Materiały włókiennicze

Materiały włókiennicze

Wyrób włókienniczy

Wyrób włókienniczy – produkt przemysłu włókienniczego, wytwarzany bezpośrednio z włókna lub dwuetapowo. W pierwszym etapie z włókna (przez skręcenie tasiemki włókien – przędzenie) tworzona jest przędza, która jest półproduktem do tworzenia, w kolejnych etapach, innych wyrobów włókienniczych. Włókno – podstawowa jednostka struktury wielu materiałów, która charakteryzuje się znaczną długością i niewielkim przekrojem. Włókna występują zarówno w materiałach naturalnych jak i produkowanych przez człowieka.

Co produkuje się z przędz?

Podział włókien

Włókna naturalne

Włókno naturalne – włókno produkowane z surowców naturalnych. Włókna pochodzenia organicznego (roślinne i zwierzęce) są szeroko wykorzystywane w przemyśle włókienniczym.

Roślinne

Mineralne

Zwierzęce

Włókna roślinne

pokrzywa manila jukka rafia kokos kapok

Włókna pochodzenia roślinnego (celulozowe), to np.:bawełna len konopie juta sizal ramia

01

Bawełna

Uprawiana w Indiach, Chinach, Egipcie, Persji i Arabii, Włoszech, USA, Grecji. Bawełna rośnie jak krzew, ziele lub drzewo, jest rośliną jednoroczną. Włókna uzyskuje się z otoczki nasion. Produkuje się z niej mocne, miękkie tkaniny pościelowe, bieliźniane, ubraniowe, skarpety, materiały opatrunkowe, watę lekarską i odzieżową.

01

Len

Jest rośliną, którą uprawiano już w starożytnym Egipcie. Len jest byliną lub rośliną jednoroczną. Wysokość dochodzi do 1 m. Z nasion lnu pozyskuje się olej, a z łodygi produkuje się różnego rodzaju tkaniny. Z przędzy wyrabiane są nici, a z wyczesek lnianych i przędzy wyrabia się grube tkaniny, worki, liny, sznury.

01

Konopie

Pochodzą z Azji, są rośliną dwuletnią. Łodyga dochodzi do 2,5 m wys. Oprócz cennych włókien konopnych dostarczają również oleju konopnego, którego używa się do produkcji mydła i pokostu. Włókna konopne są twardsze i sztywniejsze od włókien lnianych. Z włókien konopnych wyrabia się płótna żaglowe, sieci, worki, sznurki, liny, osnowy do dywanów.

01

Juta

Włókno łodygowe produkowane z rośliny z rodzaju juta, uprawianej w Chinach, Pakistanie i innych krajach o gorącym, wilgotnym klimacie. Terminem tym określana jest również wytwarzana z niego tkanina o splocie płóciennym. Występuje w kolorze szarym lub złotawym, włókna juty dobrze i łatwo się barwią, natomiast bielenie ich jest trudne. Włókno jutowe, po bawełnianym, jest najbardziej rozpowszechnione (ze względu na swoją taniość i dużą wydajność).

01

Ramia

Pochodzi z Azji i Afryki. Włókno ramii ma biały kolor i jedwabisty połysk, jest miękkie i bardzo mocne. Daje się łatwo barwić. Stosuje się do produkcji delikatnych tkanin bieliźniarskich, delikatnych nici do koronek i haftów. Oprócz tego stosuje się do produkcji pluszów, tkanin dekoracyjnych, sieci.

01

Manila

Uprawiana w Indiach i na Jawie. Jest to roślina z rodziny bananowych, włókno jestpodobne do włosia końskiego, odporne na wodę i z silnym połyskiem. Z włókien wykonuje się liny, maty, sieci.

01

Sizal

Włókno pozyskiwane z liści agawy sizalskiej, wykorzystywane jest w produkcji wyrobów powroźniczych i mat, worków, papieru, tarcz do gry w rzutki i innych wyrobów. Jest twarde, bardzo wytrzymałe na rozerwanie i stosunkowo tanie, mimo to jego produkcja zmniejsza się z powodu konkurencji włókien sztucznych i syntetycznych.

01

Jukka

Uprawiana w Meksyku. Jest to roślina z rodziny liściowatych, włókno jest mocne i giętkie. Włókna stosuje się jako domieszki do przędzy wełnianej, lnianej, konopnej, do produkcji dywanów i tkanin.

01

Sizal

Włókno pozyskiwane z liści agawy sizalskiej, wykorzystywane jest w produkcji wyrobów powroźniczych i mat, worków, papieru, tarcz do gry w rzutki i innych wyrobów. Jest twarde, bardzo wytrzymałe na rozerwanie i stosunkowo tanie, mimo to jego produkcja zmniejsza się z powodu konkurencji włókien sztucznych i syntetycznych.

01

Rafia

Uprawiana na Madagaskarze i na kontynencie afrykańskim. Rafia jest miękka i elastyczna, koloru jasnokremowego, łatwo się barwi. Zastosowanie włókien rafii jest bardzo wszechstronne: od produkcji lin po tekstylia Rafia ma także zastosowanie we florystyce.

01

Pokrzywa

Pokrzywa znalazła również zastosowanie jako roślina włókiennicza. Włókna pokrzywy otrzymywane są z łodyg, które są długie i mocne. Włókno może być stosowane do wyrobu tkanin żaglowych, namiotowych, workowych i powrozów.

01

Kokos

Włókno kokosowe okrywa skorupę orzecha kokosowego. Włókno ma długość 30 cm. Jest koloru brunatnoczerwonego, zdrewniałe, mocne wytrzymałe na tarcie i wilgoć. Wyrabia się z niego maty, chodniki, dywany, szczotki .

01

Kapok

Otrzymuje się z drzew puchowca i wełnodrzewu na Jawie, Cejlonie w Afryce i Indiach. Włókna są miękkie, bardzo lekkie i sprężyste, nie nasiąkają wodą. Stosuje się do produkcji poduszek meblowych i materaców, pasów ratunkowych i jako wykładzina ocieplająca.

Włókna zwierzęce

Włókno zwierzęce to naturalne włókno pochodzące z sierści zwierząt, włosia, kokona jedwabnika. Włókna te są wykorzystywane do produkcji przędzy, nici, filcu.

wełna włosie jedwab

01

Wełna

Wełna – włókno naturalne uzyskiwane z okrywy włosowej (sierści) owiec, lam, wielbłądów, kóz, królików i innych. Włókno wełniane ma charakterystyczne cechy (karbikowatość, łuskowatość, zawiera lanolinę), dzięki którym nadaje się doskonale do wytwarzania wysokiej jakości wyrobów włókienniczych. Na Bliskim Wschodzie wyroby z wełny wytwarzano już w starożytności.

01

Włosie

Włosie ucinane jest z grzyw i ogonów zwierząt takich jak konie, dziki a także wiewiórki i sobole. Włókna włosia są proste a średnica przekroju zwęża się ku dołowi. Włosie używane jest chociażby do produkcji naturalnych pędzli.

01

Jedwab

Jedwab – włókno pochodzenia zwierzęcego (białkowe) uzyskiwane z kokonu jedwabnika morwowego lub jedwabnika dębowego. Najcenniejszy surowiec włókienniczy. Z jedwabiu naturalnego wyrabia się tkaniny odzieżowe np. (koszule, bluzki); dekoracyjne, tkaniny techniczne (powłoki balonowe, spadochrony, nici chirurgiczne).

Włókna mineralne

Włókna mineralne to włókniste substancje nieorganiczne naturalne (azbest) lub sztuczne (zamienniki azbestu, włókna szklane, wełna skalna lub żużlowa, włókna ceramiczne).Do niedawna powszechnie stosowanym i cenionym naturalnym włóknem mineralnym był azbest, który występuje w kilku odmianach o różnym składzie chemicznym. Azbest włóknisty jest zbudowany z cienkich, miękkich, lśniących włókien o barwie białej lub szarej, które charakteryzują się wytrzymałością na wysoką temperaturę oraz słabym przewodnictwem ciepła i elektryczności. Przędza azbestowa (wytwarzana z dodatkiem bawełny) miała zastosowanie w produkcji tkanin ognioodpornych i odpornych na działanie kwasów oraz w procesie wytwarzania tektury i papy azbestowej, używanych do izolacji cieplnej i elektrycznej. Azbest jest włóknem mineralnym, które z uwagi na jego bardzo szkodliwe działanie (pylica azbestowa, nowotwory) zostało wycofane z użytku (w Polsce w 1997 r.). Prowadzone są na wielką skalę działania, mające na celu wyeliminowanie azbestu i wyrobów zawierających azbest z naszego otoczenia.

Włókna chemiczne

Włókna chemiczne - włókna wytwarzane różnych procesach technologicznych.

sztuczne

nieorganiczne

syntetyczne

Włókna sztuczne

Wbrew nazwie (sztuczne) te materiały powstają ze składników naturalnych, takich jak celuloza (jest to celuloza drzewna – z drzew iglastych oraz liściastych), mleczko kauczukowe czy kazeina. Produkowane są poprzez obróbkę chemiczną. Zalety włókien sztucznych: higieniczne – dobra higroskopijność, pochłaniają od 10 do 25% wilgoci , nie są atakowane przez mole, grzyby czy bakterie, nie uczulają – właściwie wszystkie włókna sztuczne nie powodują alergii, chociaż z uwagi na elektryzowanie się (przyciąganie kurzu i brudu) nie są zalecane dla alergików . Wady włókien sztucznych: niska odporność na rozciąganie – na mokro spada jeszcze bardziej , gniotą się – bardzo niska sprężystość, materiały sztuczne będa się łatwo gniotły., szybko się palą – nie topią się i tworzą lotny popiół, ale są dość łatwopalne. Dzielą się na włókna celulozowe, kazeinowe (białkowe), wiskozowe.

Włókna syntetyczne

Włókna syntetyczne są wytwarzane od początku do końca przez człowieka – z polimerów syntetycznych, w procesie polimeryzacji (głównie z ropy naftowej i węgla). Zaletą włókien syntetycznych jest duża odporność na rozciąganie , odporność na grzyby, mole czy bakterie. Włókna takie również nie uczulają i są odporne na promienie słoneczne. Ich wadą jest to że się elektryzują i są łatwopalne. Są to np. stylon, nylon, torlen, anilana, lycra, polar.

Włókna nieorganiczne

Wśród włókien nieorganicznych wyróżnia się włókna chemiczne (sztuczne), do których należą włókna szklane i metalowe. Włókna szklane są wyrabiane ze szkła w postaci waty szklanej służącej jako materiał do izolacji cieplnej w budownictwie oraz w postaci włókien do wyrobu przędzy na tkaniny ubraniowe dla pracowników hut, tkaniny filtracyjne, kurtyny teatralne. Włókna szklane charakteryzuje wysoka wytrzymałość na rozciąganie, odporność na działanie kwasów i ługów, wytrzymałość na temperaturę do 600°C. Włókna metalowe są otrzymywane z miedzi, srebra, złota, stali lub stopów tych metali. Nici metalowe, tzw. szych, otrzymuje się przez okręcanie przędzy bawełnianej lub jedwabnej drucikami metalu. Nici tych używa się do haftu, wyrobu tkanin ozdobnych. Wyroby z włókien metalowych na skutek utleniania ciemnieją na powietrzu – należy je chronić przed światłem i wilgocią..