Serce roście ...

Temat:

"Serce roście patrząc na te czasy..."

Na początku przypomnij sobie, co to jest pieśń i czym się charakteryzuje

Pieśń – utwór stroficzny o regularnej budowie i wyrazistym rytmie, który jest oparty na jednakowej liczbie sylab w wersach i stałym układzie rymów. W pieśniach często występują refren oraz powtórzenia.

Jakie są główne tematy "Pieśni" Jana Kochanowskiego?

Poeta podejmuje w pieśniach różne tematy dotyczące miłości, przyjaźni, szczęścia, przyjemności, wspólnego biesiadowania, zalet życia na wsi, natury człowieka, zmienności i niepewności ludzkiego losu, wiary, obowiązków wobec ojczyzny. Utwór pokazuje portret człowieka renesansu, który dzieli się swoją refleksją nad życiem oraz otaczającym światem. Udziela również rad, jak należy postępować, aby osiągnąć szczęście.

Zapoznaj się z treścią utworu

Przeczytaj tekst utworu, zwracając uwagę na archaizmy.

(znajdziesz ich wyjaśnienie, klikając )

Serce roście patrząc na te czasy! Mało przedtym gołe były lasy, Śnieg na ziemi wysszej łokcia leżał, A po rzekach wóz nacięższy zbieżał. Teraz drzewa liście na się wzięły, Polne łąki pięknie zakwitnęły; Lody zeszły, a po czystej wodzie Idą statki i ciosane łodzie. Teraz prawie świat sie wszystek śmieje: Zboża wstały, wiatr zachodny wieje; Ptacy sobie gniazda omyślają A przede dniem śpiewać poczynają.

Ale to grunt wesela prawego, Kiedy człowiek sumnienia całego, Ani czuje w sercu żadnej wady, Przecz by sie miał wstydać swojej rady. Temu wina nie trzeba przylewać, Ani grać na lutni, ani śpiewać; Będzie wesół, byś chciał, i o wodzie, Bo sie czuje prawie na swobodzie.

Ale kogo gryzie mól zakryty, Nie idzie mu w smak obiad obfity; Żadna go pieśń, żadny głos nie ruszy, Wszystko idzie na wiatr mimo uszy. Dobra myśli, której nie przywabi, Choć kto ściany drogo ujedwabi, Nie gardź moim chłodnikiem chruścianym, A bądź ze mną, z trzeźwym i z pijanym!

Po przeczytaniu

Jakie postawy ludzkie zostały przedstawione w utworze Kochanowskiego?

1. Kim jest podmiot liryczny? jakie jest jego nastawienie do świata?

2. Jakie czasy zostały ukazane w pierwszych trzech zwrotkach utworu?

4. Jakie jest przesłanie "Pieśni II"? Czy jest nadal aktualne?

Podmiot liryczny zachwyca się nad światem i opisuje piękno przyrody budzącej się wiosną z zimowego snu.

Zapamiętaj!

Źródłem pogody ducha jest cnota - tylko człowiek uczciwy, o czystym sumieniu może w pełni cieszyć się życiem, wówczas nie są mu potrzebne bogactwa, wino ani rozrywki, ponieważ zadowolenie daje mu zwykła, skromna codzienność.

Człowiek dręczony wyrzutami sumienia i pozbawiony duchowej harmonii nie będzie się cieszył ani wiosną, ani muzyką, ani towarzystwem przyjaciół.

EPIKUREIZM

STOICYZM

Stoicyzm pieśni wyraża się w przekonaniu, iż celem życia człowieka jest szczęście, mające swoje źródło w czystości sumienia, poczuciu wewnętrznego spokoju i ładu, a także życiu zgodne z zasadami cnoty. Właśnie cnota – zdaniem stoików – jest jedynym warunkiem, jaki należy spełnić, aby osiągnąć pełnię szczęścia. Uznawana jest ona za najwyższe dobro, o które należy zabiegać.

Ko­cha­now­ski od­wo­łu­je się rów­nież do filozofii epikurejskiej, opar­tej na hedonizmie. Epi­ku­re­izm po­le­ga na po­szu­ki­wa­niu przy­jem­no­ści, któ­ra prowa­dzi do osią­gnię­cia szczę­ścia.

Znajdź w utworze środki stylistyczne i określ ich funkcję.

Epitety

Uosobienia

Apostrofa

Sprawdź swoją wiedzę na temat utworu

Zapisz w punktach zasady, jakimi powinien kierować się w życiu człowiek, aby być szczęśliwym. Odwołaj się do "Pieśni II". Zadanie wykonaj w zeszycie.

Dziękuję!

Agnieszka Łazarek