MICKIEWICZ "KONRAD WALLENROD"

KONRAD WALLENROD

ADAM MICKIEWICZ

Konrad Wallenrod to druga powieść poetycka Adama Mickiewicza (pierwszą była Grażyna). Została napisana podczas przymusowego pobytu poety w Rosji w roku 1828. Jest to ważny moment, ponieważ Mickiewicz pisząc Konrada Wallenroda, znał już Rosję, a więc znał potęgę kraju, który przyczynił się do klęski Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Utworu tego nie powinno się czytać jako historii z czasów średniowiecza, ale jak historyczny płaszcz, pod którym skryła się ówczesna sytuacja Polski.

NA SKRÓTY

01 GENEZA

02 KLUCZE DO POWIEŚCI

03 WAŻNE POJĘCIA

04 REKONSTRUKCJA LOSÓW BOHATERA

05 ZŁOŻONA OSOBOWOŚĆ BOHATERA

06 POWIEŚĆ I PIEŚŃ WAJDELOTY

07 ZAGROŻENIE BYTU A WŁASNE SUMIENIE

08 ALDONA- MYŚLOWE KAPELUSZE

09 KONRAD WALLENROD JAKO POWIEŚĆ POETYCKA

10 ETOS RYCERSKI A PODSTĘP- LEW I LIS

Adam Mickiewicz kształcił się w Wilnie. Na uwagę zasługuje fakt, że w stosunku do Rosji, Litwa była niewielkim krajem. Litwini nie znali Rosji, a Mickiewicz dzięki zesłaniu mógł poznać siłę i potęgę tego kraju. Pisarz uzmysłowił sobie w tym czasie jak wielka dysproporcja jest pomiędzy siłą i potęgą Litwy i Polski, a Rosją. Dobrze wiedział, że jego rodacy z góry skazani są na klęskę i dlatego jego bohater – Konrad Wallenrod decyduje się na walkę potajemną i podstępną.

KLUCZE DO POWIEŚCI

WSTĘP

WAŻNE POJĘCIA

WALLENRODYZM

POWIEŚĆ POETYCKA

pojęcie nawiązuje do losów wielkiej indywidualności – młodego Litwina, Waltera–Alfa, który inspirowany przez ludowego barda, Halbana, przybrał maskę prawowiernego rycerza, zdobył zaufanie wrogów i osiągnął najwyższe stanowisko po to, aby zniszczyć wojska krzyżackie w czasie nieudolnie prowadzonej wyprawy wojennej. Konrad wybrał sprzeczną z etosem zasadę walki podstępnej. Jego samobójcza śmierć zakończyła życie człowieka, który wyrzekł się wszystkiego, aby mścić się za napaść na swoją ojczyznę. Tego rodzaju tematyka korespondowała z romantycznym kultem średniowiecza […]. Na podstawie własnego konspiracyjnego doświadczenia poeta stworzył scenariusz walki w warunkach niewoli. Tę intencję trafnie odczytał inicjator procesu filomatów, senator Nowosilcow, protestujący przeciw edycji, oraz cenzor, który usunął słowa Halbana: „Tyś niewolnik, jedyna broń niewolników podstępy” (pieśń IV, w. 343). […] Recepcja poematu i wynikająca z niego idea wallenrodyzmu była ówcześnie dwojako interpretowana. Dla większości Polaków był to utwór zachęcający do walki o niepodległość i zgodnie z imperatywem romantycznego indywidualizmu – podkreślający rolę jednostki w tej walce. […] Z drugiej jednak strony wielu krytyków uznało, że jest to utwór zalecający dwuznaczne moralnie postępowanie, według zasady „cel uświęca środki” . […] Tak więc z jednej strony wallenrodyzm był synonimem idei patriotycznej, wezwaniem do czynu i gloryfikacją mocy jednostki, z drugiej jednak zaś miał głosić dwuznaczną moralnie ideę zemsty (obcą chrześcijańskiemu przykazaniu o miłości bliźniego) i pochwałę zdrady .

