Judaizm

JUDAIZM

MOZAIZM, WYZNANIE MOJŻESZOWE

Judaizm jest religią narodu żydowskiego, która liczy sobie około 4000 lat, co czyni ją jedną z najstarszych tradycji religijnych na świecie. Jej wartości i historia stanowią podwaliny chrześcijaństwa i islamu.

Judaizm jest religią prawa, co znaczy, że prawie wszystkie aspekty życia są regulowane przez religię: począwszy od tego, kto jest uważany za Żyda oraz jak i ile razy dziennie powinien się modlić, a także jak powinno wyglądać życie małżeńskie i rodzinne, po zasady dotyczące stroju i przestrzegania właściwej diety.

DWA OKRESY....Judaizm:

• biblijny - Biblia (Stary Testament) stanowi główne źródło Wiadomości o dziejach tej religii w tym okresie
• rabiniczny, który ukształtował się w czasie działalności rabinów po zburzeniu Świątyni Jerozolimskiej w 70 roku

TORA

na język polski słowo to tłumaczone jest jako Prawo, Zakon, Pouczenie i w ścisłym znaczeniu odnosi się do Pięcioksięgu Mojżesza. Jednocześnie terminu Tora używa się do określenia całej Biblii hebrajskiej, tj. Starego Testamentu.

TANACH

Źydzi wzięli pierwsze hebrajskie litery nazw trzech podziałów hebrajskiej Biblii: "Torah" (hebr. "Prawo"), "Nebiim" (hebr. "Prorocy") "Kethubim" (hebr. "Pisma"), i stworzyli słowo nie posiadające znaczenia jako nazwę dla żydowskiej Biblii (Starego Testamentu)

Współcześnie Stary Testament liczy 39 ksiąg, jednakże w starożytności hebrajska Biblia miała 24 księgi. Ta mała liczba ksiąg wynikała z połączenia w jedną księgę kilku par ksiąg i dwunastu ksiąg Mniejszych Proroków

TALMUD (III w.)

tora spisana + tora ustna

Podstawą Talmudu są wersety Miszny, składającej się z sześćdziesięciu trzech traktatów zgrupowanych w sześciu działach. Regulują one wszystkie dziedziny życia społeczności żydowskiej.

Drugą warstwą Talmudu jest Gemara, która stanowi komentarze i dalsze wyjaśnienia do Miszny.

HALACHA

prawo żydowskie

reguluje życie wyznawcy judaizmu tak szczegółowo, że trudno oddzielić wyznawanie religii od zajęć doczesnych

Talmud dzieli halachę na 613 przykazań (micwot): 248 nakazów i 365 zakazów

Oprócz tego wyznawców judaizmu obowiązuje obrzezanie, przestrzeganie szabatu, przepisów pokarmowych (tzn. powstrzymywanie się od spożywania mięsa pewnych zwierząt, np. wieprzowiny i innych zakazanych w Starym Testamencie) oraz obchodzenie świąt i postów.

Podstawową zasadą judaizmu jest wiara w jednego i jedynego Boga (osobowego, niepodzielnego, będącego bytem niematerialnym, bezcielesnym i wiecznym), będącego Stwórcą świata, ojcem całej ludzkości, opiekunem narodu wybranego, surowym, sprawiedliwym i miłosiernym.

Bóg ten zawarł z ludem Izraela wieczyste przymierze, obiecując ochronę i pomoc w zamian za podporządkowanie się nakazom Boga. Człowiek powinien oddawać mu najwyższą cześć, a zbawienie może osiągnąć przez modlitwę, pokutę, dobre uczynki i wypełnianie przykazań. Wiele innych szczegółów judaizmu zmieniało się na przestrzeni wieków.

Jedynym "wyznaniem wiary" współczesnego judaizmu jest 14 artykułów sformułowanych w średniowieczu przez Mojżesza Majmonidesa 1) istnieje Bóg Stwórca, 2) Bóg jest jeden, 3) Bóg jest bezcielesny, 4) Bóg jest wieczny, 5) tylko Bóg sam ma prawo do oddawania mu czci i kultu, 6) prorocy byli wysłannikami Boga i dlatego należy wierzyć ich słowom, 7) Mojżesz jest największym z wszystkich proroków, 8) Bóg objawił Prawo Mojżeszowi na Synaju, 9) Prawo objawione przez Boga nigdy się nie zmieni, 10) Bóg jest wszechwiedzący, 11) człowiek otrzyma zapłatę za swe uczynki na tym i na drugim świecie, 12) należy wierzyć w nadejście Mesjasza, 13) należy wierzyć w zmartwychwstanie zmarłych. Przyjęcie tych prawd wiary uczynił Majmonides warunkiem osiągnięcia wiecznego szczęścia.

