Lalka

Bolesław Prus

Lalka

Opracowanie metodyczne

Radosława Górska

Spis treści

Przed lekturą powieści

O czym jest "Lalka"?

Miłość Stanisława Wokulskiego - dramat w pięciu odsłonach

Stanisław Wokulski - romantyk, pozytywista, a może bohater współczesny?

Izabela Łęcka w sześciu myślowych kapeluszach

Spis treści

Czy stary Mincel byłby dobrym nauczycielem zawodu?

Przypiąć ludzkości skrzydła i stworzyć Raj na ziemi...

Programy dla Polski

Ignacy Rzecki i Pamiętnik starego subiekta

„Marionetki!… Wszystko marionetki!… Zdaje im się, że robią, co chcą, a robią tylko, co im każe sprężyna, taka ślepa jak one…” "Lalki" związki z filozofią

Źródła

Przed lekturą powieści

Posłuchaj podcastu "Lalka dziś. Co kryje się w powieści Prusa?

Pudełko z lekturą

Projekt edukacyjny "Przygoda z Lalką"

Posłuchaj piosenki Jacka Kaczmarskiego "Lalka, czyli polski pozytywizm"

Wynotuj problemy powieści, na które zwraca uwagę Jacek Kaczmarski w swojej piosence. Zwróć na nie uwagę podczas lektury tekstu.

Audiobook

Audiobook

O czym jest "Lalka"?

Uważnie przyjrzyj się plakatom teatralnym i filmowym i na ich podstawie określ, jak graficy interpretują problematykę utworu. W tym celu: a) ustal, co przedstawia każdy z plakatów; wyodrębnij poszczególne elementy plakatów; b) zaproponuj rozumienie związku między wyodrębnionymi elementami a ich znaczeniem dla dzieła Prusa; przedyskutuj z kolegami tę kwestię; wybierzcie Waszym zdaniem najtrafniejsze określenia; c) sformułuj tezę interpretacyjną dotyczącą odczytania utworu Bolesława Prusa.

O czym jest "Lalka"?

O czym jest "Lalka"?

Zaproponuj własne odczytanie problematyki powieści, kończąc pięciokrotnie zdanie: "Lalka" to powieść o...

Określ czas akcji powieści i czas jej fabuły. Wyjaśnij znaczenie słowa "retrospekcja" i zastanów się, czemu w utworze Prusa służy ten zabieg.

Wysłuchaj wykładu przybliżającego czasy, w których toczy się fabuła utworu.

Wybierz się na wirtualny (lub rzeczywisty) spacer po Warszawie Wokulskiego.

Przygotuj w programie graficznym (np. WordArt) chmurę wyrazów - motywów "Lalki".

O czym jest "Lalka"?

Wylosuj w Kole fortuny motyw obecny w powieści i opracuj go w następujący sposób: 1. Przygotuj wstęp na temat motywu i jego roli w kulturze. 2. Przywołaj przykład realizacji motywu w powiesci. Omów go. 3. Określ, jakim celom służy wprowadzenie tego motywu w utworze. 4. Przytocz inny utwór literacki, w którym odnajdujesz ten motyw. 5. Omów jego funkcjonowanie. 6. Znajdź tekst kultury, w którym pojawia się motyw i omów jego realizację. 7. Wyciągnij wnioski z zaprezentowanego materiału.

Tragiczna miłość Stanisława Wokulskiego w 5 odsłonach

Konstrukcja wątku głównego "Lalki" przypomina budowę tragedii: od zawiązania akcji, przez jej rozwój do punktu kulminacyjnego, od perypetii do katastrofy. Perypetie prowadzą bohatera do kolejnych rozpoznań własnej sytuacji, nadziei i rozczarowań. Wokulski jawi się jako bohater tragiczny, błądzący w ciemnościach własnych iluzji i złudzeń.

Prześledź uważnie rozwój wątku głónego.

Miłość Stanisława Wokulskiego - dramat w pięciu odsłonach

Prześledź uważnie przeżycia wewnętrzne bohaerów w znaczących momentach akcji. Wykorzystaj zgromadzony materiał w następnym ćwiczeniu.

Odsło na 1

Odsłona 2

Odsłona 3

Odsłona 4

Odsłona 5

Koło emocji

Prześledź emocje Izabeli Łęckiej i Stanisława Wokulskiego wynikające z ich wzajemnych relacji. Korzystając z narzędzia "ołówek", zaznacz te emocje na kole punktami. Każdemu bohaterowi przyporządkuj inny kolor. Połącz punkty zgodnie z chronologią. Jaką prawidłowość zauważąsz? Co zwróciło Twoją uwagę?

Stanisław Wokulski - romantyk, pozytywista, a może bohater współczesny?

Kim jest Stanisław Wokulski?

Wokulski ma wiele twarzy. Przyporządkuj jego działania poszczególnym wizerunkom.

Uporządkuj życiorys bohatera.

Bolesław Prus nie stosuje charkterystyki bezpośredniej Stanisława Wokulskiego. Czytelnik poznaje tę postać z liczych opinii innych bohaterów, rozważań samego Stanisława Wokulskiego i jego działań. Pisarz nakłania czytelnika do ciagłego interpretowania powieści, wciąga go w proces obserwowania i ostrożnej oceny ludzi. Zapoznaj się z przytoczonymi opiniami o Wokulskim i na ich podstawie nazwij cechy osobowości głównego bohatera powieści.

Polska pisarka, laureatka literackiej nagrody Nobla, Olga Tokarczuk w książce "Lalka i perła" dokonuje psychologicznej analizy postaci bohatera i wprowadza pojęcie "syndromu Wokulskiego"

Stanisław Wokulski - romantyk, pozytywista, a może bohater współczesny?

,,Prus wymyślił dla nas pierwszego polskiego bohatera nowoczesnego i od razu stworzył mit, wzorzec. Wokulski – fascynujący, niepodobny do nikogo w polskiej ani światowej literaturze, rodzimy self-made man (z ang. dosłownie: człowiek zrobiony przez siebie). Jest tworem warunków społecznych i historycznych, ale może też sam się stworzyć. Jest modelem do składania, tak przez samego siebie, jak i przez innych bohaterów, a zwłaszcza przez czytelników” [Ryszard Koziołek, Jak być kochanym (pisarzem)?]

Zajmij stanowisko wobec problemu omawianego na spotkaniu: Stanisław Wokulski - romantyk, pozytywista, czy bohater współczesny? Uzasadnij swoje zdanie, budując portret bohatera z rozsypanych na następnej stronie cech osobowości. Możesz ten zestaw uzupełnić własnymi propozycjami. Pamiętaj, by użyć tylko tych cech, które potrafisz uzasadnić faktami z powieści. Przygotuj ustną prezentację swojego portretu. Wykorzystaj cytaty w funkcji argumentu. Zwróć uwagę na to, że miejce, w którym umieścisz cechę, jest znaczące. (Ktoś twardo stąpa po ziemi, ma głowę w chmurach, bierze własny los w swoje ręce...)

scjentyzm

altruizm

idealizm

racjonalizm

indywidualizm

dobroć

melancholia

lojalność

krytycyzmzm

energia

uczciwość

pracowitość

mądrość

buntownicza natura

przedsiębiorczość

szacunek dla pracy

samotność

rozsądek

miłość platoniczna

brawura

wrażliwość

upór

refleksyjność

introwersja

wytrwałość

Izabela Łęcka w sześciu myślowych kapeluszach

Zbiera informacje – liczby , dane. Działa jak komputer, nie wydaje żadnych opinii. Króluje chłodna logika. Gromadzi dane, systematyzuje, uzupełnia.

Kierują nim emocje, uczucia, przeczucia, intuicja, gust, upodobania estetyczne i inne trudne do wytłumaczenia rodzaje wrażeń. Odczucia wyrażane „na gorąco” bez konieczności ich uzasadniania.

Widzi sprawy w czarnych barwach. Wyszukuje wady, mankamenty, braki. Ma zastrzeżenia. Krytykuje, koncentruje się na słabych punktach.

Widzi sprawy przez różowe okulary. Wyszukuje zalety, atuty, korzyści. Jest pozytywnie nastawiony. Absolutny entuzjasta.

Wyszukuje oryginalne pomysły, innowacyjne rozwiązania. Myśli twórczo. Ucieka od utartych rozwiązań, znanych dróg. Wychodzi poza szablony. Szuka alternatyw. Gdyba…

To dyrygent, przewodniczy dyskusji. Kontroluje przebieg spotkania. Pilnuje przestrzegania zasad gry. Łagodzi spory. Zbiera informacje i tworzy z nich obraz całościowy.

Czy stary Mincel byłby dobrym nauczycielem zawodu?

Jaki powinien być nauczyciel zawodu?

Analiza fragmentu powieści

Kodeks etyki zawodowej subiekta

Nowy subiekt

Przypiąć ludzkości skrzydła i stworzyć Raj na ziemi...

„Wariat czy geniusz?...

Prus opisał go jako Juliana Ochockiego

Odkrycia i wynalazki w "Lalce"

Profesor Geist

Czy postęp służy ludzkości?

Programy dla Polski

Wyobraźcie sobie, że w świecie "Lalki" mają się odbyć wybory parlamentarne. Bohaterowie zawiązują partie polityczne i trworzą programy wyborcze. Wcielcie sie w ich role.

