Muzyka w Starożytności

Muzyka w Starozytnosci

W świecie antycznym wysoki poziom kultury muzycznej reprezentowały duże i znaczące cywilizacje, takie jak: Chiny, Indie, Egipt, Mezopotamia, Grecja, Rzym.

Starożytna Grecja- kolebka kultury europejskiej- czerpała artystyczne wzorce ze spuścizny Egiptu i Fenicji. Muzyka grecka była jednogłosowa i pozostawała w ścisłym związku ze słowem poetyckim. Była integralną częścią dramatu greckiego, gdzie pojawiała się w formie partii wokalnych śpiewanych przez chór, duety i solistów. Niekiedy jej charakter podkreślał jeszcze taniec.

Najbardziej charakterystycznymi formami w Grecji były hymny tworzone na cześć boga Apollina i dytyramby na cześć Dionizosa śpiewane przy wtórze fletni Pana. Dytyramby wpłynęły na rozwój dramatu greckiego. Greckie tragedie powiązane były z kultem bogów. Oprócz nich rozwinęły się także: pieśń ludowa i pieśń bohaterska, które nie były związane z kultem. Grecy ogromną wagę przywiązywali do skal dźwiękowych, którym nadali wartości etyczne. Z języka greckiego pochodzą pojęcia, które na stałe wpisały się jako muzyczne, między innymi: melodia, rytm, harmonia, gama, homofonia, kanon czy chór

Formy muzyczne

Dytyramby

w starożytnej Grecji: uroczysta pieśń pochwalna ku czci Dionizosa.

Melodia

ciąg następujących po sobie dźwięków, uporządkowanych według zasad tonalnych, rytmicznych i formalnych, tworzących pewną całość.

Skala dźwiękowa

układ dźwięków uszeregowanych według wysokości, o ustalonych odległościach między poszczególnymi stopniami, właściwy muzyce jakiejś epoki lub kultury.

harmonia

sposób łączenia i budowy akordów w utworze muzycznym.

gama

następstwo dźwięków uporządkowanych według stosunków interwałowych określonej skali w systemie tonalnym.

Rytm

czynnik regulujący czas trwania dźwięków w utworze muzycznym i wyznaczający ich następstwo w czasie.

homofonia

typ budowy wielogłosowych utworów muzycznych, w których tylko jeden głos prowadzi melodię.

kanon

utwór polifoniczny, w którym linię melodyczną głosu rozpoczynającego powtarzają kolejno wszystkie występujące głosy.

Panatenaje

uroczystość ateńska urządzana co cztery lata w porze żniw. W czasie obchodów święta odbywały się m.in: wyścigi na wozach, zapasy atletów i koncerty wokalno- muzyczne. Ze wszystkich stron zjeżdżali artyści, którzy występowali w Odeonie- wielkim gmachu koncertowym położonym u stóp skały Akropolis.

obejrzyj do 12.02 minuty

Instrumenty Starożytnej Grecji

Lira – instrument strunowy z grupy chordofonów, wywodzący się ze starożytnej Grecji. Ma wąski, czworoboczny rezonator, z którego wychodzą dwa łukowate ramiona połączone poprzeczką. Zaopatrzony w 4 do 10 strun. Początkowo pudło rezonansowe wykonane było ze skorupy żółwia.

kitara starogrecki instrument muzyczny z grupy chordofonów szarpanych;płaska drewniana skrzynka rezonansowa z 2 wystającymi ramionami połączonymi poprzecznym jarzmem; struny (do 20) szarpane palcami lub plektronem; popularna w starożytnej Grecji (przez Homera zw. formingą), stanowiła atrybut Apollina; gra na kitarze jako instrumencie wirtuozowskim obowiązywała podczas agonów muzycznych odbywających się w Atenach, Delfach i na wyspie Delos; kitarodia — śpiew przy wtórze kitary

Harfa to instrument w kształcie łuku. Harfa miała od 16-20 strun. Grywały na niej wyłącznie kobiety, które nazywano psaltriai, czyli "szarpaczki" .

Aulos z greckiego "rura" lub "kanał". Był to instrument podwójnostroikowy, składający się z dwóch niezależnych piszczałek,z których jedna była piszczałką burdonową, a na drugiej grano melodię. Prawie zawsze grano na dwóch aulosach jednocześnie, po jednym w każdej ręce. Obie piszczałki brzmiały jednocześnie, a starożytni autorzy opisują ich dźwięk jako "ostry", "piskliwy", "grzmiący" czy "dudniący". W przypadku grania na dwóch piszczałkach, skala każdej z nich jest ograniczona do sześciu dźwięków, podczas gdy użycie jednej z nich daje możliwość uzyskania skali dużo szerszej.Nie wiadomo kiedy dokładnie aulosy zakorzeniły się w Grecji. najstarsze świadectwa pochodzą z VIII wieku.

Fletnia Pana (także syringa, syrynga, syrinks, gr. σῦριγξ syrinks, łac. syrinx) – instrument muzyczny zaliczany do grup aerofonów wargowych oraz instrumentów dętych drewnianych

Posłuchaj- Claude Debussy Syrinx

Wyobraź sobie mityczna historię o bożku Panie i jego miłości do nimfy Syrinks

Muzyka Starożytnego Rzymu

Rzymianie przejęli z Grecji zaledwie kilka instrumentów i teorię. Ze względu na warunki historyczne i pod wpływem tradycji rozwinęła się muzyka wojskowa. Pielęgnowano także muzykę obrzędową i związaną z widowiskami. To właśnie w Rzymie muzyka oddzieliła sie od poezji, stając się samodzielną formą. W wyniku rozwoju chrześcijaństwa po edykcie mediolańskim cesarza Konstatntyna Wielkiego z 313 roku, pod wpływem Wschodu upowszechniły się psalmodie i starożydowskie śpiewy kultowe. Rozwinął się śpiew dialogowany, w którym solista przeciwstawiany był chórowi. Muzyka stała się wyłącznie sztuką wokalną, pozbawioną instrumentów i tańca.

zbiór utworów religijno‑dydaktycznych wzorowanych na psalmach biblijnych.

Instrumenty Starożytnego Rzymu

Trąbki

rogi sygnałowe

Tuby z brązu lub z drewna

Bucina albo buccina (łac. būcĭnă) – instrument dęty w kształcie mocno zakrzywionego rogu,. Wykonany najczęściej z brązu, z reguły wykorzystywany jako wojskowy i pasterski instrument sygnałowy. Nazwa pochodzić miała od spiralnie skręconej muszli zwanej buccinum, będącej jego pierwowzorem i zapewne najwcześniejszą postacią (później wykonywany także z kości i drewna). Opis jego podaje Owidiusz w Przemianach

Tympanon - niewielki bęben o dwóch membranach, używany najczęściej podczas uroczystości religijnych.

Muzy natchnieniem artystów

Według wierzeń jeden z najważniejszych bogów- Apollo- był opiekunem muzyki i poezji, a także kapelmistrzem orkiestry olimpijskiej. Do pomocy miał dziewięć Muz:EratoEuterpeKaliopeKlioMelpomenePolihymniaTerpsychoraTaliaUraniaktóre troszczyły się o sztuki piękne i naukę. Artyści przedstawiali je w rzeźbach i malowidłach ze stałymi atrybutami, aby łatwiej było je rozróżnić.