Hymn Słowacki

temat:

Hymn - wiersz o samotności i wędrówce

Plan lekcji

1. Wiersz

2. Smutek i jego przyczyny

3. Motyw homo viator

1.Wiersz

tytuły:

- hymn o zachodzie słońca na morzu.- Hymn "Smutno mi, Boże".

Jakie informacje można wyczytać z tytułów?

posłuchaj

PRzeczytaj

2.smutek i jego przyczyny.

FORMA WIERSZA

Wiersz przyjmuje formę modlitwy poety. Ten efekt został uzyskany poprzez wprowadzenie refrenu o religijnej treści - "Smutno mi, Boże". Dodatkowo podkreśla on najważniejsze uczucie towarzyszące podmiotowi - smutek.

PRZYCZYNY SMUTKÓW

świadomość, że nie spocznie w ojczyźnie

Widziałem lotne w powietrzu bocianyDługim szeregiemŻem je znał kiedyś na polskim ugorze...

tęsknota za ojczyzną

Że nie wiem, gdzie się w mogiłę położę

Wiem, że mój okręt nie do kraju płynie, /Płynąc po świecie...

rozłąka z najbliższymi

brak możliwości powrotu do kraju

Żem prawie nie znał rodzinnego domu

Nowi gdzieś ludzie w sto lat będą po mnie / Patrzący – marli. /Nim się przed moją nicością ukorzę

własna nicość i przemijalność

los emigranta

Żem był jak pielgrzym, co się w drodze trudzi

3. mOTYW HOMO VIATOR

- z łacińśkiego - człowiek podróżny, człowiek w podróży, człowiek pielgrzym.

- topos literacki przedstawiający życie ludzkie jako nieustanną wędrówkę - celową, gdy człowiek dąży do miejsca (domu, ojczyzny) lub pozornie bezcelową; - niezależnie od celu najważniejszym elementem staje się samo podróżowanie wędrówka ma jednak zawsze głęboki sens, a w jej trakcie bohater zyskuje życiową mądrość i doświadczenie, - archetypem (pierwowzorem) literackim toposu homo viator jest Odyseusz. - człowiek w podróży może przyjmować różne formy, np. tułacza, pielgrzyma, wędrowca, banity, wygnańca, emogranta itp.

Rzymska mozaika z III w. Ulissess (Odyseusz) przywiązany do masztu słucha ponętnego śpiewu syren podczas drogi powrotnej z Troi do domu.

3. mOTYW HOMO VIATOR

na podstawie wiersza

TUŁACZ

PIELGRZYM

WĘDROWIEC

DEFINICJA

- do miejsca kultu, - do doniosłego celu (boga, ojczyzny, wilności...)

- poznawanie świata, - nauka życia, - refleksja nad losem, - samopoznanie

- oddalenie od ojczyzny, - zagubienie w życiu, - zmaganie się z losem

BOHATER LIRYCZNY HYMNU... O SOBIE

Żem prawie nie znał rodzinnego domu; mój okręt nie do kraju płynie, na wielkim morzu obłąkany; nie wiem, gdzie się w mogiłę położę

Płynąc po świecie...; Sto mil od brzegu i sto mil przed brzegiem; [Pisałem o zachodzie słońca na morzu przed Aleksandrią]; Choć mi tak niebo Ty złocisz i morze, Smutno mi, Boże!

Żem był jak pielgrzym, co się w drodze trudzi; Widziałem lotne w powietrzu bociany Długim szeregiem. Żem je znał kiedyś na polskim ugorze...

PORTRET PSYCHOLOGICZNY BOHATERA

– tęsknota za ojczyzną, kierowanie myśli ku Polsce – odczuwanie ciężaru życia – postrzeganie życia jako ofiary

– samotność – niepewność losu – fatalizm, brak nadziei – zagubienie

- przemierzanie świata – poznawanie Wschodu – obojętność na urodę natury

3. mOTYW HOMO VIATOR - podsumowanie

– bezsilność człowieka wobec losu – życie nacechowane cierpieniem, niespełnieniem i rozczarowaniem – kruchość ludzkiego istnienia, przemijalność człowieka wobec trwania natury – dzieła Boga – życie bolesną drogą ku śmierci – małość człowieka wobec Boga, nieskuteczność próśb do niego kierowanych – skarga, pretensja próbą okazania godności jednostki świadomej swojej sytuacji

Caspar David Friedrich, Wędrowiec nad morzem mgły, 1818, Kunsthalle (Hamburg)