Jak oswoić rodzaje literackie? Epika.

Liryka, epika, dramat...

czyli jak oswoić rodzaje lietrackie cz.II

EPIKA

by: Urszula Kołdras

EPIKA

dalej

zdecydowanie rzadziejma budowę wierszowaną, czyli zapis wersowy (epos)

najczęściej pisana jest prozączyli ma zapis ciągły "od marginesu do marginesu"

dalej

W EPICE

mówi do nas fikcyjna osoba czyli NARRATORoraz BOHATEROWIE utworu:

przykładwypowiedzi narratora

przykładwypowiedzi bohatera utworu

Nie wiesz jak stosować dialog w opowiadaniu?Koniecznie zaglądnij tutaj:

dalej

EPIKA

NARRACJA może być PIERWSZOOSOBOWA lub TRZECIOOSOBOWA

Narrator pierwszoosobowyjest jednocześnie bohaterem utworu. Wydarzenia, których był świadkiem lub w których uczestniczył, opisuje z własnej perspektywy (ja), dlatego w narracji pojawiają się czasowniki i zaimki w 1 osobie.

Narrator trzecioosobowy to osoba umieszczona poza światem przedstawionym. Taki narrator jest często wszechwiedzący, nie tylko opowiada o wydarzeniach, ale może też je interpretować, oceniać. Wie, co myślą uczestnicy opisywanych przez niego zdarzeń, zna ich przeszłość, a czasami nawet przyszłość i z tego powodu nazywany jest "bogiem powieści".

EPIKA

dalej

obejmuje utwory, w którzych przedstawione są wydarzenia, tzw. "dzianie się" lub jeszcze inaczej, w których jest akcja.

Narrator w swej opowieści kreuje tzw. : ŚWIAT PRZEDSTAWIONY UTWORU, na który składają się:

czas akcji

oraz narrator - pod warunkiem - że jest narratorem pierwszoosobowym

miejsceakcji

bohaterowie

wydarzenia

EPIKA

dalej

Wydarzenia opowiadane przez narratora mogą mieć charakter:

fikcyjnyczyli zmyślony

lub rzeczywisty, tzw. literatura faktu

Wydarzenia fukcyjne z kolei podzielić można na:

fantastyczne(nieprawdopodobne)

realistyczne(prawdopodobne)

czyli te, które nie mogłyby się zdarzyć w otaczającym nas świeceie ze względu na swoją nierealność

czyli te, które mogłyby się zdarzyć w otaczającym nas świeceie

EPIKA

dalej

NAJWAŻNIEJSZE POJĘCIA:

ZDARZENIE to pojedynczy epizod, sytuacja o wyraźnie zarysowanym początku i końcu.

WĄTEK to dający się wyodrębnić ciąg zdarzeń dotyczących jednego tematu i odnoszący się do jednego lub kilku bohaterów. Wątki w utworze tworzą akcję.

AKCJA to ciąg wszystkich zdarzeń w utworze powiązanych ze sobą najczęściej związkiem przyczynowo - skutkowym. Akcja to działania bohaterów, które rozgrywają się na oczach czytelnika i to odróżnia ją od fabuły.

FABUŁA to akcja czyli wydarzenia + wspomnienia bohaterów (zw. retrospekcja) + relacje narratora o wcześniejśzych lub późniejszych wydarzeniach + retardacja (jej celem jest zwiększenie napięcia u czytelnika poprzez opóźnienie bądź zatrzymanie akcji utworu, literackiego. Osiąga się ją poprzez długie, obszerne opisy).

EPIKA

dalej

NAJWAŻNIEJSZE POJĘCIA:

NARRATOR - fikcyjna osoba mówiąca w utworze epickim, prezentująca świat przedstawiony.

NARRATOR TRZECIOOSOBOWY (WSZECHWIEDZĄCY) - wypowiada się w trzeciej osobie i ma pełną wiedzę o świecie przedstawionym, ale nie uczestniczy w wydarzeniach, nie podaje źródeł swojej wiedzy.

NARRATOR PIERWSZOOSOBOWY (O OGRANICZONEJ WIEDZY O ŚWIECIE, KTÓRY OPISUJE) - wypowiada się w pierwszej osobie, jest jednocześnie uczestnikiem i obserwatorem wydarzeń.

NARRACJA - wypowiedź osoby fikcyjnej (narratora) prezentująca świat przedstawiony utworu.

EPIKA

dalej

NAJWAŻNIEJSZE POJĘCIA:

BOHATER - postać biorąca udział w wydarzeniach opowiadanych przez narratora. Bohater może być główny, drugoplanowy lub epizodyczny.

PROLOG - wstępna, wyodrębniona część utworu, zawierająca relację o faktach poprzedzających zawiązanie akcji; prologiem nazywa się też autorski komentarz poprzedzający utwór.

EPILOG - końcowa część utworu literackiego, która nie jest częścią akcji, lecz jej dopełnieniem lub komentarzem do niej.

PUNKT KULMINACYJNY - moment, w którym konflikt, czyli napięcie sprzecznych dążeń bohaterów, ujawnia się w sposób najbardziej wyrazisty. Punkt kulminacyjny jest jednym z zasadniczych składników akcji, w szczególności akcji dramatycznej. Zwykle poprzedza on bezpośrednio rozwiązanie akcji.

EPIKA

dalej

NAJWAŻNIEJSZE POJĘCIA:

OPIS - jedna z podstawowych form wypowiedzi narracyjnej, ukazująca elementy świata przedstawionego, takie jak wygląd postaci czy miejsc, w których rozgrywa się akcja.

ŚWIAT PRZEDSTAWIONY - ogół informacji o świecie opisanym w utworze. Na świat przedstawiony skłądają się: czas akcji, miejsce akcji, bohaterowie oraz wydarzenia.

WYDARZENIA RZECZYWISTE - wydarzenia, które miały miejsce naprawdę, zdarzyły się w rzeczywistym świecie. Autor ich nie wymyślił, tylko dokładnie i rzetelnie opisał.

WYDARZENIA FIKCYJNE - wydarzenia zmyślone przez autora. Mogą mieć charakter prawdopodobny czyli realistyczny - trudno wtedy stwierdzić czy autor sobie je wymyślił czy też miały one miejsce naprawdę, albo nieprawdopodobny czyli fantastyczny - pojawiają się miejsca, bohaterowie lub zdarzenia nieistniejące w rzeczywistym świecie.

EPIKA

dalej

NAJWAŻNIEJSZE POJĘCIA:

WYDARZENIA REALISTYCZNE - wydarzenia fikcyjne czyli zmyślone, ale akcja, bohaterowie oraz miejsca zdarzeń odzwierciedlają świat rzeczywisty.

WYDARZENIA FANTASTYCZNE - wydarzenia fikcyjne i zupełnie nierealne,nie mogłyby zaistnieć w rzeczywistym świecie. Pojawiają się nierealne miejsca, np. Nibylandia; postaci - wróżki, gremliny, trole; przedmioty - latający dywan, czapka niewidka; wydarzenia - przenoszenie się w czasie, rozmowa z duchami.

RETARDACJA - celowe opóźnianie relacji o zdarzeniu, na którym koncentruje się ciekawość czytelnika poprzez wprowadzenie do narracji długich, szczegółowych opisów.

RETROSPEKCJA - przywoływanie zdarzeń wcześniejszych od danego momentu opowiadanej akcji, dokonywane w świadomości bohatera lub z jego punktu widzenia.

EPIKA

SPRAWDŹ SIĘ: