Untitled genially

Monarchia stanowa w Polsce

historia klasa 5

1505 rok

1374 rok

film

tekst podręcznika czytany przez lektora

Monarchia parlamentarna

1. Monarchia parlamentarna stniała w czasach pierwszych Piastów (przypomnij ich sobie)2. W tym czasie uważano że cała ziemia należy do władcy. A więc jego były wszystkie lasy, pola, stawy, rzeki, jeziora, zwierzęta, ptaki znajdujące się na terenie jego państwa. 3. Władca rządził tą ziemią dożywotnio i samodzielnie. Otrzymywał ją od ojca i przekazywał synowi 4. Taki rodzaj rządów nazywano monarchią patrymonialną 5. Nazwa ta powstała od łacińskiego słowa patrimonium czyli ojcowizna (pater - ojciec w języku łacińskim

kliknij

monarchia patrymonialna

1. Istniała w czasach pierwszych Piastów(przypomnij ich sobie)

Monarchia stanowa

1. W XIII i XIV wieku społeczeństwo w Polsce podzielono na stany ( przypomnij sobie jakie stany wykształciły się w Polsce )2. Często książęta potrzebowali pomocy i wtedy pomagali im rycerze (np. napad sąsiedniego państwa) lub duchowni (wykształcona grupa). W zamian za pomoc otrzymywali od władcy przywileje, które dawały im korzyści. Otrzymywali też ziemię, która juz nie należała tylko do władcy. 3. Dzięki przywilejom rycerze i duchowni nie musieli np. płacić danin i świadczyć posług. Ich wpływy rosły a władza panującego malała 4. Nastał taki okres rządów, w którym władza monarchy została ograniczona na rzecz stanów. Taki sposób sprawowania włądzy nazywamy monarchią stanową

Jak narodził się stan szlachecki ?

1. W XIV i XV wieku rycerze juz nie byli tak bardzo potrzebni władcy. Ich miejsce zajmowała armia zawodowa, która wciąż ćwiczyła się w bojach i była skuteczniejsza. Pamietacie, że rycerze mieszkali w swoich domach i tylko na wezwanie władcy ruszali do boju. 2. Rycerze gdy nie walczyli tak często mieli więcej czasu i zaczęli się zajmowac uprawą ziemi, która przynosiła wysokie zyski. Tak narodziła sie pod koniec średniowiecza nowa grupa społeczna nazywana szlachtą 3. Szlachta powiększała swoje majątki ziemskie. W majątkach pozwalano osiedlać się chłopom, którzy w zamian za to że mieli prawo użytkować ziemię musieli odrabiać panu pańszczyznę czyli pracować na jego rzecz

Przywileje dla szlachty

Władca gdy chciał zyskać poparcie dla swoich rządów nadawał szlachcie specjalne przywileje. Szlachta w zamian popierała króla i godziła sie z jego decyzjami ale ządała dla siebie coraz więcej przywilejów. Król musiał mieć zgodę szlachy na swoje decyzje dotyczące kraju. Jego pozycja malała

Przywileje szlacheckie

Przywilej KoszyckiW 1374 roku król Ludwik Węgierski (ojciec królowej Jadwigi) nadał w Koszycach pierwsze przywileje dla całej szlachty polskiej. Król zmniejszył szlachcie podatki i nie mógł bez jej zgody nałożyc nowych. W zamian szlachta zgodziłą się żeby po jego smierci tron odziedziczyła jedna z jego córek. Tą córką była pózniej królowa Jadwiga

konstytucja Nihil Novi 1505 rok Przywileje spowodowałą, że szlachta zaczęła miec decydujący głos w państwie. Nihil novi oznacza "nic nowego". Odtąd władca nie mógł ustanowić żadnego prawa bez zgody szlachty. Pozycja monarchy w państwie była coraz słabsza.

Notatka do zeszytu

1. Monarchia patrymonialna- władca sprawuje nieograniczoną władzę, a państwo jest jego prywatną własnością2. Monarchia stanowa- władzę monarchy ograniczały prawa nadawane stanom społecznym, szczególnie duchowieństwu i szlachcie. 3. W XIV i XV wieku rycerstwo przekształciło się w szlachtę 4. Królowie chcąc zyskać poparcie szalachty nadawali jej przywileje. Król nie mógł bez zgody szlachty ustanawiać nowych praw. 5. 1374 rok - przywilej koszycki 6. 1505 rok -Konstytucja Nihil Novi (nic nowego)

zapamiętajcie

monarchia stanowa

monarchia patrymonialna

przywileje

przywilej koszycki - 1374 rok

Konstytucja Nihil Novi - 1555 rok

miłego dnia

Pierwsi Piastowie (tylko niektórzy) -rozpoznaj ich

Stany w Polsce w średniowieczu

Stany -grupy społeczne. O przynależności do nich decydowało najczęściej urodzenie się w danej grupie

przypomnij sobie jak nazywają sie te stany

strój szlachecki

strój rycerski