Judaizm nie ma określonych dogmatów ani jednolicie rozwiniętej koncepcji religii, lecz ma zasady oparte na Biblii i Talmudzie, które wyznawcy muszą przyjmować pod groźbą ekskomuniki.

"JESTEM, KTÓRY JESTEM"

Ważną rolę w życiu religijnym Żydów odgrywa KALENDARZ wyznaczający cykl świąt. Przyjmują rok 3761 p.n.e. jako rok stworzenia świata. Kalendarz żydowski oparty jest na miesiącu księżycowym i roku słonecznym. Doba zaczyna się wraz z nadejściem nocy i kończy się wieczorem dnia następnego. Natomiast rok rozpoczyna się w czasie jesiennego zrównania dnia z nocą. Obecnie jest rok 5780

Sukkot

Jom Kipur

Rosz Haszana

Święto Szałasów

żydowski Nowy Rok

Dzień Pokuty

Święto rozpoczyna się pięć dni po Jom Kipur i upamiętnia tymczasowe chaty, jakie Izraelici budowali na pustyni po wyjściu z Egiptu. W czasie tego ośmiodniowego święta tradycyjnie mieszka się i jada w podobnych szałasach zwanych Sukka. Tylko dwa pierwsze i dwa ostatnie dni święta są wolne – pozostałe są dniami roboczymi.

To najbardziej uroczysty dzień w kalendarzu żydowskim, podczas którego w modlitwach prosi się Boga o przebaczenie za grzechy popełnione w minionym roku i pokutuje. Każdy dorosły Żyd, poza osobami chorymi, pości w tym dniu, nie jedząc i nie pijąc przez 25 godzin, od zachodu słońca do zmroku dnia następnego.

To dwudniowe święto wypadające we wrześniu lub październiku. Jest uważana za jeden z ważniejszych okresów w roku. Rosz Haszana rozpoczyna cykl Wielkich Świąt, trwający prawie miesiąc, będący okresem pokuty za grzechy oraz rozpoczęciem nowego cyklu.

Purim

Pesach

Święto losów

Simchat Tora

To ośmiodniowe święto, które zbiega się z Wielkanocą, upamiętnia wyjście Żydów z niewoli egipskiej. Aby pamiętać o pośpiechu, w jakim Żydzi opuszczali Egipt, nie spożywa się jedzenia na zakwasie, takiego jak chleb, płatki śniadaniowe, czy piwo. Tradycyjnie za to spożywa się macę. W dwie pierwsze noce święta, po wieczornych modlitwach w synagodze, odbywają się uroczyste kolacje zwane Sederami, które same w sobie są rytuałem religijnym.

To jednodniowe święto odwołuje się do historii z Księgi Estery, w której żydowska królowa Estera udaremniła w Persji spisek królewskiego doradcy, planującego zamordować wszystkich Żydów. Księgę odczytuje się w synagodze ze specjalnego zwoju zwanego Megila. Purim zwany jest także żydowskim karnawałem, bo podczas tego święta Żydzi przebierają się i organizują bale. Jest to jedyny dzień w roku, kiedy tradycja wręcz zachęca do spożywania alkoholu.

Radość Tory

Zaraz po Sukkot zaczyna święto Simchat Tora, które jest jednym z radośniejszych świąt żydowskich. Po modlitwach wieczornych organizowana jest impreza. Simchat Tora jest świętem z okazji rozpoczęcia nowego cyklu czytania Tory (Starego Testamentu), w synagogach tańczy się ze zwojami Tory. Tańce te przenoszą się także na zewnątrz synagogi, którą obchodzi się kilka razy, śpiewając.

