Dziady II

Ciemno wszędzie, głucho wszędzie, Co to będzie, co to będzie?

DZIADY II

ADAM MICKIEWICZ

index

WIDMO ZŁEGO PANA I PTAKI

GENEZA

TAJEMNICZE WIDMO

DWA ŚWIATY

CYTATY Z LEKTURY

nauki

PODSUMOWANIE

Na podstawie GWO

Temat: Geneza "Dziadów" cz. II Adama Mickiewicza.

czyli jak to wszystko się zaczęło

Siła ludowej tradycji...

"Dziady" cz. II Adama Mickiewicza powstały w Kownie na przełomie 1820 i 1821 roku.

Tematem "Dziadów" cz. II jest obrzęd odprawiany przez lud na przełomie października i listopada w kaplicach położonych blisko cmentarzy. Uroczystość ta swymi korzeniami sięgała czasów pogańskich, dlatego też nazywano ją mianem "uczty kozła". Nazwa ta wywodzi się stąd, że całemu misterium przewodził koźlarz (guślarz). Podczas obrzędu dziadów przywoływano dusze zmarłych, by ich ugościć, posilić oraz pozyskać ich przychylność.

Zapisz czas i miejsce akcji oraz cel obrzędu.

Zapisz w zeszycie prawdziwe informacje.

Obrzęd pogański czy chrześcijański?Pół na pół. Obrzęd dziadów był obchodzony na ziemiach wschodnich prawdopodobnie zanim nastało tam chrześcijaństwo. W czasach współczesnych Mickiewiczowi w chrześcijańskiej Litwie prosty lud nadal chętnie sięgał po dawne zwyczaje.Pogańskie elementy: - Przekonanie, że duchy zmarłych mogą być uwięzione w przyrodzie (na dnie rzeki, w rosnącym drzewie, w ogniu). - Częstowanie duchów jedzeniem i piciem. - Przewodnikiem obrzędu jest Guślarz, a nie ksiądz (słowo „guślarz” pochodzi od wyrazu „gusła”, czyli czary). - Wywoływanie duchów odbywa się poprzez spalanie różnych przedmiotów i ziół.Chrześcijańskie elementy:- Wszyscy zebrani postępują w myśl moralności chrześcijańskiej (nie wolno krzywdzić bliźniego, kara zawsze dosięgnie winnego).- Chrześcijańskie są słowa modlitwy – zaklęcia kierowanego do zmarłych („W imię Ojca, Syna, Ducha. Widzicie Pański krzyż?”).- Obrzęd odbywa się na poświęconej ziemi (w przycmentarnej kaplicy).

Obrzęd dziadów

Zwróćcie uwagę na funkcje ognia.

Znaczenie słowaDZIADY

nazwa uroczystościpoświęconej zmarłym

zmarli przodkowie

wędrowni żebracy

KRABOSZKI

Przygotuj kraboszkę.

Temat: Spotkanie dwóch światów.

MOTTO:

"There are more things in Heaven and Earth, Than are dreamt of in your philosophy"

"Są dziwy w niebie i na ziemi, o których ani śniło się waszym filozofom."

"Hamlet" Wiliam Szekspir

Słowa motta są wyrazem przekonania poety o możliwości przekraczania granic między światem materialnym i duchowym (co dzieje się w obrzędzie dziadów).

Wskaż bohaterów lektury, którzy reprezentują dwa światy.

• Która postać przekracza granicę między światami?

• Jakie umiejętności i rekwizyty pozwalają mu swobodnie poruszać się w krainie żywych i umarłych?

Ułoż plan wydarzeń we właściwej kolejności.

Plan wydarzeń:

Niewyjaśnione relacje między pasterką w żałobie a Widmem.

Spotkanie wiejskiej gromady w kaplicy pod przewodnictwem Guślarza.

Duch pasterki Zosi – duch pośredni.

Widmo Złego Pana – duch ciężki.

Wezwanie pokutujących duchów na Dziady.

Pojawienie się niewywoływanego Widma.

Kończenie rytuałów związanych z obrzędem Dziadów.

Rozpoczęcie obrzędu Dziadów.

Przywołanie duchów lekkich – Józio i Rózia.

Plan wydarzeń:

1.Spotkanie wiejskiej gromady w kaplicy pod przewodnictwem Guślarza.

2.Rozpoczęcie obrzędu dziadów.

3. Wezwanie pokutujących duchów na Dziady.

4.Przywołanie duchów lekkich – Józio i Rózia.

5.Widmo Złego Pana – duch ciężki.

6. Duch pasterki Zosi – duch pośredni.

7. Kończenie rytuałów związanych z obrzędem Dziadów.

8. Pojawienie się niewywoływanego Widma.

9. Niewyjaśnione relacje między pasterką w żałobie a Widmem.

Umieść wydarzenia w odpowiednim czasie:

Temat: Nie ma winy bez kary - nauka płynąca z "Dziadów" cz.II A.Mickiewicza.

PRACA W GRUPACH

1. Złóżcie i sklejcie wylosowaną posać. 2. Wyszukajcie i zapiszcie informacje o niej. DUCHY: - rodzaj i nazwa, - pora przybycia, - czynność rytualna w czasie przywołania, - aktualna sytuacja ducha, - wina ducha, - prośba ducha (czy została spełniona?), - przesłanie - cytat + interpretacja); GUŚLARZ: - kim jest, jakie ma zadanie, - z kim i gdzie przybył, - jego umiejętności;

Czego uczą nas duchy?

Wklej rysunki do zeszytu, zapisz informacje przedstawione przez grupy.

WNIOSEK: Na czym polega człowieczeństwo?

Kim były ptaki, które pojawiły sie z Widmem Złego Pana? Zapisz ich historię.

Chór ptaków nocnych

Kruk

Sowa

Symboliczne znaczenie darów, o które proszą duchy:

Cytat z "Dziadów" w piosence - posłuchaj.

Strachy na lachy -"Zimne dziady listopada".

Temat: Zagadka NIEMEGO widma

przyszedł nieproszony nie daje sie przepędzić jaką tajemnicę skrywa?

Jako ostatni przychodzi młody mężczyzna, który nie odzywa się do Guślarza, patrzy w kierunku pasterki z tłumu, nie pozwala się przepędzić.

Siostry Bui "Dziady" część II

Pasterko! znasz tę osobę?W tym są jakieś straszne rzeczy.Po kim ty nosisz żałobę?Wszak mąż i rodzina zdrowa?Cóż to! nie mówisz i słowa?Spojrzyj, odezwij się przecie!Czyś ty martwa, moje dziecię?Czegóż uśmiechasz się? czego?Co w nim widzisz wesołego?

Pojawienie się niewywoływanego Widma wykracza poza utarty porządek świat, nie mieści się w schemacie ludowego obrzędu. To, że pojawiły się poprzednie zjawy było zrozumiałe: wezwane na doroczny obrzęd Dziadów pojawiły się ze swoimi problemami, po to, aby uzyskać pomoc od żywych i przekazać im prawdy, którymi ludzie powinni kierować się w życiu. Widmo pojawia się bez takiego wezwania, nic nie mówi, nie wygłasza prawd moralnych, nie chce też odejść.

Widmo zamyka symetryczną czwórkę kontrastowo zestawionych bohaterów: Aniołki – Widmo Złego Pana, Dziewczyna – nieme Widmo.

ZAGADKA:

Jak myślisz, co zdarzyło się pomiędzy upiorem a pasterką? Uwzględnij jej sytuację rodzinną.

Temat: Odkrywamy tajemnicę upiora.

We fragmencie "Upiór" zaznacz kolorami:

wygląd

czas przybycia

życie ziemskie

cel przybycia

śmierć

problem, zmartwienie

prośba- zwrot do odbiorcy

po śmierci

Muzyczna interpretacja - posłuchaj.

Temat: Cytaty z lektury.

Wybierz cytat.

UWAGA! Pamiętaj, żeby przestrzegać prawa. Wybierz swoje zdjęcie lub z dostępnych na wolnej licencji -----> np. PIXABAY

Znajdź zdjęcie.

Połącz.

Kto nie dotknął ziemi ni razu, Tan nigdy nie może być w niebie.

Ciemno wszędzie, głucho wszędzie, Co to będzie, co to będzie?

PODSUMOWANIE.

Jako podsumowanie omawiadnia lektury zapisz 5 krótkich wypowiedzi:

OPINIA:

Który z duchów, Twoim zdaniem, przekazał najważniejszą naukę? Uzasadnij.

WIEDZA:

Czego uczą duchy pojawiające się w utworze?

PROBLEMATYKA:

Do jakich praw ludowych nawiązuje utwór?

DAWNIEJ A DZIŚ:

Podaj podobieństwa i różnice między dziadami a współczesnymi świętami.

UNIWERSALNOŚĆ:

Czy przesłania duchów da się zastosować współcześnie? Uzasadnij i napisz, komu by się przydały.

KRYTERIA SUKCESU

1.Zapisujesz pytanie/polecenie. 2. Odpowiadasz pełnymi zdaniami. 3.Każda wypowiedź powinna być pełna i obejmować min. 2 zdania rozwinięte.

Dziękuję

"Bo kto nie był człowiekiem nie razu, Temu człowiek nic nie pomoże."

KRABOSZKA

Przygotuj kraboszkę z papieru.Pomaluj ją tak, aby przypominała maskę wykonaną z drewna, kory. Natnij i sklej w zaznaczonych miejscach, aby była wypukła.

• Na zewnątrz zapisz cytat z lektury - zaklęcie przywołujące duchy.
• Wewnątrz zapisz cytat - formułę odwołującą duchy.

Bohaterowie utworu:a) świat żywych: - Guślarz (przewodnik chóru, prowadzący obrzęd dziadów), - Starzec - chór wieśniaków i wieśniaczek (młodzi ludzie uczestniczący w obrzędzie), - pasterka w żałobie (dziewczyna, za którą podąża nieme Widmo);b) świat umarłych: - Józio i Rózia (duchy lekkie w postaci aniołków), - Widmo Złego Pana (duch ciężki), Chór ptaków nocnych (duchy osób, które doznały krzywd ze strony Złego Pana; również Kruk i Sowa), - pastereczka Zosia (duch pośredni, dziewczyna z wioski), - nieme Widmo (tajemnicza postać młodzieńca przybyłego po zakończeniu obrzędu).