Czasy świetności dynastii Jagiellonów

Temat lekcji:

Dynastia Jagiellonów na tronie polskim - powtórzenie wiadomości

INDEX

1 . Władysław Jagiełło pierwszy Jagiellon na tronie polskim

2 . Władysław Warneńczyk

3 . Kazimierz Jagiellończyk

4 . Polityka dynastyczna Jagiellonów

• W ielki książę litewski od 1377r., Król Polski od 1386r.
• W 1385 zawarł z Polską unię w Krewie, zobowiązując się do przyjęcia chrztu i chrystianizacji Litwy oraz poślubienia królowej polskiej Jadwigi w zamian za tron ​​polski,
• Prowadził wielką wojnę z Zakonem Krzyżackim (1409–1411)
• Dowodził zwycięskimi wojskami polsko-litewskimi w bitwie pod Grunwaldem
• Uregulował stosunki Polski i Litwy z Krzyżakami
• Nie przyjął zaproponowanego mu przez husytów tronu czeskiego.
• Za cenę przywilejów szlacheckich wywalczył sukcesję tronu polskiego dla syna Władysława

Władysław Jagiełło - pierwszy Jagiellon na tronie polskim

Unia w Krewie

Akt wydany 14 sierpnia 1385 roku przez wielkiego księcia litewskiego Władysława Jagiełłę w Krewie, stanowiący jego zobowiązania przedślubne wobec Królestwa Polskiego. Wydanie aktu poprzedzone zostało długoletnimi negocjacjami między stronami: litewską i polską. Jagiełło zobowiązywał się do przyjęcia chrześcijaństwa w obrządku katolickim wraz z rodziną, dworem i możnymi oraz obiecał uwolnić Polaków wziętych w niewolę i przebywających na Litwie. Obiecywał podjąć starania w celu odzyskania ziem utraconych przez Polskę i Litwę, a także zapłacić Wilhelmowi Habsburgowi 200 tysięcy florenów jako odszkodowanie za zerwane zaręczyny z Jadwigą. Ponadto Jagiełło przyrzekł połączyć do Królestwa Polskiego swoje ziemie litewskie i ruskie.

Akt Unii w Krewie z 14 sierpnia 1385 roku

• Został spisany po łacinie na niewielkim pergaminie.
• Jest przechowywany w archiwum krakowskiej kapituły katedralnej

Koronacja Władysława Jagiełły 1386r.

Wielka wojna z Zakonem Krzyżackim

Pod koniec XIV wieku państwo zakonne było bardzo silne i dobrze rozwinięte gospodarczeo. Jednak unia Polski z Litwą zaniepokoiła Krzyżaków. Chrzest Litwy podważył sens ich misji chrystianizacyjnej na tych terenach. Zakon przekonywał dwory europejskie, że Jagiełło nadal jest poganinem. Postanowił też poróżnić Jagiełłę z Litwą, wykorzystując do tego księcia Witolda, (te próby w efekcie jednak się nie udały).Bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny była sprawa Żmudzi

Bitwa pod Grunwaldemnajwiększa bitwa w czasie wielkiej wojny z Krzyżakami. Rozegrała się 15 lipca 1410r. na polach w pobliżu miejscowości Grunwald. Przeciw siebie stanęło: - po stronie polsko - litewskiej * ponad 30 tys. jazdy (18 tys. Polacy i ok. 2 tys. jazdy zaciężnej, 11 tys. Litwini i ok. 2 tys. Tatarów); * ok. 2 tys. piechoty - po stronie krzyżackiej * 16 tys. jazdy; * 5 tys. piechoty i 5 tys. czeladzi. W bitwie grunwaldzkiej zginęło ponad 8 tys. rycerstwa krzyżackiego, w tym wielkim mistrz. Po stronie polskiej straty wyniosły ok. 6 tys. Wiktoria grunwaldzka była sukcesem w skali taktycznej, ale operacyjnie nie była jednak należycie wykorzystana.

Podkreślić jednak trzeba, że cios zadany pod Grunwaldem spowodował, że Zakon Krzyżacki już nigdy nie osiągnął dawnej świetności.

Władysław Jagiełło

zmarł w 1434 roku w Gródku w wieku 82 lat.Został pochowany na Wawelu.

Władysław Warneńczyk - król Polski i Węgier

• Starszy syn Władysława Jagiełły i Zofii Holszańskiej;
• Po śmierci WładysławaJagiełły w 1434 r. w katedrze wawelskiej został koronowany na króla Polski;
• W chwili wstąpienia na tron ​​Władysław miał zaledwie 10 lat;
• Przez kilka lat w jego imieniu rządy sprawowała Rada Opiekuńcza i regent, którzy byli kardynał Zbigniew Oleśnicki;
• w 1440 r. Władysław został wybrany przez Węgrów na króla Węgier, Węgrzy liczy na pomoc Polski w obronie przed zagrażającym im najazdem islamskiej Turcji.
• W 1443 roku Władysław Warneńczyk zorganizował zbrojną wyprawę przeciwko Turcji, która zakonczyła się podpisaniem w 1444 roku 10-letniego rozejmu;
• Jednak za namową legata papieskiego król zerwał rozejm i wojna rozgorzała na nowo;
• w listopadzie 1444r. doszło do bitwy pod Warną nad Morzem Czarnym, która skończyła się klęską armii sojuszniczej i śmiercią Władysława.

