Temat 3: Tren VIII

Temat: Portret cierpiącego ojca.

Jan Kochanowski "Tren VIII"

Posłuchaj fragmentów Requiem Pendereckiego

Requiem (w muzyce) to forma mszy żałobnej.

Zapoznaj się z treścią "Trenu VIII"

Jan Matejko "Kochanowski nad zwłokami Urszulki"

Opisz obraz, zwracając uwagę na przeżycia, uczucia malujące się na twarzy poety.

Karol Miller "Wizyta Jana Zamoyskiego w Czarnolesie"

Obraz przedstawiapoetę przy pracy, w otoczeniu rodziny, pod lipą.

Juliusz Kossak "Jan Kochanowski Tren X"

Drzeworyt przedstawiasiedzącego pod konarem rozłożystej lipy Jana Kochanowskiego. Poeta lewą ręką podpiera głowę, w prawej trzyma pióro. Na rysunku utrwalony jest moment, kiedy okryty żałobą po stracie córki pisze kolejny, X tren, zaczynający się od słów: „Orszulo moja wdzięczna, gdzieś mi się podziała?... . Na stoliku obok luźno porozrzucane kartki papieru, książka i kałamarz. U stóp poety leży pies, obok oparta o ławę lutnia. Na pierwszym planie rabata z kwitnącymi, różowymi kwiatami. W tle fragment architektury domu. Góra rysunki zwieńczona jest półłukiem z alegorią przedstawiającą unoszące się anioły, wśród których z wianuszkiem na głowie Urszulka Kochanowska.

Wybierz te fragmenty utworu, które korespondują z obrazem Matejki oraz te, które mogąwiązać się z obrazem Millera.

Kompozycja trenu:

TREN VIIIWielkieś mi uczyniła pustki w domu moim,Moja droga Orszulo, tym zniknieniem swoim!Pełno nas, a jakoby nikogo nie było:Jedną maluczką duszą tak wiele ubyło. Tyś za wszytki mówiła, za wszytki śpiewała,Wszytkiś w domu kąciki zawżdy pobiegała.Nie dopuściłaś nigdy matce się frasowaćAni ojcu myśleniem zbytnim głowy psować,To tego, to owego wdzięcznie obłapiającI onym swym uciesznym śmiechem zabawiając. Teraz wszystko umilkło, szczere pustki w domu,Nie masz zabawki, nie masz rozśmiać się nikomu.Z każdego kąta żałość człowieka ujmuje,A serce swej pociechy darmo upatruje.

Nazwij zasadę, na której poeta oparł konstrukcję wiersza.

Drugim po Urszuli bohaterem trenu jest podmiot liryczny (mówi o swoich przeżyciach, zwątpieniach). Zwróć uwagę na stany ducha, w jakich się znajduje. Są one zmienne: w pierwszej i trzeciej części dominują rozpacz, smutek, żal, natomiast w drugiej, w której podmiot liryczny wspomina córkę – radość.

Jak rozumiesz (w kontekście powyższych rozważań) popularne w renesansie hasło Terencjusza:

Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce.

Praca domowa: Naucz się recytować "Tren VIII".Czas na wykonanie zadania wynosi 2 tygodnie.

Dziękuję za uwagę!

Przygotowała: Anna Stasiak