Partia proletariacka - furman Wysocki

Partia żydowska - dorktor Michał Szuman

Partia mieszczańska - Ignacy Rzecki

Partia kapitalistyczna - Stanisław Wokulski

Partia arystokratyczna - Tomasz Łęcki

Waszym zadaniem jest przeprowadzenie diagnozy sytuacji w kraju z punktu widzenia wskazanej warstwy społecznej oraz opracowanie 5 punktów programu wyborczego partii. Dobrze przemyślcie swoje argumenty, poprzyjcie je cytatami z powieści. Wasz lider stanie do debaty z pozostałymi liderami.

Ignacy Rzecki i Pamiętnik starego subiekta

Tym razem wciel się w twórcę filmowego lub radiowego albo profesjonalistę przygotowującego prezentacje multimedialne. Twoje zadanie polega na opracowaniu filmu, podcastu lub prezentacji na temat Ignacego Rzeckiego i jego pamiętnika. Materiał powinien obejmować: 1. Prezentację pana Ignacego jako bohatera powieści i drugiego narratora. Postaw tezę interpretacyjną, dlaczego Bolesław Prus właśnie temu bohaterowi powierzył taką funkcję. 2. Informacje o wyglądzie, nawykach, przyzwyczajeniach subiekta. 3. Fakty z życia bohatera ułożone w kolejności chronologicznej od dzieciństwa do śmierci. 4. Poglądy polityczne pana Ignacego. 5. Informacje na temat przyjaźni z Wokulskim i Szumanem. 6. Stosunek pana Rzeckiego do kobiet: poglądy na małżeństwo, stosunek do Izabeli Łęckiej, baronowej Krzeszowskiej i Heleny Stawskiej. 7. Sądy Rzeckiego na temat świata i kondycji człowieka. 8. Odczytany przez Ciebie fragment "Pamiętnika". 9. Nagranie fragmentu "Pamiętnika" w wykonaniu zawodowych aktorów (audiobook, film, przedstawienie teatralne).

„Marionetki!… Wszystko marionetki!… Zdaje im się, że robią, co chcą, a robią tylko, co im każe sprężyna, taka ślepa jak one…” - "Lalki" związki z filozofią

Ulubiona zabawa Ignacego Rzeckiego

Przygotuj referat

Skomentuj

Wydobywanie się Wokulskiego z piwnicy

Skomentuj

Źródła

http://warsztatybibliotekarskie.pedagogiczna.edu.pl/nr-22015-46/stanislaw-wokulski-czlowiek-zagadka-paradoks-czy-meczennik-albo-scenariusz-zajec/ https://teatrotekaszkolna.pl/konspekt/detal?id=71 http://edukacjafilmowa.pl/lalka/ https://pracowniapolonisty.pl/materialy-do-pracy/scenariusze-lekcji/poznajmy-sie-stanislawie-wokulski-charakterystyka-glownego-bohatera-powiesci-boleslawa-prusa-pt-lalka/ http://www.wodnskierniewice.eu/images/pliki/publikacje/plikiWMO/2.1%20Lekcje%20nie%20musz%20by%20nudne%20...%20czyli%20jak%20zaintereso%20m%20literatur.pdf http://humanisci-zsm.enf.pl/content/materialy.html#lalka http://kreatywnypolonista.blogspot.com/2018/12/tym-razem-lalka-i-stanisaw-wokulski.html https://nplp.pl/artykul/wokulski-stanislaw/ https://nplp.pl/artykul/lecka-izabela/ http://humanisci2013.blogspot.com/2016/04/obrona-eckiej.html http://alicjaminicka.blogspot.com/2011/08/obrona-izabeli-eckiej.html http://lalka.maturapolski.pl/obrona-izabeli-leckiej-nieznane-oblicze/ http://nplp.pl/artykul/odkrycia-i-wynalazki/ https://nplp.pl/artykul/geist/ http://www.klasykaliteraturyifilmu.pl/2017/08/28/lalka-zwiazki-z-filozofia/ Józef Bachórz Wstęp. W: Bolesław Prus: Lalka T. 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1998, s. CXLIV. ISBN 83-04-04381-5. Olga Tokarczuk, Lalka i perła. Wydawnictwo Literackie Renata Bryzek, Wioletta Kozak, Twórcze lekcje języka polskiego w szkole ponadpodstawowej. Poradnik dla nauczycieli. ORE Dorota Samborska-Kukuć Moje czytanie "Lalki" Czytanie Literatury: Łódzkie Studia Literaturoznawcze nr 1, 171-178 2012

Dziękuję za współpracę

Radosława Górska

Odwiedź mnie i zostaw komentarz:

Napisz do mnie: radgor@onet.pl