Bitwa pod Warną starcie zbrojne, które miało miejsce 10 listopada 1444 roku między oddziałami polsko-węgierskimi oraz wojskami koalicji antytureckiej pod dowództwem króla polskiego i węgierskiego Władysława III Warneńczyka a wojskami tureckimi pod dowództwem sułtana Murada II.

Król Władysław Jagiellończyk

poległ w bitwie pod Warną.

Został przez Bułgarów obdarowany przydomkiem Warneńczyk i jest uznawany przez nich za bohatera narodowego. Po bitwie nie odnaleziono ciała polskiego monarchy ani jego zbroi.

Kazimierz Jagiellończyk

• Był najmłodszym, drugim, synem Władysława Jagiełły i Zofii Holszańskiej;
• Znał języki polski i ruski, a ponadto ćwiczył tężyznę fizyczną. Uwielbiał polowania;
• W 1447 roku Kazimierz został koronowany na króla Polski w katedrze wawelskiej, po trzyletnim okresie bezkrólewia po śmierci brata, Władysława Warneńczyka ;;
• Kazimierz Jagiellończyk to jednen z najaktywniejszych polskich władców, za panowania którego, Korona po pokonaniu zakonu krzyżackiego w wojnie trzynastoletniej, odzyskała - po 158 latach - Pomorze Gdańskie a dynastia Jagiellonów stała się jednym z czołowych rodów panujących w Europie;
• Był zdecydowanym przeciwnikiem magnaterii;
• Przyczynił się do wzmocnienia znaczenia Sejmu i sejmików, co jednakowo osłabiło pozycję mieszczaństwa;

- wielki książę litewski (1440–1492) - król Polski (1447–1492).

Kazimierz Jagiellończyk był energicznym władcą

Nie ulegał naciskom możnowładców.Wprowadził w polskim państwie zmiany: - ograniczył rolę Zbigniewa Oleśnickiego; - odsunął się od władzy część wpływowych rodów; - w rządach oparł się na średniozamożnym rycerstwie; - zapewnił sobie wpływ na obsadę wyższych stanowisk kościelnych. Za czasów panowania Kazimierza Jagiellończyka:

• upowszechniała się oświata, powstały nowe szkoły ;
• wysoka rangę odzyskawała Akademia Krakowska;
• rozwijało sie budownictwo w stylu gotyckim.

Wojna trzynastoletnia

W czasie panowania króla Kazimierza Jagiellończyka doszło do kolejnej wojny z zakonem krzyżackim.Przyczyny wojny: ✗ Krzyżacy nakładali na ludność Pomorza podatki. ✗ Rycerze oraz mieszczanie Pomorza utworzyli tajny związek - Związek Pruski ✗ Mieszkańcy Pomorza domagali się udziału w rządach, co powodowało prześladowanie. ✗ Członkowie związku rozpoczęli powstanie antykrzyżackie ✗Członkowie związku zwrócili się o pomoc do króla polskiego

• Akt oddania się stanów pruskich królowi Polski Kazimierzowi IV Jagiellończykowi i Koronie Królestwa Polskiego, 15 kwietnia 1454 roku,.

• wojska zaciężne

• Bitwa pod Chojnicami

19 października. W 1466 roku zakończyła się wojna trzynastoletnia ...

Akt Pokoju toruńskiego z 1466 roku

Konsekwencją wojny trzynastoletniej: a) było podpisanie II pokoju toruńskiego . Na jego mocy: • do Polski powróciły: ○ Pomorze Gdańskie - Królestwo Polskie odzyskało dostęp do morza, ○ ziemia chełmińska, ○ ziemia michałowska • do Polski przyłączono : ○ Warmię, ○ Malbork i Elbląg. • Od tej pory ziemie te nosiły nazwę Prus Królewskich. • Pozostała część państwa zakonnego została nazwana Prusami Zakonnymi (ze stolicą w Królewcu) i na mocy traktatu pokojowego stała się lennem Królestwa Polskiego. • Każdy nowo wybrany mistrz miał obowiązek składać hołd polskiemu królowi. Poza tym objęty był obowiązkiem pomocy wojskowej Królestwu i podporządkowania się mu pod względem polityki zagranicznej. b) Skutki wojny: • Nadanie przez Kazimierza Jagiellończyka przywilejów szlachcie przyvczyniło się do ograniczenia władzy królewskiej, • Państwo polskie odzyskało dostęp do morza, dzięki czemu mógł rozwijać się handel (bogaciły się szczególnie pruskie miasta portowe, przede wszystkim Gdańsk) • Wisła stała się najważniejszym szlakiem handlowym, (używanym m. in. do spławu zboża).