dłuższy utwór epicko‑liryczny pisany wierszem (początkowo trzynasto-, a następnie jedenastozgłoskowcem), którego dygresyjne fragmenty skonstruowano w odmiennej gatunkowo konwencji. Prekursorem gatunku był Walter Scott, autor m.in. Pani jeziora (1810), utworu opatrzonego podtytułem „poemat”. W romantyzmie ogromną popularnością cieszyły się powieści poetyckie George’a Byrona, który w ciągu dwóch lat (1813–1814) napisał cztery wybitne utwory tego rodzaju: Narzeczona z Abydos, Korsarz, Giaur i Lara. […]. Za pierwszą polską powieść poetycką badacze uznali Marię Antoniego Malczewskiego. […] Istotną cechą polskiej powieści poetyckiej jest silne akcentowanie kolorytu lokalnego danego regionu, który najczęściej w podtytule precyzowano. Narrator nawiązuje do folkloru danych okolic, wplata w powieść fragmenty stylizowane na mające długą tradycję podania przywoływane przez ludowego śpiewaka, którego postać jest często kluczowa w powieści (np. Konrad Wallenrod – Halban). Wyrazistym elementem gatunkowej konstrukcji jest postać bohatera ukazanego jako jednostka zbuntowana, będąca w konflikcie z otaczającym światem, występująca przeciw ustalonym normom moralnym, która z determinacją, nie zważając na piętrzące się przeszkody, dąży do osiągnięcia celu. By go zrealizować, gotowy jest popełnić zbrodnię. Bogata przeszłość bohaterów, powikłane losy skłaniają ich do wyboru drogi życiowej wygnańca, pustelnika, mnicha. Krzywda doznana przez bohatera […] jest źródłem zemsty, która prowadzi do zbrodni.

Rekonstrukcja losów bohatera

Złożona osobowość bohatera

Powieść i Pieśń Wajdeloty

MOTTO

ETOS RYCERSKI A PODSTĘP

Motto z Machiavellego umieszczone w powieści poetyckiej Mickiewicza oraz analiza definicji wallenrodyzmu wskazują na dwie strategie walki: lisa i lwa.

LEW

LIS

- sprytny - chytry - obłudny - podstępny

- odważny - szlachetny - królewski - prawy

walczyć jak lew - walczyć bardzo odważnie, zaciekle, nieustępliwie’; lew jest nazywany królem zwierząt; symbolizuje władzę, siłę, majestat, odwagę

Lis - walczy sprytem, podstępem, szybkością, atakuje z ukrycia; przebiegły jak lis -‘sprytny, przebiegły, umiejący sobie radzić w każdej sytuacji’

Między zagrożeniem bytu narodowego a własnym sumieniem

Aldona- godna partnerka dla Konrada?

Aby uważnie przyjrzeć się kreacji Aldony w poemacie Adama Mickiewicza, proponuję zastosować metodę 6 myślowych kapeluszy. Edwarda de Bono. Niektórzy ludzie mają wrodzoną umiejętność wchodzenia w uczucia innych ludzi i postrzegania świata z wielu perspektyw. Pozostali nie są jednak bezradni – mogą nauczyć się tego, stosując metody „ukierunkowanego myślenia”. Przykładem takiej metody są właśnie myślowe kapelusze, opracowane przez psychologa i autorytet w dziedzinie procesu myślenia Edwarda de Bono. Istotą tej metody jest nakładanie przez uczestników dyskusji kolorowych kapeluszy przed zabraniem głosu. Kolor kapelusza ma przy tym charakteryzować typ naszej wypowiedzi – czy odnosi się ona do faktów, emocji czy też wad zaproponowanego rozwiązania. Poproszę Cię, abyś kolejno "wkładał" na głowę kapelusze. Kolejność ma znaczenie! Zaczynamy?

Aldona- godna partnerka dla Konrada?

ALF - KONRAD

ALDONA

Uzupełnij schemat

JAKO WALTER ALF

JAKO MŁODA DZIEWCZYNA

JAKO KONRAD WALLENROD

JAKO PUSTELNICA

ALF - KONRAD

ALDONA

KONRAD WALLENROD JAKO POWIEŚĆ POETYCKA

POWTÓRZENIE

SYNKRETYZM RODZAJOWY

FRAGMENTARYZM

TAJEMNICZOŚĆ

DYGRESYJNOŚĆ

MOTTO: „Macie bowiem wiedzieć, że są dwa sposoby walczenia... trzeba być lisem i lwem”

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!