierzy, którzy zginęli w czasie wykonywania manewrów.

Interpretacja

Tekst w bardzo ironiczny sposób obrazuje nastawienie cara do ludzkiego życia - nie ma ono dla niego żadnej wartości, (może) poza zdolnością do dostarczania arystokracji codziennej rozrywki.

Ukazane tu zostały

• potęga militarna państwa

• despotyzm władcy

• usilne ubieganie się generałów o względy cara.

dzień przed powodzią petersburską 1824. Oleszkiewicz

Młodzi podróżni idący brzegiem Newy spostrzegają nad samą rzeką tajemniczego człowieka. Zaciekawieni schodzą w dół i rozpoznają w nim malarza, który jest Polakiem. wypowiada on niezrozumiałe dla słuchaczy proroctwa i odchodzi. Jeden z nich podąża za malarzem i znajduje go “na placu szerokim”. Artysta stoi wpatrzony w oświetlone okno carskiego pałacu i wypowiada kolejne proroctwo mówiące o zagładzie, która dosięgnie cara i wszystkich jego popleczników. W pewnym momencie spostrzega, że nie jest sam i ucieka, pozostawiając miotanego przeróżnymi uczuciami młodzieńca.

Interpretacja

Bohater tytułowy - Oleszkiewicz jest polskim malarzem. Posiada szlachetne, piękne a zarazem surowe oblicze. Należy do osób wykształconych, a zarazem bardzo chrześcijańskich. Podróżni uważają go za osobę, która potrafi rozmawiać z duchami. Jest to nawiązanie do prawdziwej postaci historycznej Józefa Oleszkiewicza. Podróżnymi są żołnierze, którzy zostali zesłani w głąb Rosji. Jeden z nich podąża za postacią Oleszkiewicza kiedy ten przepowiada kataklizm. Wiersz mówi o przyszłości Petersburga. Oleszkiewicz mówi również o powstaniu buntu przeciwko tyranii oraz zgładzeniu cara. Zapowiada powódź która zniszczy miasto. Zacznie sie ona od najuboższych, niszcząc wszystko na swojej drodze, aż dotrze do cara.

Do przyjaciół moskali

Bohater wspomina swoich przyjaciół, którzy cierpią w więzieniach lub zginęli z rąk Rosjan. Zastanawia się, co się teraz z nimi dzieje i czy o nim pamiętają. Opowiada o Rylejewie, który był dla niego jak brat i został uwięziony. Wspomina również o rosyjskim poecie Bestużewie, który mimo dużego potencjału jest przetrzymywany w więzieniu. Bohater twierdzi, że cała sytuacja w państwie jest karą bożą za to, że ludzie pomagają carowi. Jest oburzony tym zachowaniem, ale uważa, że wkrótce jego bracia będą wolni. W osiągnięciu tego pomogą im inne kraje. Na koniec bohater tworzy “truciznę” z goryczy i łez ojczyzny, która w przyszłości ma pomóc w pokonaniu wroga.

INTERPRETACJA

W podanym fragmencie możemy zobaczyć, że carska Rosja nie miała szacunku nawet do własnych obywateli. Dowiadujemy się, że oni również cierpieli i byli prześladowani. Niestety można było się spotkać też z Rosjanami, którzy pomagali Imperatorowi. Mimo to Mickiewicz uważa, że cały naród przeciwstawi się tyranii i wyzwoli się, a tym samym zniszczy panujący ustrój polityczny.

Aleksandr Bestużew

Konrad Rylejew

Rosyjski poeta, który był dowódcą dekabrystów. Chciał obalić monarchię, ale mu się to nie udało. Po klęsce

Rosyjski poeta, który zaczął powstanie dekabrystów. Został wcielony za karę do armii cara. Został

odniesionej w powstaniu dekabrystów został powieszony.

zabity przez powstańców czeczeńskich . Jego ciała nigdy nie odnaleziono.

Dziękujemy za Uwagę!

prezentację wykonały: Agata Józefczuk Julia Konarzewska Natalia Rochoń Paulina Markowc

IIE