Kazimierz Jagiellończyk w 1454r. ożenił się z Elżbietą Rakuszanką z Habsburgów, która w przyszłości miała zyskać zaszczytny tytuł Matki Królów. Urodziła mu 13 dzieci, w tym 6 synów:

• Władysław II Jagiellończyk - król Czech i Węgier
• Jadwiga Jagiellonka - żona księcia bawarskiego
• Kazimierz - święty Kościoła katolickiego, patron Polski i Litwy
• Jan I Olbracht - król Polski
• Aleksander Jagiellończyk - król Polski i wielki książę Litwy
• Zofia Jagiellonka - żona elektora brandenburskiego i matka wielkiego mistrza krzyżackiego Albrechta Hohenzollerna, księcia Prus Książęcych, lennika Polski
• Elżbieta Jagiellonka
• Zygmunt I Stary - król Polski i wielki książę Litwy
• Fryderyk Jagiellończyk - biskup krakowski, kardynał i arcybiskup gnieźnieński
• Elżbieta Jagiellonka
• Anna Jagiellonka - żona księcia pomorskiego
• Barbara Jagiellonka - żona księcia saskiego
• Elżbieta Jagiellonka - żona księcia legnickiego

Kazimierz Jagiellończyk

zmarł w Grodnie w 1492 roku w wieku 64 lat. Pochowano go w Krakowie, na Wawelu, w marmurowym grobowcu dłuta Wita Stwosza

Celem polityki zagranicznej Jagiellonów było stworzenie imperium w Europie Środkowej. Idea ta przyświecała już synowi Władysława Jagiełły, Władysławowi II, panującemu na tronach polskich i węgierskim. Przedwczesna śmierć króla w 1444 w bitwie pod Warną odsunęła w czasie jej realizację. Myśl o mocarstwie powróciła za panowania brata Władysława II, Kazimierza, wspieranego przez żonę Elżbietę Rakuszankę. Niektórzy historycy uważają, że plan tworzenia w Europie Środkowego bloku państw jagiellońskich był inspirowany właśnie przez nią.

Polityka dynastyczna Jagiellonów

Polityka dynastyczna - polityka polegajaca na tym, by jedna dynastia zasiadała na jak największej liczbie tronów. Było to możliwe dzięki układom dynastycznym, małżeństwom i również na wniosek reprezentacji stanowych.

1385 unia polsko -litewska

W 1385r. książę Litwy, Jagiełło, został poprzez małżeństwo z Jadwigą królem Polski, łącząc unią personalną dwa państwa Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie.

1440 unia polsko -węgierska

W 1440 r. Władysław II Jagiellończyk (zwany Warneńczykiem) Król Polski został koronowany na króla Węgier (unia personalna polsko-węgierska).

Niestety po bezpotomnej śmierci młodego króla w bitwie pod Warną unia polsko-węgierska rozpadła się.

Władysław II Jagiellończyk- król Czech i Wegier

Władysław II Jagiellończyk:* w 1471 r. został królem czeskim, * w 1490 r. został królem węgierskim

Ze względu na słabość charakteru i gnuśność, zyskał od Węgrów przydomek Dobzse (w tłumaczeniu z polskiego na łacinę rex bene – „król dobrze”, od nadużywania tego słowa).

Jan Olbracht (Albrecht) -

książę głogowski 1491–1498, król Polski w latach 1492–1501

Jan I Olbracht zmarł w 1501r. w Toruniu, jego zwłoki złożone zostały w katedrze wawelskiej.Nie ożenił się, ani nie zostawił po sobie żadnego potomka.

Aleksander Jagiellończyk -

od 1492 roku wielki książe litewski, od 1501 roku król Polski.

Aleksander Jagiellończyk zmarł w 1506r. roku bezpotomnie w wieku 45 lat w Wilnie, został pochowany w katedrze wileńskiej.

Zygmunt I Stary

Po śmierci Aleksandra Jagiellończyka wielkim księciem litewskim, a następnie królem polskim obrany został jego, młodszy o 6 lat, brat Zygmunt I Stary

Słabości opinii dynastycznej Jagiellonów:

• brak spoistości wewnętrznej, odmienna kultura, gospodarka i interesy możnowładztwa publicznych państw.
• brak jednolitej polityki zagranicznej,
• ciągłe spory między braćmi,
• silna pozycja Habsburgów i Turcji w Europie,
• ogromny obszar, który zajmowało państwo Jagiellonów,
• nieporozumienia, spory, konflikty.

Państwa europejskie we władaniu Jagiellonów XV - XVI w.

Powtórzmy wiadomości

SPRAWDŹ, CZY POTRAFISZ

Klikaj w kolejne znaczki

Nie rób notatki w zeszycie.

Lekcja była próbą usystematyzowania i powtórzenia wiadomości.

zadanie domowe

Do wyboru jedno zadanie:1. Narysuj komiks, którego bohaterami będą władcy z dynastii Jagiellonów. Wybierz wątek (temat), który najbardziej Cię zainteresował. 2Spróbuj napisać tekst piosenki, który będzie dotyczył czasów świetności dynastii Jagiellonów. 3. Zadanie nr 5 (Miniprojekt) - podręcznik s. 221. 4. Opisz związki Polski z Węgrami w XIV i XV w.

Dziękujęza spotkanie