Chanuka

Święto Świateł

Szawuot

W to radosne święto tradycyjnie zapala się świecznik, zwany chanukiją, przez osiem nocy, każdej nocy dodając dodatkową świeczkę. Je się także potrawy przyrządzane na oleju- najpopularniejsze są pączki i placki ziemniaczane. Wręcza się także prezenty i organizuje spotkania towarzyskie i imprezy, a czasem nawet bale.

Zielone Świątki

Święto rozpoczyna się siedem tygodni po zakończeniu Pesach (przeważnie pod koniec maja/na początku czerwca), upamiętniając nadanie Tory na Synaju. Szawuot trwa dwa dni, podczas których tradycyjnie spożywa się potrawy mleczne.

SZABAT

Szabat jest jednym z najważniejszych świąt żydowskiej wiary. W trakcie Szabatu Żydzi powstrzymują się od wykonywania różnych czynności uznawanych za ‘pracę’, upamiętniając w ten sposób siódmy dzień stworzenia, w którym Bóg odpoczywał. Tradycyjnie w tym dniu bierze się udział w modlitwach w synagodze i świętuje przy uroczystym posiłku w towarzystwie rodziny, przyjaciół bądź społeczności. Święto zaczyna się godzinę przed zapadnięciem nocy lub 15 min przed zapadnięciem zmierzchu. Dlatego też Ortodoksyjni Żydzi muszą wyjść z pracy lub ze szkoły wcześniej, by w odpowiednim czasie dotrzeć do domu. Najwcześniej święto zaczyna się w środku zimy (około 15:30) i trwa zawsze 25 godzin, do zapadnięcia nocy w sobotę wieczorem. Godziny początku i końca Szabatu na dany tydzień można znaleźć na stronie głównej.

Ortodoksyjni Żydzi powstrzymują się w szabat od wszelkich prac, ponieważ siódmego dnia sam Pan zaprzestał Swego dzieła stworzenia. W szabat zabroniona jest wszelka praca, chyba że w grę wchodzi ratowanie ludzkiego życia. Ortodoksi skrupulatnie przestrzegają zasad, które zabraniają pisania, dokonywania operacji pieniężnych i używania jakichkolwiek urządzeń. Często zatrudnia się szabesgoja (czyli nie-Żyda), który wykonuje za opłatą czynności zabronione wyznawcom judaizmu podczas szabatu. Spis zajęć zabronionych jest bardzo obszerny: obejmuje zakaz podróżowania oraz zapalania ognia, (np. papierosów, świec, kominka i kuchenki gazowej, a także używania urządzeń elektrycznych, np. telefonów, żarówek, komputerów, wind, dzwonków elektrycznych). Zakaz zapalanie ognia spowodował powstanie specjalnych przepisów kulinarnych, w których dania (np. czulent) dogotowują się przez całą noc i podawane są w sobotę na obiad. Obecnie w Izraelu w budynkach użyteczności publicznej znajdują się windy, które w okresie szabatu automatycznie zatrzymują się na każdym piętrze - dzięki temu nie trzeba naciskać przycisków - czyli wykonywać pracy. Żydowskie osiedla tworzą dość zwarte skupiska domów, tak by wszyscy Żydzi mieli blisko do synagogi. W szabat bowiem zabronione jest kierowanie pojazdami, korzystanie ze środków transportu publicznego, a nawet dłuższe spacery.

tefilin

MEZUZA

TALIT

zwitek pergaminu z dwoma fragmentami Tory umieszczony w pojemniku wykonanym z drewna, metalu, kości lub szkła, albo w rurce i zawieszany na zewnętrznej prawej framudze drzwi,

dwa pudełka skórzane zawierające zwitki pergaminowe z cytatami z Tory, które wyznawcy judaizmu przymocowują na lewym ramieniu i na czole w czasie modlitwy

żydowski szal do modlitwy

+ INFO

MAGEN DAVID

MENORA

JARMUŁKA

heksagon, sześcioramienna gwiazda utworzona z 2 przeplecionych trójkątów równobocznych o wspólnym środku

czapeczka sukienna lub aksamitna, okrywająca czubek głowy, noszona głównie przez Żydów

siedmioramienny świecznik żydowski

Chrześcijanie wobec Żydow

Lorem ipsum

Lorem ipsum

Lorem ipsum dolor sit amet

Lorem ipsum dolor sit amet

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat.